Οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο Καναδάς βιώνουν μια από τις χειρότερες επιδημίες ιλαράς εδώ και χρόνια, ενώ ο ιός έχει επίσης περάσει στο Μεξικό. Συνολικά έχουν αναφερθεί 2.500 κρούσματα και τέσσερις θάνατοι στις τρεις χώρες, με την διστακτικότητα απέναντι στα εμβόλια να θεωρείται βασικός παράγοντας.
Ας δούμε τι είναι γνωστό μέχρι στιγμής και γιατί αυξάνονται τα κρούσματα ιλαράς.
Τι είναι η ιλαρά;
Η ιλαρά είναι μια εξαιρετικά μεταδοτική ιογενής λοίμωξη, που ξεκινά με υψηλό πυρετό, βήχα, καταρροή, κόκκινα ή υγρά μάτια και ευαισθησία στο φως. Μερικές ημέρες μετά την μόλυνση, εμφανίζεται εξάνθημα, κόκκινο και κηλιδώδες, που ξεκινά από το πρόσωπο και εξαπλώνεται στο υπόλοιπο σώμα μαζί με κόπωση και απώλεια όρεξης.
Οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν σε 2-3 εβδομάδες, αλλά οι επιπλοκές, ιδίως σε μικρά παιδιά και ανοσοκατεσταλμένους, μπορεί να είναι σοβαρές, και να περιλαμβάνουν καταστάσεις όπως ωτίτιδες, διάρροια, πνευμονία και εγκεφαλίτιδα, η οποία μπορεί να προκαλέσει μόνιμη αναπηρία ή θάνατο.
Πριν την κυκλοφορία του εμβολίου το 1963, στις ΗΠΑ καταγράφονταν 3-4 εκατομμύρια κρούσματα ετησίως, με εκατοντάδες θανάτους. Μέχρι το 2000, η ιλαρά είχε κηρυχθεί «εξαλειφθείσα» από τις ΗΠΑ, λόγω της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού.
Τι είναι η συλλογική ανοσία (herd immunity);
Η συλλογική ανοσία επιτυγχάνεται όταν αρκετά άτομα σε μια κοινότητα είναι άνοσα, είτε μέσω εμβολιασμού είτε επειδή έχουν αναρρώσει από τη νόσο.
Για την ιλαρά, που είναι εξαιρετικά μεταδοτική, απαιτείται το 95% του πληθυσμού να έχει ανοσία. Όταν αυτό το ποσοστό διατηρείται, προστατεύονται και όσοι δεν μπορούν να εμβολιαστούν, όπως τα νεογνά ή άτομα με ορισμένα προβλήματα υγείας. Η ασφαλέστερη μέθοδος επίτευξης συλλογικής ανοσίας είναι ο εμβολιασμός.
Πόσο αποτελεσματικό είναι το εμβόλιο;
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το εμβόλιο της ιλαράς απέτρεψε περίπου 31,7 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως μεταξύ 2000 και 2020.
Το εμβόλιο MMR (ιλαράς, παρωτίτιδας, ερυθράς) προσφέρει περίπου 97% προστασία. Χορηγείται συνήθως σε δύο δόσεις: στους 12 μήνες και ξανά κοντά στα 3,5 έτη. Οι περιπτώσεις ιλαράς σε εμβολιασμένους είναι σπάνιες και ήπιες.
Πού έχει εξαπλωθεί η ιλαρά στη Βόρεια Αμερική;
Περισσότερα από 2.500 επιβεβαιωμένα κρούσματα καταγράφηκαν σε ΗΠΑ, Καναδά και Μεξικό, όπως αναφέρουν τα διεθνή πρακτορεία. Στις ΗΠΑ έχουν αναφερθεί 935 κρούσματα σε 30 πολιτείες, τα περισσότερα στο Τέξας (683), ενώ υπάρχουν και σε Νέο Μεξικό, Οκλαχόμα και Κάνσας. Τρεις θάνατοι καταγράφηκαν μεταξύ Φεβρουαρίου και Απριλίου, συμπεριλαμβανομένων δύο ανεμβολίαστων παιδιών.
Ο Καναδάς αντιμετωπίζει τη χειρότερη επιδημία των τελευταίων 25 ετών. Στην επαρχία Οντάριο καταγράφηκαν πάνω από 1.000 κρούσματα, κυρίως σε κοινότητες Μεννονιτών.
Στο Μεξικό, τα περισσότερα κρούσματα εντοπίζονται στη βόρεια πολιτεία Τσιουάουα, με 786 καταγεγραμμένα μέχρι στιγμής. Ένας ανεμβολίαστος άνδρας 31 ετών πέθανε τον Απρίλιο.
Γιατί εξαπλώνεται η ιλαρά;
Ο ΠΟΥ και το CDC (Κέντρα Ελέγχου Νοσημάτων ΗΠΑ) αποδίδουν την έξαρση στη μείωση των ποσοστών εμβολιασμού. Η παραπληροφόρηση και η διστακτικότητα οδηγούν σε πτώση κάτω από το όριο της συλλογικής ανοσίας. Σε ορισμένες πολιτείες και επαρχίες αυξάνονται οι εξαιρέσεις για μη ιατρικούς λόγους (π.χ. θρησκευτικούς ή προσωπικούς), δημιουργώντας «θύλακες» ανεμβολίαστων.
Οι κοινότητες Μεννονιτών, που ταξιδεύουν συχνά διασυνοριακά και διατηρούν χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού, έχουν σημαντικό ρόλο στην εξάπλωση του ιού.
Ποιοι είναι οι «αντιεμβολιαστές» και τι υποστηρίζουν;
Οι αντιεμβολιαστές (anti-vaxxers) εναντιώνονται στα εμβόλια λόγω φόβων για παρενέργειες, δυσπιστίας προς τις φαρμακευτικές εταιρείες ή θρησκευτικών/προσωπικών πεποιθήσεων. Μεννονίτες στον Καναδά και το Μεξικό έχουν επίσης ιστορική επιφυλακτικότητα.
Ένας από τους πιο διαδεδομένους μύθους είναι ότι τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό, ισχυρισμός που προέρχεται από μια μελέτη του 1998 που έχει αποσυρθεί και πλήρως καταρριφθεί.
Θα επηρεάσει ο διορισμός του Ρόμπερτ Κένεντι Τζούνιορ τον εμβολιασμό στις ΗΠΑ;
Ο διορισμός του Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ ως Υπουργού Υγείας των ΗΠΑ έχει προκαλέσει ανησυχία, δεδομένης της ανόδου της ιλαράς. Ο Κένεντι, γνωστός για τις σκεπτικιστικές απόψεις του, έχει προωθήσει ψευδείς ισχυρισμούς ότι το εμβόλιο MMR περιέχει «υπολείμματα εμβρύων».
Στην πραγματικότητα, τα κύτταρα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του ιού προέρχονται από εργαστηριακές καλλιέργειες από τη δεκαετία του 1960, και δεν περιλαμβάνονται στο τελικό προϊόν.
Ο Κένεντι έχει δεχθεί κριτική για την υποτίμηση της σοβαρότητας της επιδημίας και για την προώθηση ανεπιβεβαίωτων θεραπειών, όπως συμπληρώματα βιταμίνης Α και μουρουνέλαιο. Επιπλέον, έχει προβεί σε μαζικές απολύσεις στο Υπουργείο Υγείας και σε περικοπές σε υπηρεσίες όπως το CDC, γεγονός που, σύμφωνα με ειδικούς, αποδυναμώνει την ικανότητα της χώρας να ανταποκρίνεται σε υγειονομικές κρίσεις.
