Ανάλογα με το ποιον ακολουθείτε στα κοινωνικά δίκτυα, ίσως τον τελευταίο διάστημα να έχετε ακούσει για ένα σχετικά άγνωστο βότανο, την ασβαγκάντα.
Διασημότητες όπως η Μέγκαν Μαρκλ, η Γκουίνεθ Πάλτροου και η Τζένιφερ Άνιστον φημολογείται ότι χρησιμοποιούν ασβαγκάντα για τις χαλαρωτικές της ιδιότητες. Στα social media, η ασβαγκάντα έγινε τάση, με το hashtag #ashwagandha και έχει πάνω από 670 εκατομμύρια προβολές στο TikTok το 2024.
Η ασβαγκάντα, επιστημονικά γνωστή ως Withania somnifera, είναι ένα βότανο που χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια στην Αγιουρβέδα, ένα αρχαίο ινδικό σύστημα θεραπείας που βασίζεται στην ιδέα ότι η υγεία και η ευεξία εξαρτώνται από την ισορροπία σώματος, νου και πνεύματος.
Η Αγιουρβέδα υιοθετεί μια ολιστική προσέγγιση στην υγεία, χρησιμοποιώντας φυσικές θεραπείες όπως βότανα, αλλαγές στη διατροφή, φυσικοθεραπεία, διαλογισμό και γιόγκα.
Όμως, πέρα από τον «θόρυβο» στα social media, τι αναφέρει η επιστήμη για τα οφέλη της; Η ρίζα της ασβαγκάντα χρησιμοποιείται παραδοσιακά ως μια ουσία που μπορεί να βοηθήσει τον οργανισμό να ανταπεξέλθει καλύτερα σε διάφορες μορφές στρες: βιολογικό, σωματικό ή χημικό.
Η πιο ισχυρή επιστημονική ένδειξη αφορά τη δράση της στην ανακούφιση από το στρες και το άγχος. Μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να μειώσει σημαντικά τα επίπεδα άγχους και στρες, πιθανόν μέσω της ρύθμισης της κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες.
Η ασβαγκάντα είναι επίσης γνωστή για την ικανότητά της να βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου, κάτι που μαρτυρά και το επιστημονικό της όνομα, καθώς το «somnifera» σημαίνει «προκαλεί ύπνο».
Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι βοηθά στο να αποκοιμηθεί κάποιος γρηγορότερα και να έχει βαθύτερο, πιο ξεκούραστο ύπνο, ενισχύοντας έτσι τα επίπεδα ενέργειας. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα ωφέλιμο για όσους υποφέρουν από αϋπνία, αν και δεν υπάρχει ακόμη επαρκής σύγκριση με τα παραδοσιακά φάρμακα.
Πιθανά οφέλη της ασβαγκάντα
Το βότανο έχει επίσης συνδεθεί με άλλες ωφέλιμες δράσεις. Το όνομά του στα σανσκριτικά (γλώσσα της Ινδίας) σημαίνει «η μυρωδιά του αλόγου», συμβολίζοντας την ικανότητά του να χαρίζει δύναμη και αντοχή.
Αθλητές και λάτρεις της άσκησης μπορεί να επωφεληθούν από τη χρήση της, καθώς έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να βελτιώσει τη δύναμη, την αύξηση μυϊκής μάζας και τη χρήση οξυγόνου κατά την άσκηση.
Για τους άνδρες, μικρές μελέτες έχουν δείξει ότι η ασβαγκάντα μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα τεστοστερόνης και να βελτιώσει τη γονιμότητα αυξάνοντας τον αριθμό και την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων, πιθανώς μέσω της αύξησης της DHEA (δεϋδροεπιανδροστερόνη). Ωστόσο, άνδρες με καρκίνο του προστάτη ευαίσθητο στις ανδρικές ορμόνες θα πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση της.
Η ασβαγκάντα έχει επίσης συνδεθεί με βελτιωμένες γνωστικές λειτουργίες, όπως καλύτερη μνήμη και συγκέντρωση. Μικρές έρευνες σε ηλικιωμένους με ήπιες γνωστικές διαταραχές υποδεικνύουν ότι μπορεί να μειώσει το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή.
Επιπλέον, βρίσκονται σε εξέλιξη κλινικές μελέτες για να εξεταστεί κατά πόσο η ασβαγκάντα μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση των συμπτωμάτων της μακροχρόνιας COVID-19, όπως η κόπωση και τα γνωστικά προβλήματα.
Η ασβαγκάντα είναι πλούσια σε φυτοχημικά συστατικά, συμπεριλαμβανομένων των βινθανολιδών, που έχουν παρόμοια χημική δομή με τα στεροειδή και φαίνεται ότι βοηθούν στη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, τόσο σε υγιείς ανθρώπους όσο και σε διαβητικούς.
Παρόλα αυτά, χρειάζονται μεγαλύτερες μελέτες για να επιβεβαιωθεί αυτή η δράση. Σε ζωικές μελέτες, οι βινθανολίδες έχουν δείξει αντιφλεγμονώδη δράση.
Παρενέργειες
Παρά τα πιθανά οφέλη, η χρήση της ασβαγκάντα εγκυμονεί ορισμένους κινδύνους. Η μακροχρόνια ασφάλειά της δεν έχει μελετηθεί επαρκώς, καθώς οι περισσότερες έρευνες αφορούν βραχυπρόθεσμη χρήση (έως τρεις μήνες), ενώ τα οφέλη μπορεί να χρειάζονται εβδομάδες ή και μήνες για να φανούν.
Οι πιο συχνές παρενέργειες είναι ήπιες στομαχικές διαταραχές και ναυτία.
Η χρήση της δεν συνιστάται σε άτομα με ορισμένες προϋπάρχουσες παθήσεις, όπως ηπατικές νόσους. Παρόλο που είναι σπάνιο, έχουν αναφερθεί περιπτώσεις σοβαρής ηπατικής βλάβης.
Η ασβαγκάντα μπορεί επίσης να ενεργοποιήσει το ανοσοποιητικό σύστημα, κάτι που ίσως επιδεινώσει αυτοάνοσα νοσήματα, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα.
Επιπλέον, μπορεί να αλληλεπιδράσει με φάρμακα όπως τα ανοσοκατασταλτικά, τα ηρεμιστικά και τις ορμόνες του θυρεοειδούς. Ειδικότερα, φαίνεται ότι μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών, κάτι που ενδέχεται να οδηγήσει σε υπερδοσολογία σε άτομα που λαμβάνουν φάρμακα για τον θυρεοειδή, όπως η λεβοθυροξίνη.
Οι έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες καλό είναι να αποφεύγουν την ασβαγκάντα, ιδιαίτερα σε υψηλές δόσεις, καθώς έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο αποβολής.
Εάν σκέφτεστε επομένως να εντάξετε την ασβαγκάντα στη καθημερινή ρουτίνα σας, ειδικά για μακροχρόνια χρήση, συμβουλευτείτε πρώτα έναν επαγγελματία υγείας, ιδιαίτερα αν έχετε ήδη προβλήματα υγείας ή εάν παίρνετε άλλα φάρμακα.
