Κάθε χρόνο, στις 25 Οκτωβρίου, γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου του Μαστού, η οποία έχει καθιερωθεί για την ευαισθητοποίηση, την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τον συχνότερο καρκίνο που πλήττει τις γυναίκες σε 157 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Το 2022, προκάλεσε περίπου 670.000 θανάτους παγκοσμίως.

Όπως δείχνουν στοιχεία του Υπουργείου Υγείας, περίπου 1 στις 9 γυναίκες θα νοσήσει από καρκίνο του μαστού κάποια στιγμή στη ζωή της. Στην Ελλάδα, καταγράφονται περίπου 7.000 νέα περιστατικά κάθε χρόνο.

Καρκίνος μαστού - Τα συμπτώματα

Τα συνηθέστερα σημάδια που μπορεί να υποδηλώνουν καρκίνο του μαστού περιλαμβάνουν:

• Μία σκληρή μάζα που αναπτύσσεται στον μαστό ή στη μασχάλη
• Μεταβολή στο μέγεθος ή στο σχήμα του μαστού
• Αλλαγές στο δέρμα, όπως εμφάνιση κοιλοτήτων, πτυχών ή ερυθρότητας
• Αλλαγές στη θηλή, όπως ασυνήθιστες εκκρίσεις ή εμφάνιση εξανθήματος

Αν και ο καρκίνος του μαστού μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε γυναίκα, ορισμένες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Οι κυριότεροι παράγοντες αυξημένου κινδύνου είναι:

• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού
• Ηλικία μέσης και άνω
• Ιστορικό καλοηθών νοσημάτων του μαστού
• Μακροχρόνια έκθεση σε ορμόνες
• Κακή διατροφή, πλούσια σε λιπαρά και υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
• Πρώτη εγκυμοσύνη σε μεγαλύτερη ηλικία

Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης

Η έγκαιρη διάγνωση κάθε μορφής καρκίνου είναι καθοριστική. Ειδικά για τον καρκίνο του μαστού, όταν εντοπιστεί σε πρώιμο στάδιο, το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης ξεπερνά το 99%, σύμφωνα με το American Cancer Society.

Αν και τα τελευταία επίσημα ελληνικά στοιχεία είναι προ δεκαετίας, το «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον Καρκίνο 2011–2015» είχε επισημάνει:

«Στην Ευρώπη, το 60% των περιστατικών καρκίνου του μαστού διαγιγνώσκεται σε πρώιμο στάδιο, ενώ στην Ελλάδα το ποσοστό είναι πολύ χαμηλότερο. Αυτό δείχνει ότι οι Ελληνίδες δεν είναι σωστά ενημερωμένες για τη διαφύλαξη της υγείας τους».

Για να επιτευχθεί η έγκαιρη διάγνωση, είναι απαραίτητο να πραγματοποιείτε τακτικά τις προβλεπόμενες εξετάσεις, αλλά και να κάνετε αυτοεξέταση.

Οι εξετάσεις που πρέπει να γίνονται

Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Γυναικών με Καρκίνο του Μαστού «Άλμα Ζωής» συστήνει τα εξής:

• Αυτοεξέταση: κάθε μήνα, για γυναίκες άνω των 20 ετών (δείτε ΕΔΩ πώς θα κάνετε αυτοεξέταση μαστών)
• Ψηλάφηση από γιατρό: κάθε 2-3 χρόνια για γυναίκες 20-30 ετών και κάθε χρόνο για γυναίκες άνω των 30 ετών
• Μαστογραφία: κάθε χρόνο για γυναίκες άνω των 40 ετών (προαιρετικά για ηλικίες κάτω των 44, σύμφωνα με το νοσοκομείο «Υγεία»)
• Υπερηχογράφημα: συμπληρωματικά (ποτέ μόνο του), σε περιπτώσεις πυκνών μαστών ή άλλων ενδείξεων στη μαστογραφία
• Μαγνητική μαστογραφία: σε γυναίκες υψηλού κινδύνου ή με εξαιρετικά πυκνούς μαστούς
• Τι ισχύει για τις μαστογραφίες

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για γυναίκες χωρίς συμπτώματα και όχι υψηλού κινδύνου, προτείνεται:

• Από 40 έως 44 ετών: δεν συστήνεται προληπτική μαστογραφία, αλλά μπορεί να γίνει προαιρετικά
• Από 45 έως 49 ετών: προληπτική μαστογραφία κάθε 2 ή 3 χρόνια
• Από 50 έως 69 ετών: προληπτική μαστογραφία κάθε 2 χρόνια
• Από 70 έως 74 ετών: προληπτική μαστογραφία κάθε 3 χρόνια
• Πάνω από 75 ετών: δεν υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες

Το Αμερικανικό Κολλέγιο Ακτινολογίας (ACR) προτείνει ετήσιο προληπτικό μαστογραφικό έλεγχο από την ηλικία των 40 ετών, καθώς έχει αποδειχθεί ότι μειώνει σημαντικά τη θνησιμότητα από τη νόσο.

Γυναίκες υψηλού και μέτριου κινδύνου

Για γυναίκες υψηλού κινδύνου (με πιθανότητα εμφάνισης της νόσου άνω του 25%) συνιστάται ετήσια μαστογραφία σε συνδυασμό με μαγνητική τομογραφία, με έναρξη γύρω στα 30 έτη. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται:

Φορείς μεταλλάξεων στα γονίδια BRCA1 και BRCA2

• Γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία στο μεσοθωράκιο μεταξύ 10 και 30 ετών
• Γυναίκες με συγγενή πρώτου βαθμού (γονέα, αδελφή ή παιδί) με μετάλλαξη BRCA1 ή BRCA2, ακόμη κι αν δεν έχουν υποβληθεί σε γενετικό έλεγχο
• Γυναίκες με γνωστά κληρονομικά σύνδρομα, όπως το Li-Fraumeni και άλλα

Στην κατηγορία μέτριου κινδύνου (πιθανότητα κάτω από 15%) ανήκουν:

• Γυναίκες με ατομικό ιστορικό καρκίνου του μαστού, DCIS, LCIS, ADH ή ALH
• Γυναίκες με πυκνούς μαστούς