Ένα φάρμακο μπορεί να κάνει τη ζωή των παιδιών με τροφικές αλλεργίες ασφαλέστερη, προλαμβάνοντας επικίνδυνες αλλεργικές αντιδράσεις σε μικρές ποσότητες τροφών που προκαλούν αλλεργία, σύμφωνα με μια νέα μελέτη με επικεφαλής επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής του Stanford.

Η έρευνα δημοσιεύθηκε στις 25 Φεβρουαρίου στο New England Journal of Medicine και τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η τακτική χρήση του φαρμάκου, της ομαλιζουμάμπης, θα μπορούσε να προστατεύσει τους ανθρώπους από σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις, όπως δυσκολία στην αναπνοή, εάν κατά λάθος φάνε μια μικρή ποσότητα ενός τροφίμου στο οποίο είναι αλλεργικοί.

«Είμαι ενθουσιασμένος που έχουμε μια πολλά υποσχόμενη νέα θεραπεία για τους ασθενείς με αλλεργία σε πολλά τρόφιμα. Αυτή η νέα προσέγγιση έδειξε πραγματικά μεγάλες ανταποκρίσεις για πολλές από τις τροφές που προκαλούν τις αλλεργίες τους», δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Sharon Chinthrajah, MD, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικής και Παιδιατρικής και εκτελούσα χρέη διευθύντριας του Κέντρου Έρευνας Αλλεργίας και Άσθματος Sean N. Parker στο Stanford Medicine.

«Οι ασθενείς που επηρεάζονται από τροφικές αλλεργίες αντιμετωπίζουν καθημερινά μια μεγάλη απειλή για τη ζωή τους και πλέον έχουμε ένα στρώμα προστασίας έναντι μικρών, τυχαίων εκθέσεων», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Robert Wood, MD, καθηγητής παιδιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Johns Hopkins.

Η ομαλιζουμάμπη, την οποία ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων ενέκρινε αρχικά για τη θεραπεία ασθενειών όπως το αλλεργικό άσθμα και η χρόνια κνίδωση, δεσμεύει και αδρανοποιεί τα αντισώματα που προκαλούν πολλά είδη αλλεργικών ασθενειών. Με βάση τα δεδομένα που συλλέχθηκαν στη νέα μελέτη, ο FDA ενέκρινε την ομαλιζουμάμπη για τη μείωση του κινδύνου αλλεργικών αντιδράσεων στα τρόφιμα στις 16 Φεβρουαρίου.

Όλοι οι συμμετέχοντες στη μελέτη ήταν σοβαρά αλλεργικοί στα φιστίκια και σε τουλάχιστον δύο άλλα τρόφιμα. Μετά από τέσσερις μήνες μηνιαίων ή διμηνιαίων ενέσεων ομαλιζουμάμπης, τα δύο τρίτα των 118 συμμετεχόντων που έλαβαν το φάρμακο έτρωγαν με ασφάλεια μικρές ποσότητες των τροφών που προκαλούσαν αλλεργία. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 38,4% των συμμετεχόντων στη μελέτη ήταν ηλικίας κάτω των 6 ετών, μια ηλικιακή ομάδα που διατρέχει υψηλό κίνδυνο από τυχαία κατάποση τροφών που προκαλούν αλλεργία.

Οι αλλεργίες είναι συχνές

Οι τροφικές αλλεργίες επηρεάζουν περίπου το 8% των παιδιών και το 10% των ενηλίκων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα άτομα με σοβαρές αλλεργίες συνιστάται να αποφεύγουν πλήρως τα τρόφιμα που προκαλούν την αλλεργία τους, αλλά και τα κοινά αλλεργιογόνα, όπως τα φιστίκια, το γάλα, τα αυγά και το σιτάρι, που μπορεί να είναι κρυμμένα σε τόσα διαφορετικά σκευάσματα.

«Οι τροφικές αλλεργίες έχουν σημαντικές κοινωνικές και ψυχολογικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της απειλής αλλεργικών αντιδράσεων κατά την τυχαία έκθεση, ορισμένες από τις οποίες μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή», δήλωσε η Chinthrajah. Οι οικογένειες αντιμετωπίζουν επίσης οικονομικές επιπτώσεις από την αγορά ακριβότερων τροφίμων για να αποφύγουν τα αλλεργιογόνα, πρόσθεσε.

Στην καλύτερη διαθέσιμη θεραπεία για τις τροφικές αλλεργίες (ανοσοθεραπεία από το στόμα) οι ασθενείς λαμβάνουν μικρές, σταδιακά αυξανόμενες δόσεις τροφών που προκαλούν αλλεργία υπό την επίβλεψη γιατρού για να αναπτύξουν ανοχή. Όμως η ίδια η ανοσοθεραπεία από το στόμα μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις, η απευαισθητοποίηση στα αλλεργιογόνα που μπορεί να διαρκέσει μήνες ή χρόνια και η διαδικασία είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα για άτομα με πολλές τροφικές αλλεργίες, καθώς συνήθως αντιμετωπίζονται για μία αλλεργία κάθε φορά. Μόλις απευαισθητοποιηθούν σε ένα αλλεργιογόνο, οι ασθενείς πρέπει επίσης να συνεχίσουν να τρώνε τακτικά το τρόφιμο για να διατηρήσουν την ανοχή τους σε αυτό - αλλά οι άνθρωποι συχνά αντιπαθούν τα τρόφιμα που για καιρό έπρεπε να αποφεύγουν.

«Υπάρχει πραγματική ανάγκη για θεραπεία που υπερβαίνει την επαγρύπνηση και προσφέρει επιλογές για τους τροφικούς αλλεργικούς ασθενείς μας», πρόσθεσε η Chinthrajah.

Η ομαλιζουμάμπη είναι ένα ενέσιμο αντίσωμα που δεσμεύει και απενεργοποιεί όλους τους τύπους ανοσοσφαιρίνης Ε ή IgE, το μόριο που προκαλεί αλλεργία στο αίμα και στα ανοσοκύτταρα του σώματος και μέχρι στιγμής φαίνεται ότι μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από πολλαπλά τροφικά αλλεργιογόνα ταυτόχρονα, με την Chinthrajah να συμπληρώνει ότι «θα πρέπει να έχει τον ίδιο αντίκτυπο ανεξάρτητα από το ποια τροφή είναι».

Οι ενέσεις αποτρέπουν τις σοβαρές αντιδράσεις

Η μελέτη περιελάμβανε 177 παιδιά με τουλάχιστον τρεις τροφικές αλλεργίες το καθένα, εκ των οποίων το 38% ήταν ηλικίας 1 έως 5 ετών, το 37% ήταν ηλικίας 6 έως 11 ετών και το 24% ήταν 12 ετών και άνω. Οι σοβαρές τροφικές αλλεργίες των συμμετεχόντων επαληθεύτηκαν με δοκιμασίες δερματικής τρυπήματος και τροφικές προκλήσεις, ενώ αντέδρασαν σε λιγότερο από 100 χιλιοστόγραμμα πρωτεΐνης φιστικιού και λιγότερο από 300 χιλιοστόγραμμα από κάθε άλλο τρόφιμο.

Τα δύο τρίτα των συμμετεχόντων έλαβαν σε τυχαία σειρά ενέσεις ομαλιζουμάμπης και το ένα τρίτο έλαβε ενέσιμο εικονικό φάρμακο και πραγματοποιήθηκαν σε διάστημα 16 εβδομάδων. Οι δόσεις των φαρμάκων καθορίστηκαν με βάση το σωματικό βάρος και τα επίπεδα IgE κάθε συμμετέχοντα, ενώ οι ενέσεις γίνονταν μία φορά κάθε δύο ή τέσσερις εβδομάδες, ανάλογα με την απαιτούμενη δόση. Οι συμμετέχοντες επανεξετάστηκαν μεταξύ των εβδομάδων 16 και 20 για να δουν πόσο από κάθε τρόφιμο που προκαλεί αλλεργία μπορούσαν να ανεχθούν με ασφάλεια.

Κατά τον επανέλεγχο, 79 ασθενείς (66,9%) που είχαν λάβει ομαλιζουμάμπη μπορούσαν να ανεχθούν τουλάχιστον 600 mg πρωτεΐνης φιστικιού, ποσότητα που περιέχεται σε δύο ή τρία φιστίκια, σε σύγκριση με μόνο τέσσερις ασθενείς (6,8%) που είχαν λάβει το εικονικό φάρμακο. Παρόμοια ποσοστά ασθενών παρουσίασαν βελτίωση στις αντιδράσεις τους στα άλλα τρόφιμα της μελέτης.

Περίπου το 80% των ασθενών που έλαβαν ομαλιζουμάμπη ήταν σε θέση να καταναλώσουν μικρές ποσότητες τουλάχιστον ενός αλλεργιογόνου τροφίμου χωρίς να προκαλέσουν αλλεργιογόνο αντίδραση, το 69% των ασθενών μπορούσε να καταναλώσει μικρές ποσότητες δύο αλλεργιογόνων τροφίμων και το 47% μπορούσε να φάει μικρές ποσότητες και των τριών αλλεργιογόνων τροφίμων.

Η ομαλιζουμάμπη ήταν ασφαλής και δεν προκάλεσε παρενέργειες, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις μικροαντιδράσεων στο σημείο της ένεσης. Η μελέτη αυτή σηματοδοτεί την πρώτη φορά που η ασφάλειά του αξιολογείται σε παιδιά ηλικίας μόλις 1 έτους.

Η έρευνα για την ομαλιζουμάμπη συνεχίζεται

Χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να κατανοηθεί περαιτέρω πώς η ομαλιζουμάμπη θα μπορούσε να βοηθήσει τα άτομα με τροφικές αλλεργίες, δήλωσαν οι ερευνητές.

«Έχουμε πολλά αναπάντητα ερωτήματα: Πόσο καιρό πρέπει να λαμβάνουν οι ασθενείς αυτό το φάρμακο; Έχουμε αλλάξει μόνιμα το ανοσοποιητικό σύστημα; Ποιοι παράγοντες προβλέπουν ποιοι άνθρωποι θα έχουν την ισχυρότερη ανταπόκριση»; δήλωσε η Chinthrajah καταλήγοντας ότι «δεν ξέρουμε ακόμη».

Η ομάδα σχεδιάζει μελέτες για να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα, όπως επίσης να βρει τι είδους παρακολούθηση θα χρειαζόταν για να καθορίσει πότε ένας ασθενής αποκτά ουσιαστική ανοχή σε ένα τρόφιμο που προκαλεί αλλεργία.

Πολλοί ασθενείς που έχουν τροφικές αλλεργίες εμφανίζουν επίσης άλλες αλλεργικές καταστάσεις που αντιμετωπίζονται με την ομαλιζουμάμπη, σημείωσε η Chinthrajah, όπως το άσθμα, η αλλεργική ρινίτιδα (αλλεργική ρινίτιδα και αλλεργίες σε περιβαλλοντικούς εκλυτικούς παράγοντες όπως η μούχλα, οι σκύλοι ή οι γάτες ή τα ακάρεα της σκόνης) ή το έκζεμα. «Ένα φάρμακο που θα μπορούσε να βελτιώσει όλες τις αλλεργικές παθήσεις τους είναι ακριβώς αυτό που ελπίζουμε», ανέφερε.

«Το φάρμακο θα μπορούσε να είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για τα μικρά παιδιά με σοβαρές τροφικές αλλεργίες», είπε η ίδια, «επειδή έχουν την τάση να βάζουν πράγματα στο στόμα τους και μπορεί να μην κατανοούν τους κινδύνους που εγκυμονούν οι αλλεργίες τους».

Το φάρμακο θα μπορούσε επίσης να καταστήσει ασφαλέστερη τη θεραπεία ασθενών με τροφική αλλεργία για τους κοινοτικούς γιατρούς, καθώς δεν μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνες αλλεργικές αντιδράσεις, όπως συμβαίνει μερικές φορές με την ανοσοθεραπεία από το στόμα. «Αυτό είναι κάτι που η κοινότητά μας για τις τροφικές αλλεργίες περίμενε πολύ καιρό», συμπλήρωσε η Chinthrajah. «Είναι μια εύκολη φαρμακευτική αγωγή που μπορεί να εφαρμοστεί σε μια ιατρική πρακτική και πολλοί αλλεργιολόγοι το χρησιμοποιούν ήδη για άλλες αλλεργικές καταστάσεις».

Στην ερευνητική ομάδα συμμετείχαν επιστήμονες από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, τα Εθνικά Ινστιτούτα Αλλεργιών και Λοιμωδών Νοσημάτων, την Ιατρική Σχολή Icahn του Mount Sinai, το Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας, το Πανεπιστήμιο του Αρκάνσας για τις Ιατρικές Επιστήμες και το Νοσοκομείο Παίδων του Αρκάνσας, η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Emory και το Children's Healthcare of Atlanta, το Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Texas Southwestern, η Ιατρική Σχολή Perelman του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, η Genentech/Roche, η Novartis Pharmaceuticals Corporation και η Rho, Inc.