Η άνοια είναι ένα σύνδρομο, δηλαδή ένα σύνολο συμπτωμάτων, που συνδέεται με τη συνεχή επιδείνωση της εγκεφαλικής λειτουργίας. Συνηθέστερα εκδηλώνεται σε άτομα άνω των 65 ετών και προκαλεί προβλήματα μνήμης αλλά και αλλαγές στη συμπεριφορά.
Συχνά τα συμπτώματα δεν γίνονται αντιληπτά παρά μόνο όταν η νόσος έχει ήδη προχωρήσει. Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι που μπορούν να δείξουν νωρίτερα την πιθανότητα εμφάνισής της.
Σε βίντεο που ανέβασε στο TikTok, ο νευρολόγος Dr. Baibing Cheng (γνωστός στο διαδίκτυο ως Dr Bing) παρουσίασε πέντε απλούς τρόπους για να ελέγξετε τον κίνδυνο άνοιας. Ο πρώτος είναι ένα τεστ 10 δευτερολέπτων.
«Το πρώτο σημάδι είναι η αδυναμία να σταθεί κάποιος στο ένα πόδι για τουλάχιστον 10 δευτερόλεπτα», είπε. «Αν είστε μέχρι 70 ετών (και μπορείτε να σταθείτε στα πόδια σας), θα πρέπει να τα καταφέρετε. Αν δεν μπορείτε, αυτό συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο άνοιας, επειδή η μειωμένη ισορροπία αντικατοπτρίζει πρώιμη δυσλειτουργία σε περιοχές του εγκεφάλου που ελέγχουν την κίνηση, όπως η παρεγκεφαλίδα και τα βασικά γάγγλια, περιοχές που επηρεάζονται και στις νευροεκφυλιστικές διαδικασίες».
Η παρατήρησή του επιβεβαιώνεται και από μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Alzheimer’s Disease το 2009. Σε έρευνα με περισσότερους από 680 συμμετέχοντες, οι επιστήμονες βρήκαν ότι όσοι δεν μπορούσαν να σταθούν στο ένα πόδι για πέντε δευτερόλεπτα είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν γνωστική έκπτωση λόγω Αλτσχάιμερ.
Οι συγγραφείς της μελέτης ανέφεραν: «Ένα μη φυσιολογικό τεστ ισορροπίας στο ένα πόδι αποτελεί δείκτη πιο προχωρημένης άνοιας και προβλέπει υψηλότερο ρυθμό γνωστικής έκπτωσης.» Μια άλλη μελέτη, το 2015, έδειξε επίσης ότι η ισορροπία στο ένα πόδι μπορεί να αποκαλύψει κίνδυνο για άνοια ή εγκεφαλικό επεισόδιο.
Πιο συγκεκριμένα, η αδυναμία να σταθεί κάποιος στο ένα πόδι για περισσότερα από 20 δευτερόλεπτα συνδέθηκε με μικροαιμορραγίες και «σιωπηλά» εγκεφαλικά. Ο επικεφαλής ερευνητής Dr. Yasuharu Tabara, από το Πανεπιστήμιο του Κιότο στην Ιαπωνία, τόνισε: «Η ικανότητα ισορροπίας στο ένα πόδι είναι σημαντικό τεστ για την υγεία του εγκεφάλου. Τα άτομα με κακή ισορροπία χρειάζονται περισσότερη προσοχή, καθώς αυτό μπορεί να δείχνει αυξημένο κίνδυνο για εγκεφαλικές παθήσεις και γνωστική κατάπτωση».
Ο Dr Bing παρουσίασε και άλλους τέσσερις δείκτες κινδύνου:
Καθίσματα με το βάρος του σώματος
Η αδυναμία να εκτελέσετε καθίσματα με το βάρος του σώματος μπορεί επίσης να αποτελεί ένδειξη γνωστικής έκπτωσης. «Αν δεν μπορείτε να το κάνετε, αυτό συνδέεται με κίνδυνο άνοιας, καθώς η χαμηλή δύναμη και κινητικότητα στα πόδια δείχνουν πρώιμη έκπτωση στα νευρωνικά κυκλώματα που σχετίζονται τόσο με την κίνηση όσο και με τη γνωστική λειτουργία».
Έντονη κινητικότητα στον ύπνο
«Αν κάποιος κλωτσάει, φωνάζει ή χτυπά συχνά τον σύντροφό του στον ύπνο, αυτό μπορεί να οφείλεται στη διαταραχή συμπεριφοράς ύπνου REM (RBD)», είπε ο γιατρός. «Η RBD αποτελεί ισχυρό προγνωστικό δείκτη μελλοντικής άνοιας, ιδιαίτερα σε παθήσεις όπως η άνοια με σωμάτια Lewy και η νόσος Πάρκινσον, επειδή προκαλείται από πρώιμη εκφύλιση δομών του εγκεφαλικού στελέχους που ρυθμίζουν τον ύπνο REM».
Μοναξιά
Η μοναξιά, σύμφωνα με τον ειδικό, αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας. «Αυτό συμβαίνει λόγω της χρόνιας ενεργοποίησης των οδών του στρες, της αυξημένης φλεγμονής και της μειωμένης νευροτροφικής υποστήριξης, που οδηγούν σε ταχύτερη εκφύλιση των νεύρων. Η μοναξιά συνδέεται επίσης με μείωση του όγκου της φαιάς ουσίας και μεταβολές στην έκφραση του BDNF, οι οποίες μπορεί να επιταχύνουν τη γνωστική έκπτωση».
Δύναμη λαβής χεριού
Τέλος, ο Dr Bing ανέφερε τη σημασία της δύναμης της χειραψίας. «Η χαμηλή δύναμη στη λαβή του χεριού αντικατοπτρίζει γενική σωματική ευπάθεια και συνδέεται με μειωμένο όγκο εγκεφάλου και διαταραγμένη εκτελεστική λειτουργία», σημείωσε.
