Στο πλαίσιο μιας νέας μελέτης που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Communications, οι επιστήμονες ανέφεραν θετικά αποτελέσματα από μια πειραματική γονιδιακή θεραπεία που εξάλειψε έως και το 97% των λοιμώξεων από τον ιό του έρπητα σε ποντίκια.
Η νέα θεραπεία λειτουργεί με την έγχυση μορίων επεξεργασίας γονιδίων στην κυκλοφορία του αίματος που μπορούν να καταστρέψουν τον κώδικα DNA του έρπητα, ο οποίος κρύβεται σε ομάδες νεύρων.
«Ο έρπης είναι πολύ ύπουλος. Κρύβεται ανάμεσα στα νευρικά κύτταρα και στη συνέχεια ξαναξυπνά και προκαλεί επώδυνες δερματικές φουσκάλες», λέει ο Δρ Keith Jerome, καθηγητής στο Τμήμα Εμβολίων και Λοιμωδών Νοσημάτων στο Fred Hutch. «Στόχος μας είναι να θεραπεύσουμε τους ανθρώπους από αυτή τη μόλυνση, ώστε να μην χρειάζεται να ζουν με την ανησυχία των εξάρσεων ή της μετάδοσής της σε άλλο άτομο», προσθέτει.
Ποιοι είναι οι δύο κύριοι ιοί του έρπητα
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν εκτεθεί σε τουλάχιστον έναν από τους δύο κύριους ιούς του έρπητα, τον HSV-1 και τον HSV-2. Περίπου τα δύο τρίτα των ατόμων κάτω των 50 φέρουν τον HSV-1, τον ιό που προκαλεί επιχείλιο έρπη γύρω από το στόμα, ο οποίος συχνά μεταδίδεται μέσω της στοματικής επαφής. Περίπου το 13% έχει HSV-2. Είναι ο «ένοχος» πίσω από τις περισσότερες περιπτώσεις έρπητα των γεννητικών οργάνων που συνήθως μεταδίδεται μέσω της σεξουαλικής επαφής.
Ενώ οι λοιμώξεις από έρπητα είναι συνήθως περισσότερο μια περιστασιακή ενόχληση παρά μια σοβαρή απειλή για την υγεία, μπορεί να έχουν σοβαρές συνέπειες. Ο HSV-2 αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης από τον ιό HIV, τον ιό που προκαλεί το AIDS. Ορισμένες έρευνες έχουν επίσης συνδέσει τον HSV-1 με αυξημένο κίνδυνο άνοιας αργότερα στη ζωή. Δυστυχώς, υπάρχει επίσης ένα κοινωνικό στίγμα γύρω από τους ασθενείς με έρπητα, καθώς και το άγχος ότι ένα περιστατικό έξαρσης θα επανέλθει.
«Αν μιλήσετε με άτομα που ζουν με έρπητα, πολλοί ανησυχούν για το αν η μόλυνση τους θα μεταδοθεί σε άλλους», εξηγεί ο Jerome.
Έρπης και λήψη φαρμάκων
Τα υπάρχοντα αντιιικά φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των εστιών έρπητα, αλλά δεν εξαλείφουν εντελώς τους ιούς. Αυτό συμβαίνει επειδή ο έρπης είναι γνωστός ως λανθάνον ή επίμονος ιός. Το DNA του είναι σε θέση να ενσωματωθεί στο γονιδίωμα των ανθρώπινων νευρικών κυττάρων που μολύνει, παραμένοντας εφ' όρου ζωής και προκαλώντας εξάρσεις ανά περιόδους με πληγές.
Η νέα γονιδιακή θεραπεία στοχεύει στη χρήση μοριακών εργαλείων για τη χειρουργική αφαίρεση του DNA του έρπητα από τα νευρικά κύτταρα με πολύ ακριβή τρόπο.
Πώς λειτουργεί η νέα θεραπεία κατά του έρπητα
Οι ερευνητές έγχυσαν στην κυκλοφορία του αίματος ένα μείγμα συστατικών επεξεργασίας γονιδίων συσκευασμένων μέσα σε ένα τροποποιημένο κέλυφος ιού. Αυτό το κέλυφος του ιού, που ονομάζεται φορέας, μπορεί να διεισδύσει στα κύτταρα και να εναποθέσει το φορτίο του. Το φορτίο περιέχει ένζυμα επεξεργασίας γονιδίων που ονομάζονται μεγανουκλεάσες, τα οποία λειτουργούν σαν μοριακό ψαλίδι.
Μόλις οι φορείς φτάσουν στις ομάδες νευρικών κυττάρων που φιλοξενούν τους λανθάνοντες ιούς του έρπητα, το μοριακό ψαλίδι πιάνει δουλειά. Κυριολεκτικά τους «ψαλιδίζει» σε δύο διαφορετικά σημεία του γενετικού κώδικα του έρπητα, κόβοντάς τον τόσο άσχημα που αλλοιώνεται ανεπανόρθωτα. Στη συνέχεια, τα συστήματα κυτταρικής επιδιόρθωσης του σώματος αναγνωρίζουν το παραμορφωμένο ιικό DNA ως ξένο και το καταστρέφουν.
