Πολλοί από εμάς αναζητούμε συνεχώς τρόπους να επιβραδύνουμε ή να αντιστρέψουμε τη γήρανση, και ένας από τους βασικούς παράγοντες που την επιταχύνουν είναι η φλεγμονή. Για παράδειγμα, προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι μια αντιφλεγμονώδης διατροφή μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης (γήρανση του εγκεφάλου) κατά 21%.
Μια άλλη μελέτη υποστηρίζει ότι η κατανάλωση περισσότερων τροφών πλούσιων σε αντιοξειδωτικά, που είναι αντιφλεγμονώδη, μπορεί να συμβάλλει στη μακροβιότητα και σε καλύτερη ποιότητα ζωής. Ένα από αυτά τα αντιφλεγμονώδη θρεπτικά συστατικά είναι ο ψευδάργυρος, ένα απαραίτητο ιχνοστοιχείο που πρέπει να λαμβάνεται από τη διατροφή ή από συμπληρώματα, καθώς το σώμα δεν μπορεί να το παράγει μόνο του.
Αν και απαιτείται σε μικρές ποσότητες καθημερινά, ο ψευδάργυρος παίζει κρίσιμο ρόλο στη στήριξη του DNA, την επούλωση τραυμάτων και την ενίσχυση του ανοσοποιητικού, παράγοντες που επηρεάζουν τη διαδικασία της γήρανσης.
Οι επιστήμονες έχουν στραφεί εντατικά στη μελέτη της γήρανσης, όχι μόνο για να την προλάβουν, αλλά και για να τη μετρήσουν. Πλέον υπάρχουν εργαλεία που χρησιμοποιούν αλγορίθμους για να καθορίσουν τη βιολογική ηλικία ενός ατόμου. Η βιολογική ηλικία αφορά τη φθορά των βιολογικών λειτουργιών και αξιολογείται μέσω 12 βιοδεικτών που μπορούν να μετρηθούν με εξετάσεις αίματος.
Ενώ η χρονολογική ηλικία είναι τα έτη από τη γέννησή σας, η βιολογική ηλικία δείχνει πόσο γρήγορα γερνά το σώμα σας. Για παράδειγμα, μια γυναίκα 48 ετών μπορεί να έχει βιολογική ηλικία που είναι ίδια, μικρότερη ή μεγαλύτερη από την αναμενόμενη για την ηλικία της.
Πώς διεξήχθη η μελέτη;
Οι ερευνητές από την Κίνα ανέλυσαν στοιχεία από τη UK Biobank, μια μεγάλη μακροχρόνια μελέτη με ιατρικά και διατροφικά δεδομένα από πάνω από 500.000 κατοίκους του Ηνωμένου Βασιλείου. Για αυτή τη μελέτη, εξέτασαν περίπου 69.000 άτομα που πληρούσαν συγκεκριμένα κριτήρια σχετικά με τη διατροφή, τη φυσική δραστηριότητα και τα βιολογικά δεδομένα τους.
Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες:
- Ομάδα χωρίς ψευδάργυρο (35.000 άτομα, μέση ηλικία 56 ετών, 46% γυναίκες)
- Ομάδα με ψευδάργυρο (33.000 άτομα, μέση ηλικία 56 ετών, 65% γυναίκες)
Η πρόσληψη ψευδαργύρου υπολογίστηκε βάσει των διατροφικών τους δηλώσεων και της χρήσης συμπληρωμάτων. Οι τιμές συγκρίθηκαν με τη συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη:
- 11 mg/ημέρα για άνδρες
- τουλάχιστον 8 mg/ημέρα για γυναίκες
Το ανώτατο όριο ήταν τα 40 mg/ημέρα (πάνω από αυτό θεωρείται υπερδοσολογία).
Η σωματική δραστηριότητα μετρήθηκε με ερωτηματολόγια και μετατράπηκε σε μεταβολικά ισοδύναμα εργασίας (MET). Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά τουλάχιστον 600 MET την εβδομάδα, που αντιστοιχεί σε:
- 75 λεπτά έντονης άσκησης ή
- 150 λεπτά μέτριας άσκησης εβδομαδιαίως
Η βιολογική ηλικία υπολογίστηκε με το εργαλείο ENABL Age, που θεωρείται το πιο σύγχρονο εργαλείο για εκτίμηση υγιούς γήρανσης και πρόβλεψη θνησιμότητας σε βάθος 5 και 10 ετών.
Προσαρμόστηκαν και άλλοι παράγοντες όπως: φύλο, εθνότητα, δείκτης μάζας σώματος (BMI), εισόδημα, διαταραχές ύπνου, κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ και ιστορικό καρκίνου.
Τι έδειξε η μελέτη;
Η μελέτη έδειξε ότι τα άτομα που γερνούσαν πιο αργά βιολογικά, είχαν υψηλότερα επίπεδα ψευδαργύρου στην καθημερινή τους διατροφή. Συγκεκριμένα, όσοι λάμβαναν τη συνιστώμενη δόση ψευδαργύρου είχαν κατά μέσο όρο 0,11 χρόνια καθυστέρηση στη βιολογική γήρανση.
Ωστόσο, η υπερδοσολογία ψευδαργύρου (πάνω από 40 mg/ημέρα) επιτάχυνε τη βιολογική γήρανση κατά σχεδόν 7 χρόνια.
Η ανάλυση που περιλάμβανε και τη φυσική δραστηριότητα έδειξε ότι όσοι συνδύαζαν σωστή πρόσληψη ψευδαργύρου με επαρκή άσκηση είχαν 31% μικρότερες πιθανότητες επιτάχυνσης της βιολογικής γήρανσης.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, περίπου το 17% του παγκόσμιου πληθυσμού δεν λαμβάνει αρκετό ψευδάργυρο. Έτσι, μπορεί τα συμπληρώματα ψευδαργύρου να είναι χρήσιμα για κάποιους, αλλά με προσοχή, γιατί η υπερδοσολογία έχει το αντίθετο αποτέλεσμα.
Δεν είναι απόλυτα γνωστό γιατί ο ψευδάργυρος επιβραδύνει τη γήρανση, αλλά έχει συνδεθεί με διεργασίες όπως:
- σύνθεση DNA
- μεταβολισμός πρωτεϊνών
- κυτταρικός πολλαπλασιασμός
- μίτωση
Έχει επίσης ρόλο στην υγεία των οστών, στην υποστήριξη του ανοσοποιητικού, στις ορμόνες και στην πρόληψη νευροεκφυλιστικών παθήσεων όπως το Αλτσχάιμερ. Επιπλέον, δρα σαν αντιοξειδωτικό μειώνοντας τη φλεγμονή, και λιγότερη φλεγμονή σημαίνει πιο αργή γήρανση.
Πηγές ψευδαργύρου στη διατροφή
Για να προσλάβετε ψευδάργυρο μέσω της διατροφής, επιλέξτε:
- θαλασσινά
- κρέας
- πουλερικά
- γαλακτοκομικά
- ξηρούς καρπούς
- σπόρους
Η μελέτη κατέδειξε επίσης ότι ο συνδυασμός ψευδαργύρου και άσκησης προσφέρει μεγαλύτερη προστασία. Δεν έγινε διάκριση ανάμεσα σε τύπους άσκησης (π.χ. αερόβια ή ενδυνάμωση), αλλά μόνο ότι οι συμμετέχοντες πληρούσαν τα ελάχιστα κριτήρια φυσικής δραστηριότητας.
