Η ψυχική υγεία των παιδιών βελτιώθηκε εντυπωσιακά όταν τα σχολεία άνοιξαν ξανά στη διάρκεια της πανδημίας, σύμφωνα με νέα μελέτη της Σχολής Δημόσιας Υγείας Harvard T.H. Chan που δημοσιεύτηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2025 στο επιστημονικό περιοδικό Epidemiology.
Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, τα παιδιά εμφάνισαν σημαντικά λιγότερες διαγνώσεις ψυχικής υγείας μετά την επιστροφή στη δια ζώσης εκπαίδευση κατά την περίοδο του κορωνοϊού. Οι μειώσεις αφορούσαν παθήσεις όπως το άγχος, η κατάθλιψη και η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ). Παράλληλα, μειώθηκαν και οι δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης που σχετίζονταν με αυτές τις διαγνώσεις, με τα κορίτσια να παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες βελτιώσεις.
«Τα αποτελέσματά μας προσφέρουν ισχυρά και ξεκάθαρα στοιχεία προς γονείς, εκπαιδευτικούς και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής ότι η δια ζώσης λειτουργία των σχολείων παίζει καθοριστικό ρόλο στην ευημερία των παιδιών», ανέφερε η Rita Hamad, καθηγήτρια κοινωνικής επιδημιολογίας και δημόσιας πολιτικής και εκ των συγγραφέων της μελέτης. «Τα ευρήματα προσφέρουν χρήσιμα μαθήματα για μελλοντικές κρίσεις δημόσιας υγείας και βοηθούν να εξηγηθεί γιατί η ψυχική υγεία των παιδιών επιδεινώθηκε στη διάρκεια της πανδημίας».
Πώς το κλείσιμο των σχολείων επηρέασε την ψυχική υγεία των παιδιών
Προηγούμενες έρευνες έδειξαν με συνέπεια ότι παιδιά και έφηβοι βίωσαν έντονη συναισθηματική επιβάρυνση κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού. Ορισμένες μελέτες υπέδειξαν ότι η επιστροφή στις σχολικές αίθουσες παρείχε σημαντική υποστήριξη, ωστόσο πολλές βασίστηκαν σε μικρά δείγματα ή σε αυτοαναφερόμενες εμπειρίες και όχι σε εκτενή, αντικειμενικά δεδομένα.
Για να διαμορφωθεί μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα, η ερευνητική ομάδα ανέλυσε στοιχεία διαγνώσεων και δαπανών υγείας για 185.735 παιδιά ηλικίας 5 έως 18 ετών, από τον Μάρτιο του 2020 έως τον Ιούνιο του 2021. Τα δεδομένα έδειχναν αν ένα παιδί είχε λάβει φροντίδα ψυχικής υγείας ή είχε εκτελέσει συνταγή που σχετιζόταν με άγχος, κατάθλιψη ή ΔΕΠΥ. Οι συμμετέχοντες προέρχονταν από 24 κομητείες και 224 σχολικές περιφέρειες στην Καλιφόρνια, μια πολιτεία όπου τα σχολεία παρέμειναν κλειστά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε σύγκριση με τις περισσότερες άλλες πολιτείες, ενώ τα χρονοδιαγράμματα επαναλειτουργίας διέφεραν σημαντικά. Αυτές οι διαφορές επέτρεψαν ουσιαστικές συγκρίσεις.
Οι ερευνητές ανέφεραν αρκετούς πιθανούς λόγους για τις δυσκολίες ψυχικής υγείας που εμφάνισαν τα παιδιά όσο τα σχολεία παρέμεναν κλειστά. Σε αυτούς περιλαμβάνονταν η περιορισμένη κοινωνική επαφή, η διαταραχή των συνηθειών ύπνου, η αυξημένη χρήση οθονών, οι φτωχότερες διατροφικές επιλογές, οι μαθησιακές δυσκολίες, το οικογενειακό στρες που σχετιζόταν με οικονομικές πιέσεις ή με περισσότερο χρόνο στο σπίτι, καθώς και η μειωμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας που παρέχονται μέσω των σχολείων.
«Καθώς σχεδιάζουμε την αντιμετώπιση μελλοντικών κρίσεων δημόσιας υγείας, η μελέτη αυτή δείχνει ότι πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στο ασφαλές άνοιγμα των σχολείων και στη διασφάλιση της πρόσβασης των παιδιών στους κοινωνικούς και συναισθηματικούς πόρους που προσφέρει το σχολικό περιβάλλον», επισήμανε η Hamad. «Οι πολιτικές δεν πρέπει να εστιάζουν μόνο στον έλεγχο των λοιμώξεων, αλλά και στην ψυχική ευεξία των παιδιών, αναγνωρίζοντας ότι τα σχολεία αποτελούν βασικό πυλώνα υποστήριξης».
Σημαντική μείωση διαγνώσεων και δαπανών μετά το άνοιγμα των σχολείων
Η μελέτη κατέγραψε συνολικά αύξηση των διαγνώσεων ψυχικής υγείας στη διάρκεια της πανδημίας, από 2,8% σε 3,5%. Ωστόσο, τα παιδιά που επέστρεψαν στη δια ζώσης εκπαίδευση είχαν σαφώς μικρότερη πιθανότητα να λάβουν νέες διαγνώσεις σε σύγκριση με συνομηλίκους τους των οποίων τα σχολεία παρέμειναν κλειστά.
Έως τον 9ο μήνα μετά την επαναλειτουργία, η πιθανότητα διάγνωσης κάποιας ψυχικής διαταραχής ήταν μειωμένη κατά 43% σε σχέση με την περίοδο πριν από το άνοιγμα. Η μείωση αυτή αφορούσε το άγχος, την κατάθλιψη και την ΔΕΠΥ.
Αντίστοιχη εικόνα παρουσίασαν και οι δαπάνες υγείας. Περίπου 9 μήνες μετά το άνοιγμα των σχολείων, οι μη φαρμακευτικές ιατρικές δαπάνες που σχετίζονταν με την ψυχική υγεία ήταν μειωμένες κατά 11%, οι δαπάνες για ψυχιατρικά φάρμακα κατά 8% και οι δαπάνες για φάρμακα ειδικά για την ADHD κατά 5%. Οι βελτιώσεις ήταν εντονότερες στα κορίτσια σε σύγκριση με τα αγόρια.
