Ερευνητές και θεραπευτές συμφωνούν εδώ και χρόνια ότι η οικειότητα δεν περιορίζεται σε μία και μόνο διάσταση. Δεν αφορά μόνο την τρυφερότητα, την έλξη, το σεξ, τις συγκρούσεις ή την επικοινωνία, αλλά όλα αυτά μαζί. Και συνήθως συνοδεύονται από μια βαθιά αίσθηση οικειότητας μεταξύ των συντρόφων, την οποία ο εμβληματικός ερευνητής σχέσεων John Gottman είχε περιγράψει ως «χάρτη αγάπης».
Ο όρος αφορά τον νοητικό χώρο όπου αποθηκεύετε όσα γνωρίζετε για τον εσωτερικό κόσμο του ή της συντρόφου σας και η ποιότητα αυτού του χάρτη μπορεί να αντικατοπτρίζει και την ποιότητα της σχέσης. Γι' αυτό και δεν προκαλεί έκπληξη ότι το «απομακρυνθήκαμε» αποτελεί έναν από τους πιο συχνούς λόγους διαζυγίου.
Με αυτά υπόψη, ακολουθούν δύο ερωτήσεις στις οποίες τα υγιή ζευγάρια θα πρέπει να μπορούν πάντα να απαντούν το ένα για το άλλο. Αν τις απαντάτε σωστά, σημαίνει ότι έχετε κατακτήσει ένα από τα κεντρικά στοιχεία μιας ουσιαστικής σχέσης, την συναισθηματική οικειότητα.
Τι έχει μεγαλύτερη σημασία στη ζωή του συντρόφου μου αυτή τη στιγμή;
Η ερώτηση δεν αφορά γενικές αρχές όπως «ο σύντροφός μου δίνει αξία στην οικογένεια» ή «ο σύντροφός μου επιδιώκει επαγγελματική εξέλιξη». Αυτές οι γενικόλογες απαντήσεις δεν αποτυπώνουν την πραγματική πολυπλοκότητα ενός ανθρώπου. Ο τρόπος που απαντάτε δείχνει το πόσο συντονισμένοι είστε με την τωρινή φάση της ζωής του ή της.
Στην ουσία, η ερώτηση αφορά το εξής. Όταν ο ή η σύντροφός σας αντιμετωπίζει κάτι σημαντικό, το γνωρίζετε; Μπορείτε να εξηγήσετε τι σημαίνει για εκείνον ή εκείνη ένα κρίσιμο επαγγελματικό βήμα, μια απαιτητική φάση στο χόμπι του, μια δυσκολία με την υγεία του, μια μεγάλη αλλαγή στον τρόπο ζωής; Και γνωρίζετε πώς νιώθει γι' αυτό;
Επιπλέον, η απάντηση δεν είναι σταθερή στον χρόνο. Αυτό που ισχύει σήμερα πιθανότατα δεν είχε καμία σχέση με ό,τι θα λέγατε πριν από ένα, πέντε ή 10 χρόνια. Οι προτεραιότητες εξελίσσονται μαζί με τη ζωή. Ένας άνθρωπος που παλαιότερα είχε ως μοναδικό στόχο να ολοκληρώσει τις μεταπτυχιακές του σπουδές μπορεί λίγα χρόνια μετά να επικεντρώνεται αποκλειστικά στη γονεϊκότητα, τη σταθερότητα ή την ανάγκη να ξαναβρεί την ανεξαρτησία του.
Τα ζευγάρια που παραμένουν δεμένα μέσα στα χρόνια παρακολουθούν αυτές τις μεταβαλλόμενες προτεραιότητες. Γνωρίζουν τι ισχύει σήμερα και εκτιμούν την πορεία που έχει προηγηθεί.
Όπως έδειξε μελέτη του 2020 στο Emotion για την αντιλαμβανόμενη ανταπόκριση του συντρόφου, είμαστε πιο πρόθυμοι να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας, ιδιαίτερα τα πιο ευάλωτα, όταν νιώθουμε ότι ο ή η σύντροφός μας είναι συναισθηματικά διαθέσιμος ή διαθέσιμη. Στη ζωή ενός ζευγαριού, αυτό σημαίνει ότι πολλές φορές ο άλλος θα εκφραστεί ανάλογα με το αν πιστεύει ότι ενδιαφέρεστε πραγματικά.
Η ανταπόκριση καθορίζει το αν ο άνθρωπός σας θα θελήσει να ανοιχτεί. Με αυτή τη ματιά, το να μπορείτε να απαντήσετε με ακρίβεια σε αυτή την ερώτηση σημαίνει ότι η δική σας στάση ενθαρρύνει την ειλικρίνεια. Αν όχι, είναι μια ξεκάθαρη ένδειξη ότι χρειάζεται να δουλέψετε πιο συστηματικά για να κατανοήσετε τον εσωτερικό του κόσμο.
Σε ποιον τομέα είναι πιο ευάλωτος ο σύντροφός μου;
Κάθε άνθρωπος έχει τις δικές του δυσκολίες. Ανασφάλειες, τραύματα, φόβους, ζητήματα ψυχικής υγείας. Αυτά τα χαρακτηριστικά αργά ή γρήγορα εμφανίζονται σε μια στενή σχέση. Και ο τρόπος που θα τις δεχτεί ο άλλος μπορεί να καθορίσει το πόσο ασφαλής νιώθει η σχέση.
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2025 στο Psychiatric Quarterly το αποτυπώνει καθαρά, καθώς έδειξε ότι άτομα με υψηλή ψυχολογική ευαλωτότητα, δηλαδή χαμηλή αντοχή στο στρες και τάση προς αρνητικές σκέψεις, ανέφεραν συστηματικά χαμηλότερη ικανοποίηση στις σχέσεις τους.
Αξίζει όμως να τονιστεί ότι η συναισθηματική δυσφορία διαμεσολαβούσε τη σχέση ανάμεσα στην ευαλωτότητα και την ικανοποίηση. Με απλά λόγια, ακόμη και αν κάποιος είναι ευάλωτος, ο τρόπος που διαχειρίζεται τη δυσφορία του είναι αυτός που τελικά επηρεάζει την ποιότητα της σχέσης του.
Το να αγνοείτε τις αδυναμίες του ή της συντρόφου σας δεν σας κάνει καλύτερο σύντροφο. Στην πραγματικότητα, δίνει χώρο σε αυτές να εξελιχθούν και να επηρεάσουν τη σχέση. Το να αφιερώνετε χρόνο και προσπάθεια για να τις αντιμετωπίσετε μπορεί να έχει το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να βλέπετε τον άνθρωπό σας ως ένα σύνολο αδύναμων σημείων. Σημαίνει ότι χρειάζεται να ξέρετε τι τον ή την κάνει να νιώθει εκτεθειμένος ή εκτεθειμένη και πώς να το χειριστείτε με προσοχή. Κυρίως, χρειάζεται να κατανοείτε τι μπορεί να συμβεί αν αυτά τα σημεία αγνοηθούν.
Ένας άνθρωπος με εμπειρίες εγκατάλειψης θα είναι πιο ευαίσθητος στο πόσο παρόντες είστε συναισθηματικά και πρακτικά. Ένα ιστορικό οικονομικής ανασφάλειας μπορεί να κάνει τις συζητήσεις για τα χρήματα ιδιαίτερα φορτισμένες. Το να γνωρίζετε ότι αυτά τα μοτίβα υπάρχουν δεν τα θεραπεύει, αλλά σας δίνει τη δυνατότητα να τα προσεγγίσετε με μεγαλύτερη κατανόηση.
Από αυτή την οπτική, το να μπορείτε να απαντήσετε ειλικρινά σε αυτή την ερώτηση σημαίνει ότι το ζευγάρι έχει περάσει από δύσκολες συζητήσεις και έχει βγει πιο δυνατό. Η φροντίδα δείχνει ότι η σχέση είναι αρκετά ασφαλής ώστε να δείχνετε ο ένας στον άλλο τα πιο ευαίσθητα σημεία σας. Η ανοιχτή επικοινωνία δείχνει ότι υπάρχει εμπιστοσύνη.
