Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο (UC San Francisco) ανακάλυψαν έναν απροσδόκητο «ένοχο» για τη γήρανση του εγκεφάλου: μια πρωτεΐνη που ονομάζεται FTL1. Στα γηρασμένα ποντίκια, η υπερβολική ποσότητα αυτής της πρωτεΐνης αποδυνάμωνε τη μνήμη και διατάρασσε τις νευρωνικές συνδέσεις. Όμως, όταν οι επιστήμονες μπλόκαραν την FTL1, οι εγκέφαλοι των ποντικιών ανέκτησαν νεανική λειτουργία και οι επιδόσεις τους στα τεστ μνήμης βελτιώθηκαν θεαματικά.
Η γήρανση πλήττει σκληρά τον ιππόκαμπο
Η γήρανση έχει βαριά επίδραση στον ιππόκαμπο, το τμήμα του εγκεφάλου που καθοδηγεί τη μάθηση και τη μνήμη. Οι επιστήμονες στο UCSF εντόπισαν τώρα μία και μόνο πρωτεΐνη, την FTL1, που φαίνεται να παίζει κεντρικό ρόλο σε αυτήν την ηλικιακή παρακμή.
Μελετώντας πώς τα γονίδια και οι πρωτεΐνες στον ιππόκαμπο αλλάζουν με τον χρόνο στα ποντίκια, η ομάδα βρήκε ότι μόνο μία ξεχώριζε ως σταθερά διαφορετική μεταξύ νεαρών και γηρασμένων ζώων: η FTL1.
Τα γηραιά ποντίκια εμφάνιζαν υψηλότερα επίπεδα FTL1, λιγότερες συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων του ιππόκαμπου και ασθενέστερη μνήμη. Όταν οι ερευνητές αύξησαν τεχνητά την FTL1 σε νεαρά ποντίκια, οι εγκέφαλοι και η συμπεριφορά τους άρχισαν γρήγορα να μοιάζουν με εκείνα πολύ μεγαλύτερης ηλικίας. Σε πειράματα κυτταροκαλλιέργειας, οι νευρώνες που τροποποιήθηκαν ώστε να παράγουν μεγάλες ποσότητες FTL1 αναπτύχθηκαν ανώμαλα. Αντί να δημιουργούν πολύπλοκες, διακλαδιζόμενες νευρικές αποφυάδες, σχημάτιζαν μόνο απλές, μονόπλευρες προεκτάσεις.
Όταν οι επιστήμονες μείωσαν την FTL1 στον ιππόκαμπο γηραιών ποντικιών, τα αποτελέσματα αντιστράφηκαν. Οι νευρώνες τους δημιούργησαν περισσότερες συνδέσεις και τα ζώα βελτιώθηκαν σημαντικά στα τεστ μνήμης. «Είναι πραγματικά μια αναστροφή των βλαβών», δήλωσε ο Σαούλ Βιγιέντα (Saul Villeda), PhD, αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Έρευνας Γήρανσης Bakar στο UCSF.
Μεταβολισμός, FTL1 και ελπίδες για θεραπείες
Στα γηραιά ποντίκια, η FTL1 επιβράδυνε επίσης τον μεταβολισμό στα κύτταρα του ιππόκαμπου. Ωστόσο, όταν τα κύτταρα αυτά θεραπεύτηκαν με μια ουσία που διεγείρει τον μεταβολισμό, τα αποτελέσματα αυτά αποτράπηκαν.
Ο Βιγιέντα εμφανίζεται αισιόδοξος ότι η έρευνα θα μπορούσε να οδηγήσει σε θεραπείες που θα μπλοκάρουν τις επιδράσεις της FTL1 στον εγκέφαλο. «Βλέπουμε περισσότερες ευκαιρίες να μετριάσουμε τις χειρότερες συνέπειες των γηρατειών», είπε. «Είναι μια ελπιδοφόρα εποχή για να ασχολείται κανείς με τη βιολογία της γήρανσης».
