Εδώ και δεκαετίες, οι γιατροί τονίζουν τη σημασία της κατανάλωσης λαχανικών. Δεν είναι μόνο πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, αλλά προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η αυξημένη κατανάλωση λαχανικών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο παχυσαρκίας, να βελτιώσει την ψυχική υγεία, να περιορίσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και να ενισχύσει την υγεία του εντέρου.
Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature ερευνητές από το Francis Crick Institute στο Λονδίνο διαπίστωσαν ότι μόρια που συναντώνται στα σταυράνθη λαχανικά μπορούν να ενεργοποιήσουν μια πρωτεΐνη που ονομάζεται υποδοχέας αρωματικών υδρογονανθράκων (aryl hydrocarbon receptor - AHR). Με τον τρόπο αυτό βοηθούν τους πνεύμονες να διατηρήσουν ένα ισχυρό φράγμα απέναντι σε ιογενείς και βακτηριακές λοιμώξεις.
Ποια είναι τα σταυρανθή λαχανικά – Τα οφέλη
Τα σταυρανθή λαχανικά ανήκουν στην οικογένεια των βρασικιδών (brassicas) και αριθμούν πάνω από 3.000 είδη. Τα πιο γνωστά είναι:
- μπρόκολο
- κουνουπίδι
- λαχανίδα (kale)
- λάχανο
- λαχανάκια Βρυξελλών
- ρόκα
- ραπανάκι
- γογγύλια
Εκτός από τα γενικά θρεπτικά οφέλη, τα λαχανικά αυτά είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και παρέχουν σημαντικές ποσότητες βιταμινών, όπως C, E, K και Β9 (φυλλικό οξύ). Παράλληλα, περιέχουν φυτοθρεπτικά συστατικά που συμβάλλουν στη μείωση της φλεγμονής και έχουν συνδεθεί με πρόληψη και θεραπεία καρκίνου. Περιέχουν επίσης γλυκοσινολάτες, χημικές ουσίες που έχουν μελετηθεί για την πιθανή προστασία τους απέναντι σε καρκίνους του γαστρεντερικού, καθώς και για την πρόληψη καρδιαγγειακών και νευροεκφυλιστικών παθήσεων.
Οι ειδικοί συστήνουν να καταναλώνετε 2 έως 3 φλιτζάνια λαχανικών την ημέρα στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής.
Πώς τα σταυράνθη λαχανικά προστατεύουν τους πνεύμονες
Ο υποδοχέας αρωματικών υδρογονανθράκων (AHR) είναι ένας τύπος πρωτεΐνης που υπάρχει στα κύτταρα του οργανισμού και παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση των γονιδίων, αλλά και στον μεταβολισμό ορισμένων ενζύμων. Έχει φανεί επίσης ότι συμμετέχει στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος και δρα σε βλαστοκύτταρα.
Λόγω αυτής της σχέσης με το ανοσοποιητικό, οι επιστήμονες έχουν εξετάσει τον υποδοχέα αυτόν ως πιθανό θεραπευτικό στόχο για παθήσεις όπως:
- αυτοάνοσα νοσήματα
- φλεγμονώδεις ασθένειες
- καρκίνος
Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στο φυσικό φράγμα που προστατεύει τους πνεύμονες από τη ρύπανση και τις λοιμώξεις. Το φράγμα αυτό αποτελείται από δύο στρώματα (ένα από ενδοθηλιακά κύτταρα και ένα από επιθηλιακά κύτταρα). Έτσι, μπορεί να εμποδίζει την είσοδο ιών και βακτηρίων, ενώ επιτρέπει την ανταλλαγή οξυγόνου.
Όπως εξηγεί ο Δρ. Andreas Wack, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, η μελέτη επικεντρώθηκε στους πνεύμονες επειδή, σε αντίθεση με άλλα φράγματα όπως το δέρμα και το έντερο που έχουν μελετηθεί εκτενώς, το πνευμονικό φράγμα είχε μελετηθεί πολύ λιγότερο.
«Ο AHR είναι ένας περιβαλλοντικός αισθητήρας που ενεργοποιείται είτε από ενώσεις που βρίσκονται στις τροφές είτε από μόρια που παράγονται από τα βακτήρια του εντέρου. Υπάρχουν όμως και τοξικές ενώσεις που προέρχονται από την ατμοσφαιρική ρύπανση. Ο AHR προστατεύει τους πνεύμονες ενεργοποιώντας γονίδια που στηρίζουν την ακεραιότητα και τη λειτουργία του φράγματος. Δεν είναι όμως σαφές ποια γονίδια επηρεάζονται άμεσα και ποια έμμεσα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Για τις ανάγκες της έρευνας, η ομάδα χρησιμοποίησε πειράματα σε ποντίκια. Όταν μολύνθηκαν με τον ιό της γρίπης, διαπιστώθηκε ότι υπήρχε διαρροή αίματος στους πνεύμονες λόγω βλάβης στο φράγμα. Αντίθετα, όταν ο AHR υπερενεργοποιήθηκε, η διαρροή ήταν μικρότερη, γεγονός που έδειξε προστατευτικό ρόλο.
Προστασία και από βακτηριακές λοιμώξεις
Τα ποντίκια με αυξημένη δραστηριότητα υποδοχέα αρωματικών υδρογονανθράκων δεν έχαναν τόσο βάρος όταν μολύνονταν με γρίπη, ενώ έδειξαν μεγαλύτερη ικανότητα να αντιμετωπίσουν δευτερογενείς βακτηριακές λοιμώξεις. Επιπλέον, τα ποντίκια που κατανάλωναν διατροφή πλούσια σε ενώσεις που ενεργοποιούν τον AHR είχαν καλύτερη ακεραιότητα φραγμού και λιγότερη βλάβη σε σχέση με εκείνα που ακολουθούσαν κανονική διατροφή.
Όπως εξηγεί ο Δρ. Wack: «Στα ποντίκια που δεν κατανάλωναν τέτοιες ενώσεις, η δραστηριότητα του υποδοχέα ήταν εξαρχής χαμηλή. Όταν όμως τις κατανάλωναν, η δραστηριότητα αυξανόταν. Αυτή μπορεί να μειωθεί όταν ένα άτομο σταματήσει να τρώει για μερικές μέρες λόγω ασθένειας. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να διατηρείτε μια υγιεινή διατροφή ώστε να παραμένετε προστατευμένοι. Ό,τι είναι καλό για το έντερο (μια πλούσια, ποικιλόμορφη διατροφή με ενώσεις που ενεργοποιούν τον AHR) είναι πιθανό να είναι εξίσου καλό και για τους πνεύμονες».
Η διατροφή και η υγεία των πνευμόνων
Σχολιάζοντας τη μελέτη, ο Δρ. Elliot Eisenberg, επίκουρος καθηγητής στο Icahn School of Medicine at Mount Sinai, τόνισε ότι τα δεδομένα είναι ενθαρρυντικά και δείχνουν πιθανό προστατευτικό ρόλο της διατροφής στην απόκριση των κυττάρων των πνευμόνων σε λοιμώξεις.
«Καθώς πρόκειται για προκλινικά δεδομένα, δεν μπορούμε ακόμη να κάνουμε συγκεκριμένες διατροφικές συστάσεις για ασθενείς με γρίπη», ανέφερε, προσθέτοντας ότι η έρευνα αυτή ενισχύει τη βιολογική βάση για μελλοντικές κλινικές μελέτες και επιβεβαιώνει τον σημαντικό ρόλο της διατροφής στην υγεία των πνευμόνων.
Μάλιστα, όπως υπογράμμισε, προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η υγιεινή διατροφή μειώνει τα συμπτώματα όπως το συριγμό σε εφήβους που εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα και επιβραδύνει τη μείωση της πνευμονικής λειτουργίας σε νεαρούς ενήλικες.
