Ένα φάρμακο που ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να επιτεθεί στα καρκινικά κύτταρα φάνηκε να αποτρέπει την εξάπλωση μιας σπάνιας και ιδιαίτερα επιθετικής μορφής καρκίνου του δέρματος σε άλλα όργανα, όταν χορηγήθηκε αμέσως μετά τη χειρουργική αφαίρεση του όγκου, σύμφωνα με νέα μελέτη.
Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του NYU Langone Health και του Perlmutter Cancer Center, είναι η μεγαλύτερη κλινική δοκιμή που έχει γίνει μέχρι σήμερα για να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα του pembrolizumab (Keytruda) στη θεραπεία του καρκίνου Merkel cell μετά τη χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Ο συγκεκριμένος καρκίνος αναπτύσσεται στο εξωτερικό στρώμα του δέρματος, κυρίως σε περιοχές που εκτίθενται στον ήλιο, όπως το πρόσωπο, τα χέρια και τα πόδια.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η θεραπεία με pembrolizumab φαίνεται να παρατείνει τον χρόνο κατά τον οποίο οι ασθενείς παραμένουν ζωντανοί χωρίς σημάδια της νόσου. Δύο χρόνια μετά τη χειρουργική επέμβαση, το 73% των ασθενών που έλαβαν pembrolizumab δεν είχαν υποτροπή, σε σύγκριση με το 66% όσων δεν έλαβαν το φάρμακο. Ωστόσο, η διαφορά αυτή δεν θεωρήθηκε στατιστικά σημαντική.
Ένα ακόμη σημαντικό εύρημα ήταν ότι, ένα έως δύο χρόνια μετά τη θεραπεία, οι ασθενείς που έλαβαν pembrolizumab εμφάνισαν σαφώς καλύτερη επιβίωση χωρίς απομακρυσμένες μεταστάσεις. Είχαν 42% μικρότερη πιθανότητα να πεθάνουν από εξάπλωση του καρκίνου σε άλλα όργανα, όπως τα οστά, το ήπαρ και τους πνεύμονες, σε σχέση με εκείνους που δεν έλαβαν το φάρμακο.
«Η μελέτη μας παρέχει την πρώτη ισχυρή ένδειξη ότι η ανοσοθεραπεία με pembrolizumab μετά τη χειρουργική επέμβαση μπορεί να βοηθήσει ασθενείς με καρκίνο Merkel cell, αποτρέποντας την επιστροφή της νόσου σε απομακρυσμένα όργανα», εξήγησε η επικεφαλής της μελέτης, δρ. Janice Mehnert.
«Πρόκειται για μια θετική εξέλιξη για όσους ζουν με τον ιδιαίτερα επιθετικό καρκίνο Merkel cell», πρόσθεσε η Mehnert, η οποία είναι διευθύντρια του προγράμματος ιατρικής ογκολογίας μελανώματος και αναπληρώτρια διευθύντρια κλινικής έρευνας στο Perlmutter Cancer Center.
Η Mehnert, καθηγήτρια στο Τμήμα Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής Grossman του NYU, παρουσίασε τα αποτελέσματα της μελέτης της ομάδας της, γνωστής ως ECOG-ACRIN EA6174, στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ιατρικής Ογκολογίας (ESMO) στις 20 Οκτωβρίου στο Βερολίνο.
Η ίδια εξήγησε ότι, επειδή το National Cancer Institute (NCI), μέλος των National Institutes of Health (NIH), θεωρεί τον καρκίνο Merkel cell σπάνιο όγκο, η διεξαγωγή κλινικών δοκιμών για τη συγκεκριμένη νόσο απαιτεί ευρεία συνεργασία μεταξύ ερευνητικών κέντρων, όπως συνέβη και σε αυτή τη μελέτη.
Η πολυκεντρική κλινική δοκιμή φάσης 3 πραγματοποιήθηκε σε ογκολογικά κέντρα των Ηνωμένων Πολιτειών από το 2018 έως το 2023 και συμμετείχαν 293 άνδρες και γυναίκες, των οποίων οι όγκοι Merkel cell είχαν αναπτυχθεί ή εξαπλωθεί σε άλλα σημεία του σώματος. Οι ερευνητές τόνισαν ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη ολοκληρωμένη μελέτη που έχει εξετάσει τον ρόλο της ανοσοθεραπείας μετά τη χειρουργική επέμβαση.
Όλοι οι συμμετέχοντες είχαν υποβληθεί σε χειρουργική αφαίρεση των όγκων τους, με τους 147 να λαμβάνουν ενδοφλέβιες εγχύσεις pembrolizumab μετά τη χειρουργική επέμβαση και τους υπόλοιπους 146 να μην λαμβάνουν. Στη συνέχεια, οι ερευνητές παρακολούθησαν ποιοι ασθενείς παρουσίασαν υποτροπή. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ασθενείς υποβλήθηκαν και σε ακτινοθεραπεία, κατόπιν σύστασης του θεράποντος ιατρού.
Ο καρκίνος Merkel cell, γνωστός και ως νευροενδοκρινικός καρκίνος του δέρματος, είναι σπάνιος και εμφανίζεται σε λιγότερους από 3 ανθρώπους ανά 1 εκατομμύριο, συνήθως σε άτομα άνω των 50 ετών και με τη μορφή εξογκώματος στο δέρμα. Πρόκειται για εξαιρετικά επιθετική μορφή καρκίνου, καθώς λιγότεροι από τους μισούς ασθενείς επιβιώνουν πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση.
Το pembrolizumab είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα, γνωστό ως αναστολέας PD-1. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία πολλών μορφών καρκίνου και δρα εμποδίζοντας έναν μηχανισμό άμυνας που χρησιμοποιούν τα καρκινικά κύτταρα, τον υποδοχέα PD-1, ο οποίος τα βοηθά να αποφεύγουν την ανίχνευση από το ανοσοποιητικό σύστημα. Με τον αποκλεισμό του PD-1, τα ανοσοκύτταρα μπορούν να αναγνωρίσουν τα καρκινικά κύτταρα ως ξένα και να τα καταστρέψουν, όπως θα έκαναν με έναν ιό ή ένα βακτήριο.
