Όταν σκεφτόμαστε τον όρο «εγκεφαλικό», συνήθως μας έρχονται στο μυαλό τα γνωστά συμπτώματα, όπως είναι η ακατάληπτη ομιλία, τα μουδιάσματα ή η απώλεια κίνησης στο πρόσωπο ή το σώμα.

Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ασθενείς μπορεί να έχουν υποστεί ένα ή και περισσότερα μικρά εγκεφαλικά επεισόδια, χωρίς εμφανή συμπτώματα και χωρίς καν να το γνωρίζουν. Τα επεισόδια αυτά ονομάζονται «σιωπηλά εγκεφαλικά» και είναι αρκετά συχνά, ειδικά ανάμεσα στους ηλικιωμένους.

Μάλιστα, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2016 στο «American Heart Association Journals», περίπου το 18% των ηλικιωμένων που δεν είχαν παρουσιάσει συμπτώματα εγκεφαλικού, είχαν υποστεί σιωπηλό εγκεφαλικό χωρίς να το γνωρίζουν.

Αν και όπως αναφέραμε δεν οδηγούν σε εμφανή συμπτώματα, τα σιωπηλά εγκεφαλικά μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες στον εγκέφαλο (ιδίως όταν έχουν σημειωθεί πολλαπλά τέτοια επεισόδια), ενώ μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης ενός σοβαρού εγκεφαλικού επεισοδίου στο μέλλον.

Σιωπηλό εγκεφαλικό ή μίνι εγκεφαλικό; Ποια είναι η διαφορά

Το παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, γνωστό και ως «μίνι εγκεφαλικό» προκαλεί μια προσωρινή διακοπή της ροής του αίματος σε μια περιοχή του εγκεφάλου. Σε αντίθεση με τα σιωπηλά εγκεφαλικά, τα μίνι εγκεφαλικά επεισόδια συνήθως προκαλούν συμπτώματα που διαρκούν λιγότερο από 24 ώρες.

Τα συμπτώματα αυτά περιλαμβάνουν:

• Δυσκολία στο βάδισμα
• Τύφλωση σε ένα μάτι ή απώλεια μέρους του οπτικού πεδίου
• Ξαφνικό και έντονο πονοκέφαλο
• Ζάλη
• Σύγχυση

Η προσωρινή φύση των μίνι εγκεφαλικών σημαίνει ότι δεν προκαλούν μόνιμες βλάβες, ενώ τα σιωπηλά εγκεφαλικά μπορεί να συσσωρευτούν και να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη.

Πώς προκαλείται ένα σιωπηλό εγκεφαλικό επεισόδιο

Όπως τα ισχαιμικά εγκεφαλικά, τα σιωπηλά εγκεφαλικά συμβαίνουν όταν η παροχή αίματος σε μια περιοχή του εγκεφάλου διακόπτεται ξαφνικά, στερώντας τον από οξυγόνο και προκαλώντας βλάβες στα εγκεφαλικά κύτταρα.

Οι παράγοντες κινδύνου για ένα σιωπηλό εγκεφαλικό περιλαμβάνουν:

• Θρομβώσεις
• Υψηλή πίεση αίματος
• Στένωση των αρτηριών
• Υψηλή χοληστερίνη
• Διαβήτης

Πώς θα καταλάβετε αν έχετε υποστεί σιωπηλό εγκεφαλικό επεισόδιο – Τα συμπτώματα

Τα σιωπηλά εγκεφαλικά είναι συνήθως ισχαιμικά αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια των μικρών διατετραινόντων αρτηριών (Lacunar Stroke), τα οποία λαμβάνουν χώρα στις μικρότερες αρτηρίες του εγκεφάλου. Τις περισσότερες φορές είναι δύσκολο να τα αναγνωρίσετε, διότι συνήθως επηρεάζουν περιοχές εγκεφάλου που δεν ελέγχουν εμφανείς λειτουργίες, όπως η ομιλία ή η κίνηση.

Ως εκ τούτου, οι περισσότεροι άνθρωποι ανακαλύπτουν ότι έχουν υποστεί κάποιο σιωπηλό εγκεφαλικό στο παρελθόν, μετά από εξετάσεις όπως είναι η μαγνητική και η αξονική τομογραφία. Μέσα από μια τέτοια εξέταση, οι γιατροί μπορούν να δουν λευκές κηλίδες ή αλλοιώσεις σε περιοχές του εγκεφάλου όπου τα κύτταρα δεν λειτουργούν πια.

Σε κάποιες περιπτώσεις, όμως, τα σιωπηλά εγκεφαλικά μπορούν να προκαλέσουν ορισμένα συμπτώματα, τα οποία ωστόσο οι ασθενείς μπορεί να μην αναγνωρίσουν ως τέτοια.

Μερικά από τα συχνότερα συμπτώματα είναι τα παρακάτω:

• Προβλήματα ισορροπίας
• Συχνές πτώσεις
• Διαρροή ούρων
• Αλλαγές στη διάθεση
• Μειωμένη ικανότητα σκέψης

Πόσο επικίνδυνα είναι τα σιωπηλά εγκεφαλικά

Το γεγονός ότι δεν αντιλαμβάνεστε το σιωπηλό εγκεφαλικό δεν σημαίνει ότι η βλάβη είναι αμελητέα.

Τα σιωπηλά εγκεφαλικά συνήθως επηρεάζουν μικρές περιοχές του εγκεφάλου, αλλά η βλάβη είναι συσσωρευτική. Αν έχετε υποστεί αρκετά σιωπηλά εγκεφαλικά, μπορεί να αρχίσετε να παρατηρείτε νευρολογικά συμπτώματα, όπως δυσκολία στη μνήμη ή τη συγκέντρωση.

Η Αμερικανική Ένωση Εγκεφαλικών Επεισοδίων αναφέρει ότι τα σιωπηλά εγκεφαλικά μπορούν να διπλασιάσουν τον κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου (ισχαιμικού ή αιμορραγικού)στο μέλλον, καθώς και αγγειακής άνοιας.

Όσον αφορά το κατά πόσο αποτελούν απειλή για τη ζωή, μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο «Lancet» το 2021 έδειξε ότι τα άτομα με σιωπηλά εγκεφαλικά είχαν παρόμοια αποτελέσματα με εκείνα που υπέστησαν εγκεφαλικά τα οποία εμφάνισαν συμπτώματα.

Ειδικότερα, το προσδόκιμο επιβίωσης σε βάθος πενταετίας των ατόμων που υπέστησαν σιωπηλό ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ήταν στο 89%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους ασθενείς που είχαν υποστεί συμπτωματικό ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ήταν ελαφρώς χαμηλότερο, στο 86%.

Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει τρόπος να αναστραφεί η μόνιμη βλάβη που προκαλείται από την έλλειψη οξυγόνου στον εγκέφαλο.

Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι υγιείς περιοχές του εγκεφάλου μπορεί να αναλάβουν τις λειτουργίες των κατεστραμμένων περιοχών. Αν συνεχιστούν τα σιωπηλά εγκεφαλικά, η ικανότητα του εγκεφάλου να προσαρμοστεί μειώνεται.

Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Νευρολογικών Διαταραχών και Εγκεφαλικών Επεισοδίων, υπάρχουν ορισμένες αποτελεσματικές θεραπείες αποκατάστασης, οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν άτομα που έχουν χάσει κάποιες από τις ικανότητές τους λόγω εγκεφαλικού.