Στις 11 Νοεμβρίου 2025, οι υγειονομικές αρχές της Γερμανίας ανέφεραν στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) την ανίχνευση άγριου πολιοϊού τύπου 1 (WPV1) σε δείγμα αστικών λυμάτων από το Αμβούργο.
Η γενετική αλληλούχηση του απομονωμένου στελέχους υποδεικνύει σύνδεση με πολιοϊό που ανιχνεύτηκε πρόσφατα σε περιβαλλοντικό δείγμα από το Αφγανιστάν. Επιπρόσθετα, από τα τέλη του 2024, σε δείγματα αστικών λυμάτων από πέντε ευρωπαϊκές χώρες (Φινλανδία, Γερμανία, Πολωνία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο), έχει ανιχνευτεί ο πολιοϊός τύπου 2 προερχόμενος από εμβόλιο (cVDPV2).
Οι ανιχνεύσεις του cVDPV2 και του WPV1 δεν σχετίζονται μεταξύ τους, αλλά και οι δύο τύποι ιού μπορούν να προκαλέσουν πολιομυελίτιδα σε άτομα που δεν είναι εμβολιασμένα ή δεν έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους. Σημαντικό είναι, ότι δεν έχουν καταγραφεί περιστατικά οξείας χαλαρής παράλυσης από πολιοϊό, κλινική εικόνα με την οποία μπορεί να προβάλει ένα κρούσμα πολιομυελίτιδας. Τα παραπάνω επισημαίνει ο ΕΟΔΥ στο ενημερωτικό του δελτίο για τον Οκτώβριο/Νοέμβριο 2025.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εξακολουθεί να θεωρεί την πολιομυελίτιδα νόσημα έκτακτης ανάγκης για τη Δημόσια Υγεία διεθνούς ενδιαφέροντος και γίνονται εντατικές προσπάθειες παγκοσμίως για την εκρίζωση του ιού.
Η Ελλάδα και η υπόλοιπη Ευρώπη παραμένουν «ελεύθερες» πολιομυελίτιδας από τον Ιούνιο του 2002, χάρη στον συστηματικό εμβολιασμό και την ενισχυμένη επιδημιολογική επιτήρηση. Ωστόσο, η μετακίνηση πληθυσμών από περιοχές όπου ανιχνεύεται ο ιός καταδεικνύει τον διαρκή κίνδυνο επαναεισαγωγής του στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση κινδύνου του ECDC, η ανίχνευση του WPV1 στη Γερμανία είναι ασυνήθιστη αλλά όχι απροσδόκητη. Ο κίνδυνος για τον ευρωπαϊκό πληθυσμό θεωρείται πολύ χαμηλός λόγω των υψηλών ποσοστών εμβολιασμού. Απαιτείται έγκαιρος εμβολιασμός, ιδίως των παιδιών, και επίτευξη αυξημένων ποσοστών εμβολιαστικής κάλυψης (τουλάχιστον 90%) για το σύνολο του πληθυσμού, για την προστασία του έναντι της πολιομυελίτιδας.
Δράσεις του ΕΟΔΥ
Ο ΕΟΔΥ εφαρμόζει σχέδιο δράσης για τη διατήρηση της χώρας μας «ελεύθερης» πολιομυελίτιδας και βρίσκεται σε ετοιμότητα για τη διαχείριση ύποπτου ή επιβεβαιωμένου κρούσματος.
Ειδικότερα:
• Επιτηρούνται ενεργητικά, εβδομαδιαία, όλα τα κρούσματα οξείας χαλαρής παράλυσης, μέσω επικοινωνίας του ΕΟΔΥ με δίκτυο κλινικών ιατρών από νοσοκομεία της χώρας (παιδιατρικές, παιδο-νευρολογικές κλινικές και ΜΕΘ), για άμεση διάγνωση, εργαστηριακό έλεγχο και αντιμετώπιση πιθανού κρούσματος πολιομυελίτιδας.
• Συνεχίζεται η εντατική επιδημιολογική και εργαστηριακή επιτήρηση για πρώιμη ανίχνευση του πολιοϊού, σε συνεργασία με το Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς Εντεροϊών/Πολιοϊών – Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ.
• Ενισχύεται η περιβαλλοντική επιτήρηση μέσω της εξέτασης δειγμάτων κοπράνων από ομάδες υψηλού κινδύνου για νόσηση με πολιομυελίτιδα (πχ μετακινούμενους πληθυσμούς) και δειγμάτων λυμάτων από δομές φιλοξενίας προσφύγων/μεταναστών. Επιπλέον, από τον Σεπτέμβριο του 2024, σε συνεργασία με το Εθνικό Δίκτυο Επιδημιολογίας Λυμάτων, στην περιβαλλοντική επιτήρηση του πολιοϊού συμπεριλαμβάνεται η εξέταση δειγμάτων αστικών λυμάτων.
• Έγινε άμεση ενημέρωση των υπεύθυνων των δομών φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών, για την επιτακτική ανάγκη της συνέχισης της εντατικής επιδημιολογικής και εργαστηριακής επιτήρησης της πρώιμης ανίχνευσης του πολιοϊού, τον έλεγχο της εμβολιαστικής κάλυψης των ωφελούμενων και τη διενέργεια στοχευμένων προγραμμάτων εμβολιασμού τους.
• Έγινε άμεση ενημέρωση των ιατρών για την σωστή επιδημιολογική και εργαστηριακή επιτήρηση των περιστατικών οξείας χαλαρής παράλυσης και την ανάγκη άμεσης δήλωσής τους στον ΕΟΔΥ
Επιπλέον, η χώρα μας διαθέτει Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση πιθανού κρούσματος πολιομυελίτιδας, το οποίο περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα απόκρισης.
