Από την ημέρα που τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού κυκλοφόρησαν, μέχρι και σήμερα, οι ανησυχίες για πιθανές επιδράσεις στη γονιμότητα και την αναπαραγωγική υγεία γενικότερα, παραμένουν έντονες.
Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2022 στο American Journal of Epidemiology, η υπόθεση ότι ο εμβολιασμός κατά του κορωνοϊού μπορεί να επηρεάσει τη γυναικεία γονιμότητα ξεκίνησε από μια ανάρτηση σε ένατ ιστολόγιο, η οποία υποστήριξε ότι η ομοιότητα ανάμεσα σε μια επιφανειακή γλυκοπρωτεΐνη του SARS-CoV-2 και την πρωτεΐνη syncytin-1 (μια πρωτεΐνη του περιβλήματος που είναι απαραίτητη για τον σχηματισμό του πλακούντα) θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάπτυξη αντισωμάτων κατά της syncytin-1, με αποτέλεσμα τη διαταραχή της λειτουργίας του πλακούντα.
Παράλληλα, υπήρξαν μεμονωμένες αναφορές γυναικών που παρουσίασαν διαταραχές του εμμηνορροϊκού κύκλου μετά τον εμβολιασμό, γεγονός που ενίσχυσε τις ανησυχίες σχετικά με την πιθανή επίδραση των εμβολίων στη γονιμότητα.
«Ωστόσο, σε τρεις μελέτες οι ερευνητές έδειξαν ότι δεν παρατηρήθηκαν αντισώματα κατά της syncytin-1 μετά τον εμβολιασμό με εμβόλια mRNA. Επιπλέον, αν και δεν συμμετείχαν έγκυες στις αρχικές κλινικές δοκιμές των εμβολίων κατά της COVID-19, το ποσοστό των ακούσιων εγκυμοσυνών που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια των δοκιμών δεν διέφερε σημαντικά μεταξύ των εμβολιασμένων και των ομάδων ελέγχου», αναφέρει η μελέτη.
Από τη μία, λοιπόν, διάφοροι οργανισμοί υγείας επιμένουν ότι δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να δείχνουν επίδραση των εμβολίων στη γονιμότητα, είτε ανδρική είτε γυναικεία. Από την άλλη, υπάρχουν ειδικοί που τονίζουν ότι χρειάζεται περισσότερη έρευνα, ώστε να κατανοηθούν καλύτερα οι πιθανές μακροπρόθεσμες επιδράσεις των εμβολίων στην αναπαραγωγική υγεία.
Τι ισχύει, όμως, τελικά;
Τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού και η γυναικεία γονιμότητα
Η γυναικεία γονιμότητα εξαρτάται από πολλούς βιολογικούς, ορμονικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Από το 2020, οπότε και ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί κατά της COVID-19, υπήρξαν ανησυχίες σχετικά με τις πιθανές επιδράσεις τους στη γυναικεία γονιμότητα.
Οι παρασκευάστριες εταιρείες δηλώνουν ότι τα εμβόλια αυτά δεν επηρεάζουν τη γυναικεία γονιμότητα, ωστόσο, οι ισχυρισμοί αυτοί βασίζονται σε μελέτες σε ζώα διάρκειας περίπου ενός μήνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν πραγματοποιηθεί αντίστοιχες μελέτες σε ανθρώπους, ούτε σε άνδρες.
Παρόλα αυτά, οργανισμοί όπως τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) και το ACOG αναφέρουν ότι τα εμβόλια δεν επηρεάζουν τη γονιμότητα των γυναικών.
Επιστημονικές μελέτες ενισχύουν αυτή τη διαπίστωση:
- Μελέτη του 2024 σε περισσότερες από 100 χώρες έδειξε ότι τα εμβόλια δεν επηρέασαν τη γονιμότητα των γυναικών μεταξύ 2019 και 2022. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη μελέτη δεν εξέτασε συγκεκριμένα τις γυναίκες που έκαναν το εμβόλιο για να διαπιστώσει κατά πόσο επηρεάστηκε η γονιμότητά τους, αλλά συνέκρινε τον αριθμό γεννήσεων ανά έτος σε κάθε χώρα με το ποσοστό εμβολιασμού.
- Ανασκόπηση του 2024 κατέληξε ότι τα εμβόλια δεν αυξάνουν τον κίνδυνο αποβολής ή γέννησης νεκρού εμβρύου.
- Μια μικρή μελέτη του 2025 σε 80 γυναίκες έδειξε ότι τα εμβόλια δεν είχαν καμία επίδραση στη γονιμότητα.
- Έρευνα του 2022 σε 2.126 γυναίκες κατέληξε ότι τα εμβόλια δεν είχαν αρνητικές επιδράσεις.
Παρότι τα στοιχεία είναι ενθαρρυντικά, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν μακροπρόθεσμες επιδράσεις, ειδικά σε θέματα όπως η τοξικότητα των εμβρύων, η γονοτοξικότητα και η υγεία του σπέρματος.
Τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού και η ανδρική γονιμότητα
Η ανδρική γονιμότητα εξαρτάται από την ικανότητα του σπέρματος να γονιμοποιήσει το ωάριο. Τρεις βασικοί δείκτες παίζουν ρόλο:
- Αριθμός: πόσα σπερματοζωάρια υπάρχουν σε ένα δείγμα.
- Κινητικότητα: πόσο γρήγορα και αποτελεσματικά κινούνται.
- Ποιότητα: η βιωσιμότητα και λειτουργικότητα των σπερματοζωαρίων.
Σύμφωνα με το CDC, τα εμβόλια κατά της COVID-19 δεν φαίνεται να επηρεάζουν την ανδρική γονιμότητα. Πλήθος μελετών υποστηρίζει αυτό το συμπέρασμα:
- Ανασκόπηση του 2024 σε 24 μελέτες έδειξε ότι τα εμβόλια δεν επηρεάζουν αρνητικά τη γονιμότητα ή την ποιότητα του σπέρματος.
- Ανασκόπηση του 2022 σε 29 μελέτες κατέληξε σε παρόμοιο αποτέλεσμα.
- Μια ακόμη ανασκόπηση 7 μελετών έδειξε ότι τα εμβόλια δεν επηρεάζουν τις παραμέτρους του σπέρματος.
Αντίθετα, η λοίμωξη από κορωνοϊό φαίνεται ότι μπορεί να έχει προσωρινές επιδράσεις. Μελέτη του 2022 έδειξε ότι οι άνδρες που νόσησαν είχαν χαμηλότερα ποσοστά γονιμότητας έως και 60 ημέρες μετά τη μόλυνση, σε σχέση με όσους δεν είχαν νοσήσει.
Σύμφωνα με ανασκόπηση του 2024, η λοίμωξη μπορεί να επηρεάσει τον αριθμό, την κινητικότητα και την ποιότητα του σπέρματος, πιθανόν λόγω φλεγμονής στα αιμοφόρα αγγεία και στους ιστούς των όρχεων, όπου υπάρχουν κύτταρα-στόχοι του ιού SARS-CoV-2.
Οι επιδράσεις αυτές θεωρούνται παροδικές, ωστόσο συνιστάται να απευθυνθείτε σε γιατρό εάν δυσκολεύεστε να επιτύχετε σύλληψη για περισσότερο από 60 ημέρες μετά από λοίμωξη.
Τα εμβόλια και οι θεραπείες γονιμότητας
Οι θεραπείες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (ART) περιλαμβάνουν ιατρικές διαδικασίες που χειρίζονται το σπέρμα και τα ωάρια εκτός σώματος, όπως η εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF).
- Μελέτη του 2024 έδειξε ότι δεν υπήρχε διαφορά στην ποιότητα σπέρματος ή ωαρίων μεταξύ εμβολιασμένων και μη εμβολιασμένων ατόμων που υποβάλλονταν σε IVF.
- Άλλη μελέτη του 2025 σε γυναίκες που υποβλήθηκαν σε μεταφορά κατεψυγμένων εμβρύων (IVF-FET) έδειξε ότι ο εμβολιασμός πριν από τη διέγερση των ωοθηκών συσχετίστηκε με ελαφρώς μειωμένα ποσοστά επιτυχίας, ωστόσο όταν ο εμβολιασμός είχε γίνει πάνω από 90 ημέρες πριν, η επίδραση αυτή δεν παρατηρήθηκε.
Συνολικά, οι ειδικοί συμφωνούν ότι χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να διαπιστωθεί πώς ακριβώς τα εμβόλια μπορεί να επηρεάζουν τις θεραπείες γονιμότητας.
Πότε να συμβουλευτείτε γιατρό
Αν έχετε απορίες σχετικά με το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού ή αν σας απασχολεί η επίδρασή του στη γονιμότητα, είναι καλό να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία υγείας. Επίσης, αν προσπαθείτε να συλλάβετε για περισσότερο από έναν χρόνο χωρίς αποτέλεσμα, ο γιατρός μπορεί να προτείνει εξετάσεις για τη διερεύνηση της υπογονιμότητας.
