Καθώς το καλοκαίρι βρισκόταν στην κορύφωσή του, αλλά ακόμη και σήμερα, οι ανάγκες πολιτών και τουριστών αυξάνονταν κατακόρυφα. Ωστόσο, αντί αυτή η συνθήκη να αποτελέσει «καμπανάκι» για εγρήγορση και ενίσχυση του ΕΣΥ, οι ίδιες παθογένειες πρωταγωνίστησαν στις εφημερίες: υποστελέχωση, εξουθένωση και έλλειψη σχεδιασμού.

Σε πολλά νοσοκομεία ανά τη χώρα -ιδίως σε τουριστικές περιοχές- οι εφημερίες γίνονται με δραματικά μειωμένο προσωπικό (ιατρικό, νοσηλευτικό και λοιπό), με ολόκληρα τμήματα να λειτουργούν οριακά ή καθόλου. Γιατροί σε πολλές περιπτώσεις καλούνται να καλύψουν ταυτόχρονα πολλαπλές ειδικότητες, ενώ οι νοσηλευτές εργάζονται με συνεχόμενες βάρδιες, συχνά χωρίς ρεπό. Δεν πάει πολύς καιρός άλλωστε που είδε το φως της δημοσιότητας η είδηση πως η χειρουργική κλινική στο νοσοκομείο Άρτας παρέμεινε χωρίς κάλυψη για αρκετές μέρες.

Οι ελλείψεις βέβαια δεν είναι καινούργιο φαινόμενο, αλλά το καλοκαίρι λειτουργεί ως μεγεθυντικός φακός για πολλούς λόγους. Οι άδειες του προσωπικού, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη αποχώρηση μόνιμων γιατρών και την αποτυχία πρόσληψης νέων, οδηγούν σε επισφαλείς συνθήκες περίθαλψης. Και όλα αυτά με φόντο την ραγδαία αύξηση πληθυσμού σε συγκεκριμένες περιοχές, λόγω τουριστικής σεζόν.

Σύμφωνα με στοιχεία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ):

• 70 νοσοκομεία σε όλη τη χώρα δεν έχουν βασικές ειδικότητες σε πλήρη σύνθεση στις εφημερίες.
• Σε 12 νοσοκομεία δεν υπάρχει αναισθησιολόγος, με αποτέλεσμα να ματαιώνονται χειρουργεία και να διακομίζονται έκτακτα περιστατικά.
• 35 Κέντρα Υγείας, κυρίως νησιωτικά, λειτουργούν «στα χαρτιά», καθώς δεν έχουν καθόλου γιατρούς σε εφημερία ή λειτουργούν μόνο πρωινές ώρες.

«Κόλαση» στα νησιά

Οι δομές υγείας στα νησιά είναι μία ιδιαίτερη περίπτωση, λόγω των χιλιάδων επισκεπτών στις συγκεκριμένες περιοχές. Ενδεικτικά κάποιες περιπτώσεις:

• Νοσοκομείο Σάμου: Πολλοί γιατροί καλούνται να καλύψουν εφημερίες σε τμήματα που δεν είναι της ειδικότητας τους, και ιδιαίτερα στα Επείγοντα που η Διοίκηση έχει καταρτίσει πρόγραμμα εφημεριών με αγροτικούς γιατρούς, με ιατροδικαστή, μικροβιολόγο κ.α. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ένας γιατρός εφημερεύει ταυτόχρονα στα επείγοντα και στην κλινική του και άλλες όπου οι κλινικές καλύπτονται με ιατρούς άλλων ειδικοτήτων π.χ. Παθολογική με κάλυψη από πνευμονολόγους, νεφρολόγους, νευρολόγους κ.α. Η κατάσταση στο νοσηλευτικό προσωπικό είναι εξίσου οριακή. Σε πολλά τμήματα του νοσοκομείου είναι κάτω από το όριο ασφαλείας, μόνο ένας νοσηλευτής στη βάρδια. Σοβαρό πρόβλημα υποστελέχωσης αντιμετωπίζουν και τα εργαστήρια.
• Νοσοκομείο Λευκάδας: Υπάρχουν μέρες που δεν εφημερεύει χειρουργός και παιδίατρος στο νοσοκομείο! Οι μικροί ασθενείς με τους γονείς τους αναγκάζονται να αναζητούν ιδιώτη γιατρό ή να μετακινούνται στο νοσοκομείο της Πρέβεζας, όταν δεν εφημερεύει η μοναδική παιδίατρος.
• Κρήτη: Υπολειτουργούν οι χειρουργικές αίθουσες σε Ρέθυμνο και Άγιο Νικόλαο. Η Παθολογική Κλινική της Σητείας έχει επίσης κατεβάσει ρολά. Ο τομέας Ψυχικής Υγείας στο ΠΑΓΝΗ είναι διαλυμένος, μεταξύ άλλων η Ψυχιατρική Κλινική λειτουργεί χωρίς Κοινωνικούς Λειτουργούς
• Νοσοκομείο Ρόδου: Οι εργαζόμενοι εκπέμπουν σήμα κινδύνου για την Παιδιατρική Κλινική, όπου υπηρετεί μόλις μία μόνιμη γιατρός και ενώ από το συγκεκριμένο νοσοκομείο εξυπηρετούνται και μικρότερα νησιά.
• Κέντρο Υγείας Ιθάκης: Η τοπική κοινωνία αγωνιά καθώς το νησί παραμένει χωρίς παιδίατρο από τις αρχές του έτους.

«Πυροτεχνήματα» από το υπουργείο Υγείας

Τα παραπάνω είναι μόνο κάποια παραδείγματα που συμπληρώνουν ένα ψηφιδωτό διάλυσης του ΕΣΥ. Στον αντίποδα, τα περίφημα «βραχιολάκια» που επιδεικνύονται με καμάρι από τον Άδωνι Γεωργιάδη -όχι ως λύση, αλλά ως «επανάσταση»- μοιάζουν περισσότερο με έναν επικοινωνιακό «πυροτέχνημα» παρά ουσιαστική απάντηση στην κρίση του ΕΣΥ. Παρά την επίκληση στοιχείων όπως η μείωση αναμονής σε δέκα μεγάλα νοσοκομεία, τα νούμερα αυτά παραμένουν εξαιρετικά υψηλά έως στο όριο της δυσλειτουργίας (π.χ. 5,16 ώρες στον Ευαγγελισμό).

Οι προσλήψεις που διαφημίζονται μοιάζουν περισσότερο με σταγόνα στον ωκεανό ενός συστήματος που στερείτο οργανικής στελέχωσης για χρόνια. Σημειώνεται πως τα κενά σε γιατρούς ξεπερνούν τις 6.000 οργανικές θέσεις, και αυτές αφορούν ξεπερασμένα οργανογράμματα. Στις υπόλοιπες ειδικότητες (νοσηλευτές, τεχνικό προσωπικό) τα κενά είναι πολύ περισσότερα.

Σε αυτή τη συνθήκη, όταν η κυβέρνηση μιλάει για «επιτέλους ηρεμία» ή υπόσχεται ότι «κάθε μήνα θα βλέπουμε βελτίωση», φαίνεται να ξεχνά πως:

• τα ΤΕΠ λειτουργούν κατά βάση με τα ίδια ακατάλληλα ισχνά σχήματα,
• τα μεγάλα νοσοκομεία της περιφέρειας παραμένουν εκτός αυτών των παρεμβάσεων,
• και τα προβλήματα υποστελέχωσης συνεχίζουν να διογκώνονται, ειδικά το καλοκαίρι.

Στην ουσία, η κυβέρνηση προσφέρει «παράταση ελάχιστης λειτουργίας» με τη λογική του μπαλώματος -και όχι ουσιαστική- και το παρουσιάζει ως μεταρρύθμιση. Χειροκροτούν την οριακή επιβίωση ενός συστήματος που έχει ανάγκη από επένδυση, σχεδιασμό και πραγματικές προσλήψεις.

Με την κατάσταση αυτή να επαναλαμβάνεται κάθε καλοκαίρι, η αίσθηση μόνιμης κρίσης μοιάζει να έχει κανονικοποιηθεί, την ώρα που το προσωπικό «φλερτάρει» με την εξουθένωση και οι πολίτες με τον κίνδυνο.