Η υγεία των ματιών συχνά παραμελείται. Πολλοί από εμάς παραλείπουν τον ετήσιο οφθαλμολογικό τους έλεγχο, ενώ έρευνες στις ΗΠΑ έχουν δείξει ότι από όσους θεωρούνται υψηλού κινδύνου για απώλεια όρασης (περίπου 4 στους 10), το 40% δεν έκανε οφθαλμολογική εξέταση τον τελευταίο χρόνο, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC).
«Μόνο όταν εμφανιστεί κάποιο πρόβλημα με τα μάτια, εκτιμά κανείς πραγματικά την όρασή του», αναφέρει η Δρ. Michelle Holmes, οφθαλμίατρος στο Pacific Neuroscience Institute στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνια.
Υπάρχουν πολλά που μπορεί να κάνει κανείς για να προστατεύσει την υγεία των ματιών του: να κάνει ετήσιες εξετάσεις, να φορά γυαλιά ηλίου για προστασία από τις υπεριώδεις ακτίνες και να αποφεύγει τη χρήση φακών επαφής κατά τον ύπνο ή στο κολυμβητήριο, για παράδειγμα.
Υπάρχει όμως και μία συνήθεια που δεν πρέπει ποτέ να κάνετε, παρότι μοιάζει με φροντίδα των ματιών: Μην χρησιμοποιείτε κολλύρια που λευκαίνουν τα μάτια ή ανακουφίζουν από την ερυθρότητα.
«Η ανησυχία μου για αυτού του τύπου τα κολλύρια είναι ότι μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να καλύψουν την ερυθρότητα, η οποία πολλές φορές είναι σύμπτωμα κάποιας πιο σοβαρής υποκείμενης πάθησης», επισημαίνει η Holmes.
Γιατί να αποφεύγουμε τα κολλύρια για την ερυθρότητα;
Όταν το μάτι είναι ερεθισμένο, όπως σε περιπτώσεις επιπεφυκίτιδας ή αλλεργιών, τα αιμοφόρα αγγεία στο μπροστινό μέρος του ματιού διαστέλλονται και γεμίζουν αίμα. «Αυτό κάνει το λευκό μέρος του ματιού να φαίνεται κόκκινο», εξηγεί η Holmes.
Αυτά τα αγγεία έχουν λόγο ύπαρξης: όταν φλεγμαίνουν, δείχνουν ότι κάτι δεν πάει καλά. Αυτό μπορεί να είναι κάτι ήπιο, όπως ένα κρυολόγημα ή σκόνη στο μάτι, αλλά και κάτι σοβαρό, όπως μόλυνση, γλαύκωμα ή τραυματισμός του κερατοειδούς.
«Δεν είναι φυσιολογικό να είναι κόκκινο και ερεθισμένο το μάτι», αναφέρει η Holmes.
Τα κολλύρια που ανακουφίζουν από την ερυθρότητα προκαλούν σύσπαση αυτών των αγγείων και μειώνουν την ορατότητά τους.
Προσωρινά, τα μάτια φαίνονται λευκά ξανά. Όμως, αυτή η εμφάνιση μπορεί να παραπλανήσει: «Μπορεί να σας κάνει να νομίζετε πως όλα είναι καλά, ενώ στην πραγματικότητα μπορεί να υπάρχει κάτι πολύ σοβαρό», τονίζει η Holmes. Είναι απλώς ένα «τσιρότο» στο σύμπτωμα, όχι λύση στο πρόβλημα.
Η ερυθρότητα βοηθά στον εντοπισμό ασθενειών των ματιών
Σε πολλές περιπτώσεις, η έγκαιρη διάγνωση είναι καθοριστική. Αν δεν αντιμετωπιστούν, κάποιες παθήσεις μπορεί να επιδεινωθούν και να οδηγήσουν σε επιπλοκές, λοιμώξεις ή και απώλεια όρασης.
Επιπλέον, αυτά τα κολλύρια μπορεί να προκαλέσουν το φαινόμενο της «αντίστροφης δράσης». Όταν περάσει η επίδραση του κολλυρίου και το αίμα και το οξυγόνο επιστρέψουν στα αγγεία, εκείνα διαστέλλονται περισσότερο από πριν.
Έτσι, οι ασθενείς μπαίνουν σε φαύλο κύκλο: τα μάτια φαίνονται κόκκινα, χρησιμοποιούν κολλύρια, η ερυθρότητα υποχωρεί προσωρινά αλλά επιστρέφει χειρότερη και ξαναχρησιμοποιούν το κολλύριο. Κάποιοι γίνονται εξαρτημένοι από τα κολλύρια και το υποκείμενο πρόβλημα μένει αδιάγνωστο.
Τι να κάνετε λοιπόν;
Όταν ένας ασθενής της αναφέρει ότι χρησιμοποιεί κολλύρια που λευκαίνουν τα μάτια, η Holmes προτείνει να τα αντικαταστήσει με λιπαντικά τεχνητά δάκρυα. Η συμβουλή της: χρησιμοποιήστε τεχνητά δάκρυα χωρίς συντηρητικά, καθώς είναι πιο ήπια για τα μάτια. Τα τεχνητά δάκρυα χωρίς συντηρητικά θεωρούνται γενικά τα πιο ασφαλή.
Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) προειδοποίησε πρόσφατα για 26 προϊόντα κολλυρίων που κυκλοφορούν χωρίς ιατρική συνταγή, λόγω κινδύνου μόλυνσης που μπορεί να οδηγήσει σε μερική απώλεια όρασης ή τύφλωση.
Τέλος, αν το μάτι σας είναι κόκκινο και ερεθισμένο, μιλήστε με έναν ειδικό στα μάτια. Ακόμα και ένα τηλεφώνημα στην οφθαλμολογική κλινική μπορεί να βοηθήσει: το προσωπικό μπορεί να αξιολογήσει αν χρειάζεστε περαιτέρω φροντίδα ή εξέταση, και να σας προτείνει ασφαλή και αποτελεσματικά κολλύρια.
«Συνήθως, όταν ξέρουμε την αιτία της ερυθρότητας, μπορούμε να τη θεραπεύσουμε πιο σωστά και αποτελεσματικά», καταλήγει η Holmes.
