Ο διάσημος σεφ Jamie Oliver είχε εκφράσει πρόσφατα την αντίθεσή του σχετικά με τον «κανόνα» που θέλει να τρώμε πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα. Μιλώντας στους Times, υποστήριξε ότι τα πραγματικά οφέλη για την υγεία από τα φρούτα και τα λαχανικά αρχίζουν να αθροίζονται μόνο με επτά, οκτώ ή ακόμα και 11 μερίδες την ημέρα. Η δήλωσή του αυτή συζητήθηκε πολύ.
Η αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αθλητικής Διατοφής & Άσκησης στο Πανεπιστήμιο του Λίμερικ στην Ιρλανδία, Catherine Norton με άρθρο της στο The Conversation, έρχεται να επιβεβαιώσει τον διάσημο σεφ, σημειώνοντας ότι «δεν έχει άδικο. Όσο περισσότερο τόσο καλύτερα. Η έρευνά μας δείχνει ότι όσο περισσότερες μερίδες φρούτων και λαχανικών τρώμε την ημέρα, τόσο περισσότερα οφέλη βλέπουμε στην υγεία μας. Αλλά η ιστορία του πώς οι πέντε μερίδες έγιναν η τυπική σύσταση είναι μια ιστορία όπου η επιστήμη συναντά τον ρεαλισμό».
Η ίδια γράφει τα παρακάτω στο The Conversation: «Όταν η καμπάνια των πέντε μερίδων φρούτων και λαχανικών ξεκίνησε στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία πριν από περισσότερα από 20 χρόνια, δεν είχε ποτέ σκοπό να αποτελέσει τον «τέλειο» στόχο.
Αντίθετα, ήταν ένας συμβιβασμός. Ένας αριθμός που ισορροπούσε μεταξύ του διατροφικού οφέλους και αυτού που οι ειδικοί δημόσιας υγείας πίστευαν ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν ρεαλιστικά να διαχειριστούν.
Οι πέντε μερίδες κρίθηκαν από ερευνητές και επαγγελματίες του μάρκετινγκ ως ένα απλό, αξιομνημόνευτο και εφικτό σλόγκαν - ένα σλόγκαν που δεν θα τρόμαζε τους ανθρώπους.
Σήμερα, οι πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα μηνύματα δημόσιας υγείας - ακόμη και αν οι περισσότεροι ενήλικες στο Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθούν να μην το πετυχαίνουν.
Αλλά ίσως είναι καιρός να αλλάξει αυτό το μήνυμα, καθώς ένα αυξανόμενο σύνολο ερευνών δείχνει ότι η υψηλότερη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο χρόνιων ασθενειών.
Μια μετα-ανάλυση σε πάνω από 2 εκατομμύρια άτομα διαπίστωσε ότι ενώ οι πέντε μερίδες μείωσαν τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο καρκίνος, τα μεγαλύτερα οφέλη παρατηρήθηκαν σε περίπου δέκα μερίδες φρούτων και λαχανικών ημερησίως.
Μια άλλη βρετανική μελέτη διαπίστωσε ότι τα άτομα που έτρωγαν επτά ή περισσότερες μερίδες φρούτων και λαχανικών κάθε μέρα είχαν 42% χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου σε σύγκριση με εκείνα που έτρωγαν λιγότερο από μία μερίδα.
Η Ιαπωνία συνιστά δέκα (και περισσότερες) μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα. Οι μεσογειακές χώρες, επίσης, παραδοσιακά ακολουθούν δίαιτες πλούσιες σε φρέσκα προϊόντα, φασόλια και όσπρια.
Έρευνες δείχνουν ότι οι πληθυσμοί που ακολουθούν αυτά τα διατροφικά πρότυπα τείνουν να έχουν χαμηλότερα ποσοστά καρδιακών παθήσεων και μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής.
Παρόμοιες συσχετίσεις μεταξύ της υψηλότερης πρόσληψης φρούτων και λαχανικών και του χαμηλότερου κινδύνου θανάτου από οποιαδήποτε αιτία αναφέρονται και στην Ιαπωνία. Η έρευνα είναι σαφής: η υψηλότερη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών καθημερινά φέρνει απτά οφέλη για την υγεία.
Έτσι, ενώ πέντε μερίδες είναι ένα καλό σημείο εκκίνησης, η επιδίωξη της συμπερίληψης περισσότερων φρούτων και λαχανικών στην καθημερινή σας διατροφή θα φέρει ακόμη μεγαλύτερα οφέλη για την υγεία».
Τι εννοούμε όταν λέμε «μερίδα»
Η καθηγήτρια τονίζει: «Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει μια μερίδα ως περίπου 80 γραμμάρια – περίπου μια χούφτα. Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα μήλο, δύο φουντίτσες μπρόκολου, τρεις γεμάτες κουταλιές της σούπας αρακά ή μισή κονσέρβα φασόλια.
Όταν το χωρίζετε έτσι, οκτώ έως έντεκα μερίδες σε τρία γεύματα και σνακ γίνονται λιγότερο τρομακτικές. Υπάρχουν επίσης πολλοί εύκολοι τρόποι για να προσθέσετε περισσότερα φρούτα και λαχανικά κάθε μέρα.
Για πρωινό, δοκιμάστε να προσθέσετε μούρα στα δημητριακά σας, μια μπανάνα στο χυλό σας ή σπανάκι στην ομελέτα σας. Για μεσημεριανό, προσθέστε σαλάτα στα σάντουιτς, φασόλια στη σούπα σας ή επιπλέον λαχανικά στα σάντουιτς».
