Η εμμηνόπαυση είναι η φυσιολογική φάση στη ζωή μιας γυναίκας κατά την οποία σταματά οριστικά η έμμηνος ρύση, δηλαδή η περίοδος. Ορίζεται ιατρικά όταν περάσει ένας χρόνος χωρίς καθόλου περίοδο, κάτι που δείχνει ότι οι ωοθήκες έχουν σταματήσει να παράγουν τα περισσότερα οιστρογόνα και προγεστερόνη.
Η μετάβαση προς την εμμηνόπαυση, γνωστή και ως περιεμμηνόπαυση, μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια και συνοδεύεται από συμπτώματα όπως:
- εξάψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις
- μεταπτώσεις στη διάθεση
- διαταραχές ύπνου
- κούραση
- μείωση της λίμπιντο
- ξηρότητα κόλπου
Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι ορμονικές αλλαγές που πραγματοποιούνται κατά την περιεμμηνόπαυση και την εμμηνόπαυση έχουν πολύ βαθιές επιπτώσεις που συχνά επηρεάζουν την καθημερινή ζωή. Μάλιστα, μέσα από τη διεθνή βιβλιογραφία φαίνεται πως η εμμηνόπαυση μπορεί να επηρεάζει τη λειτουργία και τη δομή του εγκεφάλου.
Ειδικότερα, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Επιστημών Υγείας Ponce εντόπισαν συγκεκριμένα μοτίβα στις αλλαγές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τις ορμόνες και μπορεί να εξηγούν αρκετά από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.
Τα αποτελέσματα της μελέτης θα παρουσιαστούν στο Ετήσιο Συνέδριο της Menopause Society το 2025.
Μείωση της φαιάς ουσίας κατά την εμμηνόπαυση
Επειδή η εμμηνόπαυση μπορεί να επηρεάζει σημαντικά τη ζωή μιας γυναίκας για δέκα χρόνια ή και περισσότερο, οι ερευνητές αποφάσισαν να εξετάσουν τι γνωρίζουμε μέχρι σήμερα για τις αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου που συνδέονται με αυτή τη φάση.
Αναζήτησαν σε επιστημονικές βάσεις δεδομένων μελέτες που δημοσιεύθηκαν τα τελευταία 5 χρόνια σχετικά με τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης και τη δομή του εγκεφάλου, συμπεριλαμβάνοντας μόνο πρόσφατες και αξιολογημένες από ομοτίμους εργασίες.
Μετά την ανάλυση των δεδομένων, διαπίστωσαν ότι υπάρχει σαφής σύνδεση ανάμεσα στην εμμηνόπαυση και στις αλλαγές στον εγκέφαλο.
Ένα βασικό εύρημα ήταν ότι ο όγκος της φαιάς ουσίας μειώνεται κατά την εμμηνόπαυση. Η φαιά ουσία παίζει καθοριστικό ρόλο στις καθημερινές γνωστικές λειτουργίες και η μείωσή της συνδέεται με έκπτωση της μνήμης και της σκέψης.
Ωστόσο, οι ερευνητές επισήμαναν ότι ορισμένες μελέτες δείχνουν πως ο εγκέφαλος ενδέχεται να ανακάμπτει εν μέρει μετά την εμμηνόπαυση, γεγονός που υποδηλώνει πως μπορεί να προσαρμόζεται και να αναδιοργανώνεται με τον χρόνο.
Παρατήρησαν επίσης συσχετισμό ανάμεσα στην εμμηνόπαυση και τις λεγόμενες λευκές υπερεντάσεις του εγκεφάλου. Οι αλλοιώσεις αυτές εμφανίζονται ως φωτεινές περιοχές στις μαγνητικές τομογραφίες και μπορεί να υποδηλώνουν βλάβη ή στρες στα δίκτυα επικοινωνίας του εγκεφάλου.
Τέτοιου είδους αλλαγές μπορεί να επηρεάσουν τη σκέψη, τη μνήμη και τη διάθεση και να αυξήσουν με την πάροδο του χρόνου την ευαλωτότητα σε ορισμένες νευρολογικές παθήσεις. Οι αλλοιώσεις ήταν πιο έντονες σε γυναίκες που είχαν πρόωρη εμμηνόπαυση και συχνές εξάψεις ή νυχτερινές εφιδρώσεις.
Συνολικά, τα ευρήματα δείχνουν ότι η εμμηνόπαυση μπορεί να συνδέεται με μετρήσιμες αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου, οι οποίες πιθανόν επηρεάζουν τη μνήμη, τη συγκέντρωση και τη διάθεση.
Πόσο πρέπει να ανησυχούν οι γυναίκες για τις αλλαγές στον εγκέφαλο;
Η ιατρική διευθύντρια της Menopause Society, Stephanie Faubion, εξήγησε στο Medical News Today Medical News Today ότι δεν χρειάζεται υπερβολική ανησυχία για τη μείωση της φαιάς ουσίας που παρατηρείται σε ορισμένες μελέτες.
«Αν και γνωρίζουμε ότι η εμμηνόπαυση σχετίζεται με δομικές αλλαγές στον εγκέφαλο, δεν είναι ξεκάθαρο αν αυτές προκαλούν πραγματικά λειτουργικές ή γνωστικές διαταραχές», ανέφερε.
Πρόσθεσε ότι οι γυναίκες που νιώθουν ξεχασμάρα ή δυσκολία συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης δεν πρέπει να υποθέτουν πως αυτό είναι ένδειξη κάποιου σοβαρού προβλήματος.
«Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι τα συμπτώματα ‘ομίχλης εγκεφάλου’ συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο άνοιας στο μέλλον, κάτι που είναι καθησυχαστικό», σημείωσε η Faubion.
Η Rhonda Voskuhl, καθηγήτρια Νευρολογίας στο UCLA, τόνισε επίσης τη σημασία της ορμονικής θεραπείας υποκατάστασης (HRT) κατά την εμμηνόπαυση.
«Η έναρξη θεραπείας με οιστρογόνα νωρίς κατά την εμμηνόπαυση είναι πιο αποτελεσματική από την καθυστερημένη», ανέφερε, εξηγώντας ότι με τα χρόνια οι γυναίκες γίνονται λιγότερο ευαίσθητες στη δράση των οιστρογόνων.
