Μια νέα μελέτη στο περιοδικό Cell από την Κινεζική Ακαδημία Επιστημών και το Νοσοκομείο Xuanwu του Capital Medical University εξηγούσε πώς η άσκηση βοηθά το σώμα να διατηρείται νεανικό. Οι ερευνητές ανέδειξαν επίσης τη βεταΐνη, έναν μεταβολίτη που παράγεται στα νεφρά, ως από του στόματος ουσία που μπορεί να μιμηθεί πολλά από τα αναζωογονητικά αποτελέσματα που συνδέονται με τη σωματική δραστηριότητα.
Η βεταΐνη είναι ένα μικρό μόριο που συναντάται σε τροφές όπως τα παντζάρια και το σπανάκι, η οποία όμως μπορεί να συντεθεί και από τον οργανισμό. Στη συγκεκριμένη μελέτη φάνηκε να λειτουργεί ως σημαντικό σήμα που συντονίζει τα αντιγηραντικά οφέλη της συστηματικής άσκησης.
Πώς ανταποκρίνεται το σώμα στην άσκηση
Η ερευνητική ομάδα παρακολούθησε 13 υγιείς άνδρες για έξι χρόνια, προκειμένου να μελετήσει πώς αντιδρά ο οργανισμός στη βραχυπρόθεσμη και στη μακροπρόθεσμη άσκηση. Χρησιμοποιώντας ορισμένες τεχνικές που καταγράφουν γονίδια, πρωτεΐνες, μεταβολίτες και το μικροβίωμα του εντέρου, οι επιστήμονες συνέκριναν 3 καταστάσεις του σώματος. Η πρώτη ήταν η ηρεμία, η δεύτερη μετά από ένα μόνο τρέξιμο 5 χιλιομέτρων και η τρίτη μετά από πρόγραμμα τρεξίματος διάρκειας 25 ημερών.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα νεφρά έχουν κεντρικό ρόλο στη ρύθμιση της αντίδρασης του οργανισμού στην άσκηση. Κατά τη διάρκεια παρατεταμένης προπόνησης, τα νεφρά παρήγαγαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα βηταΐνης, η οποία μετέφερε προστατευτικά, αντιγηραντικά σήματα σε ολόκληρο τον οργανισμό.
Λύνοντας το παράδοξο της άσκησης
Η μελέτη βοήθησε επίσης να εξηγηθεί το «παράδοξο της άσκησης». Δηλαδή, μια έντονη μεμονωμένη προπόνηση μπορεί να προκαλέσει στρες, ενώ η συστηματική άσκηση βελτιώνει τη συνολική υγεία. Ένα σύντομο τρέξιμο προκάλεσε προσωρινή φλεγμονή και «μεταβολική αναστάτωση», ενώ η σταθερή προπόνηση αποκατέστησε την ισορροπία και ενίσχυσε το ανοσοποιητικό σύστημα.
Η συστηματική άσκηση βελτίωσε το μικροβίωμα του εντέρου, ενίσχυσε τις αντιοξειδωτικές άμυνες και αντέστρεψε αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία στα Τ κύτταρα, μέσω σταθεροποίησης του DNA και επιγενετικών τροποποιήσεων. Παράλληλα, τα νεφρά αύξησαν την παραγωγή βεταΐνης. Σημαντικό εύρημα ήταν ότι η χορήγηση μόνο βεταΐνης μπόρεσε να αναπαράγει πολλά από τα ίδια οφέλη της προπόνησης, όπως καλύτερο μεταβολισμό, βελτιωμένη γνωστική λειτουργία, λιγότερη καταθλιπτικού τύπου συμπεριφορά σε ηλικιωμένα ποντίκια και χαμηλότερη φλεγμονή σε όλο το σώμα.
Παράλληλα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η βεταΐνη δεσμεύεται και μπλοκάρει την TBK1, μια ουσία που προωθεί τη φλεγμονή. Καταστέλλοντας την TBK1 και ορισμένες ακόμα πρωτεΐνες, η βεταΐνη βοήθησε στη μείωση της χρόνιας φλεγμονής.
Αυτός ο μηχανισμός βοηθούσε να εξηγηθεί και το «παράδοξο της άσκησης». Η βραχυπρόθεσμη δραστηριότητα ενεργοποιούσε ορμονικά μονοπάτια που σχετίζονται με την άμεση επιβίωση. Αντίθετα, η μακροπρόθεσμη προπόνηση ενεργοποιούσε μια διαδικασία στην οποία τα νεφρά αύξαναν την παραγωγή βεταΐνης, η οποία στη συνέχεια ανέστειλε την TBK1, οδηγώντας σε μια πιο νεανική λειτουργία του οργανισμού
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η βεταΐνη θεωρείται ασφαλής και αποτελεσματική, επομένως μπορεί να αποτελέσει λύση για άτομα που δεν μπορούν να ακολουθούν συστηματικά άσκηση.
Ο εκ των συγγραφέων της μελέτης Liu Guang Hui εξήγησε ότι η ανακάλυψη αυτή «επαναπροσδιορίζει την άσκηση ως φάρμακο». Όπως ανέφερε, η μελέτη ανοίγει νέες δυνατότητες για θεραπείες που προστατεύουν από τη γήρανση, βασισμένες στη ρύθμιση της συνεργασίας πολλών οργάνων.
