Η βιταμίνη C (ασκορβικό οξύ) είναι γνωστή για τον ρόλο της στην παραγωγή κολλαγόνου και τη διατήρηση της υγείας του δέρματος, όμως μέχρι σήμερα δεν υπήρχαν πολλά στοιχεία για το πώς η λήψη της από τη διατροφή επηρεάζει τα επίπεδά της στην επιδερμίδα και το χόριο.
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Investigative Dermatology εξέτασε άμεσα πώς το δέρμα ανταποκρίνεται στη διατροφική πρόσληψη βιταμίνης C μέσω ακτινιδίων και αν αυτές οι αλλαγές μεταφράζονται σε βελτίωση της λειτουργίας του.
Γιατί η τοπική εφαρμογή της βιταμίνης C είναι δύσκολη
Η βιταμίνη C υπάρχει και στα δύο στρώματα του δέρματος: στο χόριο, που είναι πλούσιο σε κολλαγόνο, και στην επιδερμίδα, που έχει υψηλή κυτταρική πυκνότητα.
Ως αντιοξειδωτικό, το ασκορβικό οξύ εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες που προκαλούνται από την υπεριώδη ακτινοβολία, προστατεύει από το οξειδωτικό στρες και διεγείρει τη σύνθεση κολλαγόνου από τους ινοβλάστες, αλλά και τον πολλαπλασιασμό των κερατινοκυττάρων. Οι διεργασίες αυτές συμβάλλουν στο πάχος και στη σφριγηλότητα του δέρματος.
Τα προϊόντα που εφαρμόζονται τοπικά πρέπει να σταθεροποιούν το ασκορβικό και να το μεταφέρουν μέσα από την κεράτινη στιβάδα, η οποία αποτελεί ισχυρό φράγμα που περιορίζει την απορρόφηση.
Σε συστηματικό επίπεδο, το δέρμα εξαρτάται από ειδικούς μεταφορείς βιταμίνης C για να προσλάβει το ασκορβικό από το αίμα. Ωστόσο, μέχρι πρόσφατα υπήρχαν ελάχιστα δεδομένα σχετικά με τα επίπεδα ασκορβικού στα διαφορετικά στρώματα του δέρματος και τις επιπτώσεις της διαιτητικής πρόσληψης στη λειτουργία του.
Τι έδειξε η μελέτη
Οι ερευνητές μέτρησαν τις συγκεντρώσεις ασκορβικού στο χόριο, στην επιδερμίδα και στο σύνολο του δέρματος υγιών ενηλίκων. Παράλληλα, πραγματοποίησαν μια πιλοτική παρέμβαση με κατανάλωση ακτινιδίων, που παρείχε περίπου 250 mg βιταμίνης C ημερησίως, για να εξετάσουν αν η αύξηση της βιταμίνης C στο αίμα οδηγεί σε υψηλότερα επίπεδα στο δέρμα και σε αλλαγές στη δομή ή τη λειτουργία του.
Οι μετρήσεις έδειξαν ότι η επιδερμίδα περιείχε 11 φορές περισσότερο DNA από το χόριο, κάτι που επέτρεψε στους ερευνητές να εκτιμήσουν τη συγκέντρωση ασκορβικού ανά κύτταρο. Οι ινοβλάστες του χορίου περιείχαν περίπου 6,4 mM ασκορβικού, ενώ τα κερατινοκύτταρα της επιδερμίδας περίπου 0,9 mM, δηλαδή επτά φορές λιγότερο. Τα υψηλά επίπεδα ασκορβικού στο χόριο είναι παρόμοια με αυτά που παρατηρούνται στα επινεφρίδια και τον εγκέφαλο, όπου το ασκορβικό λειτουργεί ως συν-παράγοντας ενζύμων. Αυτό πιθανότατα συνδέεται με την ενισχυμένη παραγωγή κολλαγόνου από τους ινοβλάστες.
Η βιταμίνη C στο αίμα «προβλέπει» τα επίπεδα στο δέρμα
Οι συγκεντρώσεις ασκορβικού σε όλα τα στρώματα του δέρματος αυξήθηκαν αναλογικά με τα επίπεδά του στο αίμα. Στην ομάδα που κατανάλωσε ακτινίδια, όσοι είχαν χαμηλά αρχικά επίπεδα πέτυχαν κορεσμό του πλάσματος (>60 μΜ) και εμφάνισαν υψηλότερα επίπεδα ασκορβικού στο χόριο, όπως επιβεβαιώθηκε μέσω βιοψιών. Σε δεύτερο ερευνητικό κέντρο, δείγματα από φλύκταινες έδειξαν ότι η αύξηση της βιταμίνης C στο αίμα αντανακλάστηκε και στην επιδερμίδα, επιβεβαιώνοντας την ενεργή πρόσληψη μέσω των μεταφορέων SVCT.
Η κατανάλωση βιταμίνης C βελτιώνει την πυκνότητα του δέρματος και την κυτταρική ανανέωση
Η κατανάλωση ακτινιδίων αύξησε την πυκνότητα του δέρματος από περίπου 0,15 σε περίπου 0,23 μονάδες, ένδειξη μεγαλύτερης περιεκτικότητας σε δομικές πρωτεΐνες του χορίου. Παρατηρήθηκε επίσης αύξηση στον ρυθμό ανανέωσης των κυττάρων της επιδερμίδας. Ωστόσο, η ελαστικότητα του δέρματος μειώθηκε ελαφρώς (περίπου 7%), ενώ η προστασία από το οξειδωτικό στρες που προκαλεί η UVA ακτινοβολία δεν παρουσίασε μεταβολή. Τα πεπτίδια προκολλαγόνου τύπου I στο υγρό των φλυκταινών δεν αυξήθηκαν, γεγονός που δείχνει ότι οι αλλαγές στη σύνθεση κολλαγόνου μπορεί να είναι μικρές ή να μην αποτυπώνονται μέσω αυτού του δείκτη, παρά την αύξηση της πυκνότητας του δέρματος.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η πρόσληψη βιταμίνης C μέσω της διατροφής αυξάνει αποτελεσματικά τα επίπεδά της σε όλα τα στρώματα του δέρματος χάρη στους μηχανισμούς ενεργής μεταφοράς. Η βελτίωση της πυκνότητας του δέρματος και της κυτταρικής ανανέωσης μπορεί να συνδέεται με ενισχυμένη παραγωγή κολλαγόνου ή με γονιδιακή ρύθμιση μέσω ενζύμων, όπως έχει φανεί και σε προηγούμενες εργαστηριακές μελέτες. Όπως ανέφεραν οι συγγραφείς, «η αύξηση της διατροφικής πρόσληψης ασκορβικού οδηγεί σε αποτελεσματική απορρόφηση σε όλα τα στρώματα του δέρματος και βελτιώνει τη λειτουργία του».
