Η διατροφή δεν επηρεάζει μόνο τη σωματική υγεία αλλά και τη λειτουργία του εγκεφάλου, και μάλιστα με σωρευτικό τρόπο. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ορισμένες τροφές που καταναλώνονται συχνά στην καθημερινότητα μπορεί να επιδρούν αρνητικά στη μνήμη και στις γνωστικές λειτουργίες μακροπρόθεσμα.
Ο νευροεπιστήμονας Dr. Ramon Velazquez, σύμβουλος και ερευνητής στο Mind Lab Pro, εξηγεί πώς ορισμένες διατροφικές συνήθειες μπορούν σταδιακά να προκαλέσουν βλάβες στη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου.
Όπως τονίζει: «Η ζημιά από τις κακές διατροφικές επιλογές συσσωρεύεται αθόρυβα, μέσα σε δεκαετίες. Οι τροφές που τρώτε στα 30 και στα 40 σας, καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό πώς θα λειτουργεί ο εγκέφαλός σας στα 60 και στα 70».
Οι 5 τροφές που αυξάνουν τον κίνδυνο της άνοιας
Παρακάτω παρουσιάζονται πέντε κατηγορίες τροφών που, σύμφωνα με τον νευροεπιστήμονα, καλό είναι να καταναλώνονται με μέτρο -ή και να αποφεύγονται εντελώς- καθώς μπορεί να συνδέονται με προβλήματα μνήμης και μείωση των νοητικών λειτουργιών με την πάροδο του χρόνου.
1. Υπερ-επεξεργασμένες τροφές
Έτοιμα γεύματα, σνακ και άλλα επεξεργασμένα προϊόντα μπορεί να είναι βολικά, όμως περιέχουν συχνά πρόσθετα, συντηρητικά και τεχνητά συστατικά που σχετίζονται με διάφορα προβλήματα υγείας.
Ο Dr. Velazquez εξηγεί: «Έρευνες έχουν δείξει πως όσοι καταναλώνουν τις μεγαλύτερες ποσότητες υπερ-επεξεργασμένων τροφών εμφανίζουν 28% ταχύτερη έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών. Αυτές οι τροφές προκαλούν φλεγμονώδεις αντιδράσεις, που βλάπτουν τις λεπτές συνδέσεις ανάμεσα στα εγκεφαλικά κύτταρα».
Εναλλακτικά, προτιμήστε φρέσκα φρούτα, λαχανικά και μη επεξεργασμένα κρέατα.
2. Ψάρια με υψηλή περιεκτικότητα σε υδράργυρο
Τα ψάρια θεωρούνται συχνά ευεργετικά για τον εγκέφαλο λόγω των ωμέγα-3 λιπαρών, ωστόσο ορισμένα είδη ενέχουν κινδύνους.
Μεγάλα σαρκοφάγα ψάρια που ζουν περισσότερα χρόνια – όπως ο καρχαρίας, το ξιφίας, το σκουμπρί και το tilefish – μπορεί να περιέχουν υψηλά επίπεδα υδραργύρου, μιας νευροτοξίνης που συσσωρεύεται στο σώμα με την πάροδο του χρόνου.
Ο Dr. Velazquez εξηγεί: «Ο υδράργυρος είναι ιδιαίτερα επιβλαβής για τον νευρικό ιστό γιατί μπορεί να διαπεράσει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Μόλις εισχωρήσει στον εγκέφαλο, διαταράσσει τη λειτουργία των κυττάρων και μπορεί να οδηγήσει σε γνωστική έκπτωση».
3. Τροφές με υψηλά επίπεδα προϊόντων τελικής γλυκοζυλίωσης (AGEs)
Τα καλοψημένα ή ελαφρώς καμένα φαγητά παράγουν ουσίες που ονομάζονται AGEs (Advanced Glycation End Products), οι οποίες σχετίζονται με φλεγμονή και οξειδωτικό στρες στον εγκέφαλο.
«Οι AGEs έχουν συνδεθεί με τη δημιουργία αμυλοειδών πλακών, οι οποίες εντοπίζονται σε περιπτώσεις Αλτσχάιμερ», προειδοποιεί ο Dr. Velazquez.
Προτιμήστε πιο ήπιες μεθόδους μαγειρέματος, όπως το βράσιμο στον ατμό, το μαγείρεμα σε νερό ή το μαγείρεμα σε χαμηλές θερμοκρασίες.
Από την άλλη, η διατροφολόγος Eva De Angelis εξήγησε στην εφημερίδα Express πως «το σημαντικότερο είναι η συνολική ποιότητα της διατροφής. Αν η βάση σας είναι ισορροπημένη και πλούσια σε φυτικές ίνες, πρωτεΐνη και καλά λιπαρά, τότε η περιστασιακή κατανάλωση καμένων τροφών δεν δημιουργεί πρόβλημα».
4. Τεχνητά γλυκαντικά
Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι τα τεχνητά γλυκαντικά ενδέχεται να επηρεάζουν τη μικροχλωρίδα του εντέρου και να προκαλούν φλεγμονή, με πιθανές επιπτώσεις στη νοητική λειτουργία.
Σύμφωνα με τον Dr. Velazquez: «Η φλεγμονή αυτή μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο νευροεκφυλιστικών παθήσεων».
Αντί για τεχνητά γλυκαντικά, δοκιμάστε φυσικές εναλλακτικές όπως μέλι ή σιρόπι σφενδάμου – και ιδανικά, μειώστε σταδιακά την ανάγκη για γλυκιά γεύση.
5. Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
Το αλκοόλ μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στον εγκέφαλο όταν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες και για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Ο Dr. Velazquez σημειώνει: «Η χρόνια κατανάλωση αλκοόλ οδηγεί σε συρρίκνωση του εγκεφάλου, κυρίως στον προμετωπιαίο φλοιό, που είναι υπεύθυνος για τη λήψη αποφάσεων και την ορθολογική σκέψη».
Όπως επισημαίνει, ο εγκέφαλος είναι μεν ανθεκτικός, αλλά παραμένει ευάλωτος στις φλεγμονώδεις επιδράσεις της διατροφής. Ειδικά αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό άνοιας ή Αλτσχάιμερ, οι κακές διατροφικές συνήθειες μπορεί να επιταχύνουν την εμφάνιση συμπτωμάτων.
Το τελικό του μήνυμα είναι ξεκάθαρο: «Η διατροφή πρέπει να αποτελεί βασικό πυλώνα κάθε στρατηγικής για την υγεία του εγκεφάλου, μαζί με τη σωματική άσκηση, τον ποιοτικό ύπνο και τη νοητική εξάσκηση».
