Μια πιο ελαφριά εκδοχή της μεσογειακής διατροφής, σε συνδυασμό με άσκηση, φαίνεται πως μπορεί να αποτελέσει τον πιο απολαυστικό τρόπο για να προλάβετε τον διαβήτη τύπου 2.
Σύμφωνα με τη μεγάλη κλινική μελέτη PREDIMED-Plus, η οποία πραγματοποιήθηκε στην Ισπανία, η υιοθέτηση μιας μεσογειακής διατροφής με λιγότερες θερμίδες, σε συνδυασμό με μέτρια σωματική δραστηριότητα και καθοδήγηση για τη διαχείριση του βάρους, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 κατά 31%.
Η μελέτη διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο της Ναβάρα με τη συμμετοχή περισσότερων από 200 ερευνητών από 22 πανεπιστήμια, νοσοκομεία και ερευνητικά κέντρα, σε πάνω από 100 μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας της Ισπανίας. Ξεκίνησε το 2013, μετά τη χορήγηση επιχορήγησης άνω των 2 εκατομμυρίων ευρώ από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC) και αποτελεί τη μεγαλύτερη διατροφική μελέτη που έχει γίνει ποτέ στην Ευρώπη. Η συνολική χρηματοδότηση ξεπέρασε τα 15 εκατομμύρια ευρώ, με τη στήριξη του Ινστιτούτου Υγείας Carlos III (ISCIII) και του Δικτύου Βιοϊατρικών Ερευνών (CIBER).
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Annals of Internal Medicine, παρακολούθησε 4.746 άτομα ηλικίας 55 έως 75 ετών που ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα και είχαν μεταβολικό σύνδρομο, χωρίς ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου ή διαβήτη. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: η πρώτη ακολούθησε μια μεσογειακή διατροφή μειωμένων θερμίδων (περίπου 600 λιγότερες ημερησίως), έκανε μέτρια άσκηση όπως γρήγορο περπάτημα και ασκήσεις ενδυνάμωσης, και είχε συνεχή καθοδήγηση από ειδικούς. Η δεύτερη συνέχισε τη γνωστή μεσογειακή διατροφή χωρίς περιορισμό θερμίδων ή συγκεκριμένες οδηγίες για άσκηση.
Όπως έδειξαν τα αποτελέσματα, η πρώτη ομάδα όχι μόνο μείωσε τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη, αλλά έχασε και περισσότερο βάρος και πόντους από τη μέση. Κατά μέσο όρο, οι συμμετέχοντες έχασαν 3,3 κιλά και 3,6 εκατοστά από τη μέση τους, σε σύγκριση με 0,6 κιλά και 0,3 εκατοστά στην ομάδα ελέγχου. Αυτό σημαίνει ότι αποφεύχθηκαν περίπου τρεις νέες περιπτώσεις διαβήτη τύπου 2 ανά 100 άτομα, ένα ουσιαστικό όφελος για τη δημόσια υγεία.
«Ο διαβήτης είναι το πρώτο σαφές κλινικό αποτέλεσμα όπου αποδείξαμε, με τα ισχυρότερα διαθέσιμα δεδομένα, ότι η μεσογειακή διατροφή με περιορισμό θερμίδων, άσκηση και απώλεια βάρους αποτελεί ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό μέσο πρόληψης», εξήγησε ο Miguel Ángel Martínez-González, καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής και Δημόσιας Υγείας στο Πανεπιστήμιο της Ναβάρα και αναπληρωτής καθηγητής Διατροφής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. «Αν εφαρμοστεί ευρέως σε πληθυσμούς υψηλού κινδύνου, μπορεί να αποτρέψει χιλιάδες νέες διαγνώσεις κάθε χρόνο. Ελπίζουμε σύντομα να έχουμε ανάλογα στοιχεία και για άλλες παθήσεις».
Διαβήτης τύπου 2: μια παγκόσμια επιδημία που μπορεί να προληφθεί
Σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη, περισσότεροι από 530 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ζουν σήμερα με διαβήτη τύπου 2. Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως στον σύγχρονο τρόπο ζωής (ανθυγιεινή διατροφή, καθιστική ζωή και μειωμένη φυσική δραστηριότητα) αλλά και στη γήρανση του πληθυσμού και τα αυξανόμενα ποσοστά παχυσαρκίας.
Στην Ισπανία, περίπου 4,7 εκατομμύρια ενήλικες έχουν διαβήτη, κυρίως τύπου 2, αριθμός που συγκαταλέγει τη χώρα στις υψηλότερες της Ευρώπης. Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, τα περιστατικά ξεπερνούν τα 65 εκατομμύρια, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες ο αριθμός φτάνει τα 38,5 εκατομμύρια. Ο διαβήτης συγκαταλέγεται στις παθήσεις με τα υψηλότερα κόστη θεραπείας ανά ασθενή, ενώ αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο καρδιαγγειακών, νεφρικών και μεταβολικών επιπλοκών. Οι ειδικοί τονίζουν ότι η πρόληψη είναι το πιο αποτελεσματικό «όπλο» για να περιοριστεί η κρίση αυτή.
«Η μεσογειακή διατροφή δρα συνδυαστικά, βελτιώνοντας την ευαισθησία στην ινσουλίνη και μειώνοντας τη φλεγμονή. Με τη μελέτη PREDIMED-Plus δείξαμε ότι ο έλεγχος των θερμίδων και η άσκηση ενισχύουν αυτά τα οφέλη», εξήγησε ο Miguel Ruiz-Canela, καθηγητής και πρόεδρος του Τμήματος Προληπτικής Ιατρικής και Δημόσιας Υγείας στη Σχολή Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Ναβάρα και πρώτος συγγραφέας της μελέτης. «Πρόκειται για μια γευστική, βιώσιμη και πολιτισμικά αποδεκτή προσέγγιση, που προσφέρει έναν απλό και αποτελεσματικό τρόπο πρόληψης του διαβήτη τύπου 2 — μιας νόσου που, σε μεγάλο βαθμό, μπορεί να αποφευχθεί».
Μια ρεαλιστική και εφαρμόσιμη στρατηγική για πρόληψη σε μεγάλη κλίμακα
Το Annals of Internal Medicine συνόδευσε τη δημοσίευση με άρθρο των Sharon J. Herring και Gina L. Tripicchio, ειδικών στη διατροφή και τη δημόσια υγεία από το Πανεπιστήμιο Temple της Φιλαδέλφειας. Οι επιστήμονες υπογράμμισαν τη σημασία των ευρημάτων και το δυναμικό της μελέτης ως πρότυπο πρόληψης του διαβήτη τύπου 2.
Οι ερευνητές υποστήριξαν την ανάγκη ενίσχυσης των δημόσιων πολιτικών που προωθούν πιο υγιεινά και δίκαια διατροφικά περιβάλλοντα. Και σε μια εποχή όπου τα νέα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας και του διαβήτη βρίσκονται στο προσκήνιο, το PREDIMED-Plus υπενθυμίζει ότι οι σταθερές, μικρές αλλαγές στον τρόπο ζωής εξακολουθούν να προσφέρουν ουσιαστικά οφέλη για την υγεία.
Το πρόγραμμα PREDIMED-Plus (2013-2024) αποτελεί συνέχεια της μελέτης PREDIMED (2003-2010), η οποία είχε δείξει ότι η μεσογειακή διατροφή εμπλουτισμένη με εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο ή ξηρούς καρπούς μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων κατά 30%. Οι ερευνητές υπογράμμισαν ότι οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να εντάξουν τη νέα αυτή προσέγγιση στην πρωτοβάθμια φροντίδα, ως μια βιώσιμη και οικονομικά αποδοτική στρατηγική για την πρόληψη του διαβήτη τύπου 2 σε μεγάλη κλίμακα.
