Τα περιστατικά καρκίνου του παχέος εντέρου αυξάνονται παγκοσμίως στους νέους, με τους ειδικούς να προβλέπουν ότι η ανοδική αυτή τάση θα συνεχιστεί. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η αύξηση των περιστατικών του συγκεκριμένου καρκίνου σε άτομα κάτω των 50 ετών φαίνεται ότι οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην εξάπλωση της δυτικού τύπου διατροφής, πλούσιας σε υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα και χαμηλής σε φυτικές ίνες.
Μια νέα, πρωτοποριακή μελέτη έρχεται να ενισχύσει τα υπάρχοντα στοιχεία, δείχνοντας ότι η συχνή κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων μπορεί να αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα ανάπτυξης πρώιμων, μη καρκινικών αδενωμάτων του παχέος εντέρου, δηλαδή πολυπόδων στο παχύ έντερο ή το ορθό που με τον καιρό μπορούν να εξελιχθούν σε καρκίνο.
Σύμφωνα με τη μελέτη, οι βασικές πηγές υπερεπεξεργασμένων τροφίμων ήταν το ψωμί και τα δημητριακά πρωινού, οι σάλτσες, τα αλείμματα, τα καρυκεύματα και τα ροφήματα με ζάχαρη ή τεχνητά γλυκαντικά.
Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο JAMA Oncology, παρακολούθησε περισσότερες από 29.100 νοσηλεύτριες για διάστημα περίπου 13 ετών. Οι συμμετέχουσες που κατανάλωναν τις μεγαλύτερες ποσότητες υπερεπεξεργασμένων τροφίμων (περίπου 10 μερίδες την ημέρα) είχαν 45% υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν αυτούς τους πολύποδες μέχρι την ηλικία των 50 ετών, σε σχέση με όσες κατανάλωναν τις μικρότερες ποσότητες, λίγο πάνω από 3 μερίδες ημερησίως.
«Η μελέτη μας δεν αποδεικνύει άμεση αιτιώδη σχέση, επομένως δεν μπορούμε να πούμε ότι αυτό είναι οριστικό», εξήγησε ο Andrew Chan, γαστρεντερολόγος στο Mass General Brigham Cancer Institute στη Βοστώνη και εκ των συγγραφέων της μελέτης. «Ωστόσο, δίνει ορισμένες ενδείξεις ότι η διατροφή μπορεί να παίζει ρόλο. Είναι σημαντικό να σκεφτούμε πώς μπορούμε να περιορίσουμε την πρόσληψη τέτοιων τροφίμων και να προετοιμάσουμε το έδαφος για μελλοντικές έρευνες που θα εντοπίσουν πιο συγκεκριμένα τους μηχανισμούς και τα τρόφιμα που εμπλέκονται».
Ο David Katz, ιδρυτής του μη κερδοσκοπικού οργανισμού True Health Initiative, που δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε: «Στο μέτρο του δυνατού, καλό είναι να αποφεύγετε τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα και να βασίζετε τη διατροφή σας σε πραγματικά, ολόκληρα τρόφιμα, όσο το δυνατόν πιο φυσικά και ελάχιστα επεξεργασμένα».
«Οι καλύτερες δίαιτες, που σχετίζονται με τη μακροζωία και την καλύτερη υγεία, βασίζονται κυρίως σε λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής άλεσης, όσπρια, ξηρούς καρπούς, σπόρους και καθαρό νερό», πρόσθεσε ο Katz, ιδρυτικός διευθυντής του Yale University Prevention Research Center στο Κονέκτικατ.
Οι ειδικοί συμβουλεύουν να διαβάζετε πάντα τις ετικέτες των προϊόντων, να προσέχετε την ποσότητα νατρίου που καταναλώνετε και να δίνετε προσοχή στο πώς σας κάνουν να αισθάνεστε τα τρόφιμα που επιλέγετε.
Οι μη καρκινικοί όγκοι του παχέος εντέρου συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα, όμως όταν μεγαλώσουν αρκετά, μπορεί να οδηγήσουν σε προβλήματα που χρειάζονται ιατρική εξέταση. Σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτά περιλαμβάνουν σκούρα ή αιματηρά κόπρανα, πόνο, αναιμία λόγω έλλειψης σιδήρου, ακούσια απώλεια βάρους σε συνδυασμό με γαστρεντερικά συμπτώματα και δυσκοιλιότητα που οφείλεται σε απόφραξη.
Η Robin Mendelsohn, εκ των διευθυντών του Κέντρου για Καρκίνους του Παχέος Εντέρου και του Γαστρεντερικού Συστήματος σε Νέους στο Memorial Sloan Kettering Cancer Center στη Νέα Υόρκη, επεσήμανε ότι ο προληπτικός έλεγχος πρέπει να ξεκινά στην ηλικία των 45 ετών ή νωρίτερα, εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό. Όσο νωρίτερα διαγνωστεί ένα πρόβλημα, τόσο πιο αποτελεσματικά μπορεί να αντιμετωπιστεί, πρόσθεσε. Η Mendelsohn δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Πώς επηρεάζουν τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα την υγεία
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα παρασκευάζονται με βιομηχανικές τεχνικές και περιέχουν συστατικά που «ποτέ ή σπάνια χρησιμοποιούνται στις κουζίνες». Είναι συνήθως φτωχά σε φυτικές ίνες και πλούσια σε θερμίδες, ζάχαρη, εξευγενισμένους υδατάνθρακες και λιπαρά, νάτριο και πρόσθετα που τα κάνουν πιο ελκυστικά.
Τα πρόσθετα αυτά περιλαμβάνουν συντηρητικά για διατήρηση της φρεσκάδας, γαλακτωματοποιητές για να μη διαχωρίζονται τα συστατικά, αλλά και ενισχυτές γεύσης και αρώματος. Χρησιμοποιούνται επίσης ουσίες για λεύκανση, πύκνωση, αύξηση όγκου και γυάλισμα.
Η σχέση μεταξύ υπερεπεξεργασμένων τροφίμων και καρκίνου του εντέρου μπορεί να εξηγείται από την επίδρασή τους στο μικροβίωμα του εντέρου και στο προστατευτικό του στρώμα, προκαλώντας χρόνια φλεγμονή και παραγωγή τοξικών μορίων κατά τον μεταβολισμό, ανέφεραν οι Chan και Mendelsohn.
«Έμμεσα, η κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων συνδέεται και με την παχυσαρκία, η οποία αποτελεί επίσης παράγοντα κινδύνου για καρκίνο του παχέος εντέρου», πρόσθεσε η Mendelsohn.
