Ο όρος «ιδιοφυΐα» χρησιμοποιείται για να περιγράψει άτομα με εξαιρετική πνευματική ή δημιουργική ικανότητα. Οι ψυχολόγοι στις αρχές του 1900 ήταν οι πρώτοι που προσπάθησαν να μετρήσουν και να ορίσουν την ιδιοφυΐα μέσα από τον δείκτη νοημοσύνης ενός ατόμου, τον γνωστό IQ.

Το πρώτο επίπεδο IQ που θεωρήθηκε ιδιοφυΐα ήταν περίπου 140, κάτι που αντιστοιχεί σε έναν άνθρωπο στους 250. Ωστόσο, ένας σημαντικός ερευνητής τη δεκαετία του 1940 είχε προτείνει ότι κάποιος θα έπρεπε να έχει IQ πάνω από 180 για να θεωρηθεί ιδιοφυΐα, ποσοστό που αφορά περίπου έναν άνθρωπο ανά 2 εκατομμύρια.

Δεν υπάρχει ένας κοινά αποδεκτός ορισμός της ιδιοφυΐας. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί γιατροί μελετούν παιδιά με πολύ υψηλή νοημοσύνη, προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα το φαινόμενο. Συνήθως, η ιδιοφυΐα συνδέεται με πρωτοτυπία, δημιουργικότητα και την ικανότητα να φαντάζεται ή να σκέφτεται κανείς με τρόπους που ξεφεύγουν από το συνηθισμένο.

Γιατί κάποιοι άνθρωποι είναι ιδιαίτερα ευφυείς

Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν με ακρίβεια τι κάνει κάποιον να είναι πιο ευφυής από τους άλλους. Πιθανότατα υπάρχει ισχυρή γενετική βάση στο επίπεδο νοημοσύνης, ενώ έχει διαπιστωθεί ότι συγκεκριμένα γονίδια μπορεί να επηρεάζουν το πόση πνευματική ικανότητα διαθέτει ένα άτομο.

Οι γενετικές επιρροές επηρεάζουν επίσης τα κίνητρα, την αυτοπεποίθηση και άλλα χαρακτηριστικά του παιδιού. Αυτοί οι παράγοντες έχουν σημαντικό ρόλο στην απόδοση στο σχολείο και στα τεστ που μετρούν νοητική ικανότητα.

Σημάδια εξαιρετικά υψηλής νοημοσύνης στα παιδιά

Τα σημάδια που συνδέονται με την ιδιοφυΐα είναι πολλά και διαφορετικά, και συχνά αναφέρονται συνολικά ως «χαρισματικότητα» στα παιδιά. Κανείς δεν σκέφτεται με τον ίδιο τρόπο και κάθε παιδί είναι μοναδικό, ακόμη και τα δίδυμα. Γι’ αυτό, διαφορετικοί άνθρωποι με υψηλή νοημοσύνη μπορεί να εμφανίζουν διαφορετικά χαρακτηριστικά.

Δεν υπάρχει επίσημη λίστα για τα σημάδια ιδιοφυΐας. Ωστόσο, κάποια στοιχεία που συχνά παρατηρούνται σε παιδιά είναι τα εξής, σύμφωνα με το Web MD:

• Έντονη ανάγκη για πνευματική δραστηριότητα
• Γρήγορη κατανόηση νέων θεμάτων
• Ικανότητα επεξεργασίας σύνθετων πληροφοριών με ταχύτητα
• Επιθυμία εμβάθυνσης σε συγκεκριμένα θέματα
• Έντονη περιέργεια, συνήθως με πολλές ερωτήσεις
• Εκμάθηση ύλης πάνω από το επίπεδο της σχολικής τάξης
• Συναισθηματικό βάθος και ευαισθησία
• Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για θεματικές που δεν συναντώνται συχνά
• Ώριμο ή διαφορετικό χιούμορ
• Δημιουργική σκέψη και εύρεση πρωτότυπων λύσεων
• Γρήγορη μάθηση
• Μεγαλύτερη επίγνωση σε σχέση με άλλα παιδιά ως προς τον εαυτό, τις κοινωνικές σχέσεις ή θέματα που αφορούν την κοινωνία γενικότερα