Μετά από χρόνια ερευνών, επιστήμονες βρίσκονται πιο κοντά από ποτέ σε μια σημαντική ανακάλυψη όσον αφορά τις μεταμοσχεύσεις νεφρών.

Αυτό που θέλουν να καταφέρουν οι επιστήμονες είναι να επιτύχουν τη δυνατότητα μεταφοράς νεφρών από δότες με διαφορετικές ομάδες αίματος από τους λήπτες, κάτι που θα μπορούσε να επιταχύνει σημαντικά τους χρόνους αναμονής στις μεταμοσχεύσεις και να σώσει ζωές.

Μια ομάδα επιστημόνων από ιδρύματα σε όλο τον Καναδά και την Κίνα κατάφερε να δημιουργήσει ένα «καθολικό» νεφρό, το οποίο, θεωρητικά, μπορεί να γίνει δεκτό από οποιονδήποτε ασθενή.

Το δοκιμαστικό όργανο επέζησε και λειτούργησε για αρκετές ημέρες στο σώμα ενός λήπτη, ο οποίος ήταν εγκεφαλικά νεκρός και του οποίου η οικογένεια συναίνεσε στην έρευνα. «Αυτή είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε κάτι τέτοιο να εξελίσσεται σε ανθρώπινο μοντέλο», λέει ο βιοχημικός Stephen Withers, από το Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας στον Καναδά. «Μας δίνει μία ανεκτίμητη εικόνα για το πώς να βελτιώσουμε μακροπρόθεσμα τα αποτελέσματά μας», προσθέτει.

Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, τα άτομα με ομάδα αίματος Ο που χρειάζονται νεφρό συνήθως πρέπει να περιμένουν να διατεθεί νεφρό ομάδας Ο από κάποιο δότη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πάρα πολλοί ασθενείς να βρίσκονται σε λίστες αναμονής, επειδή οι νεφροί ομάδας Ο, οι οποίοι μπορούν να λειτουργήσουν σε άτομα με άλλες ομάδες αίματος, είναι σε έλλειψη.

Αν και είναι προς το παρόν δυνατή η μεταμόσχευση νεφρών διαφορετικών ομάδων αίματος, εκπαιδεύοντας το σώμα του λήπτη να μην απορρίπτει το όργανο, η υπάρχουσα διαδικασία απέχει πολύ από την τελειότητα, ενώ δεν είναι ιδιαίτερα πρακτική. Είναι χρονοβόρα, ακριβή και επικίνδυνη, ενώ ο λήπτης χρειάζεται χρόνο για να προετοιμαστεί για τη διαδικασία.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι ερευνητές μετέτρεψαν αποτελεσματικά έναν νεφρό τύπου Α σε νεφρό τύπου Ο, χρησιμοποιώντας ειδικά, προηγουμένως αναγνωρισμένα ένζυμα που αφαιρούν τα μόρια σακχάρου (αντιγόνα) και λειτουργούν ως δείκτες αίματος τύπου Α.

Οι ερευνητές συγκρίνουν τα ένζυμα με ψαλίδι που λειτουργεί σε μοριακή κλίμακα: κόβοντας ένα μέρος των αλυσίδων αντιγόνου τύπου Α, μπορούν να μετατραπούν στην κατάσταση απαλλαγής από αντιγόνο ABO που χαρακτηρίζει το αίμα ομάδας Ο.

«Είναι σαν να αφαιρείς το κόκκινο χρώμα από ένα αυτοκίνητο και να αποκαλύπτεις το ουδέτερο αστάρι», λέει ο Withers. «Μόλις γίνει αυτό, το ανοσοποιητικό σύστημα δεν βλέπει πλέον το όργανο ως ξένο», διευκρινίζει .

Η μελέτη βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο και απαιτείται ακόμη χρόνος για να ξεπεραστούν όλα τα εμπόδια και να ξεκινήσουν δοκιμές σε ζωντανούς ανθρώπους. Το μεταμοσχευμένο νεφρό άρχισε να εμφανίζει ξανά σημάδια αίματος ομάδας Α την τρίτη ημέρα, γεγονός που οδήγησε σε ανοσολογική απόκριση - αλλά η απόκριση ήταν λιγότερο σοβαρή από ό,τι θα αναμενόταν συνήθως, και υπήρχαν ενδείξεις ότι το σώμα προσπαθούσε να ανεχθεί το νεφρό.