Όλοι γνωρίζουμε ότι τα αναψυκτικά δεν αποτελούν υγιεινή επιλογή, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε θερμίδες και ζάχαρη. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί είναι εκείνοι που προτιμούν τα αναψυκτικά διαίτης, τα οποία συχνά συστήνονται και σε άτομα που έχουν διαβήτη ή άλλα προβλήματα με το σάκχαρό τους.

Τα αναψυκτικά αυτά αντί για ζάχαρη συνήθως περιέχουν τεχνητά γλυκαντικά, όπως είναι τα παρακάτω:

• Ζαχαρίνη
• Ασπαρτάμη
• Σουκραλόζη
• Μαλτιτόλη
• Ξυλιτόλη
• Ερυθριτόλη
• Σορμπιτόλη

Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), περίπου το 20% των Αμερικανών καταναλώνουν αναψυκτικά διαίτης τακτικά, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η κατανάλωση αυτών των ποτών αυξήθηκε από 23% το 2016 σε 30% το 2021. Πώς, λοιπόν, μπορεί αυτά να επηρεάσουν την υγεία μας;

Τι ισχύει για τα τεχνητά γλυκαντικά και τα αναψυκτικά διαίτης

Τα αναψυκτικά διαίτης θεωρούνται υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα λόγω της διαδικασίας παραγωγής τους και των συστατικών τους, όπως πρόσθετα και τεχνητά γλυκαντικά.

Τα προηγούμενα χρόνια, έχουν πραγματοποιηθεί μελέτες οι οποίες έχουν συνδέσει την κατανάλωση αναψυκτικών διαίτης και των τεχνητών γλυκαντικών με διάφορα προβλήματα υγείας.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το Medical News Today, προηγούμενες έρευνες έχουν συνδέσει τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα με επιτάχυνση της βιολογικής γήρανσης και αύξηση κατά 10% του κινδύνου θνησιμότητας. Επιπλέον, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2024 συνέδεσε την κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων με 32 αρνητικά θέματα υγείας, όπως καρκίνο του παχέος εντέρου, καρκίνο του παγκρέατος, προβλήματα ύπνου, άγχος, άσθμα, υπέρταση και νόσο του Crohn.

Όσον αφορά το διαβήτη, σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη και δημοσιεύτηκε το 2018 στο Current Developments in Nutrition, τα άτομα που έπιναν καθημερινά αναψυκτικά διαίτης είχαν κατά 63% μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν διαβήτη τύπου 2 σε βάθος πενταετίας σε σχέση με όσους έπιναν τα αναψυκτικά αυτά μία φορά το μήνα, ακόμα και όταν οι επιστήμονες λάμβαναν υπόψη τον παράγοντα του βάρους των συμμετεχόντων.

Μια ακόμα έρευνα σε ποντίκια, που δημοσιεύτηκε το Μάιο του 2025 στο επιστημονικό περιοδικό Cell Metabolism, ανέφερε πως η ασπαρτάμη (ένα από τα πιο κοινά γλυκαντικά που περιέχονται σε αναψυκτικά διαίτης) μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες στη ρύθμιση της ινσουλίνης.

Τέλος, μια μελέτη του 2015 στο Nutrients συνέδεσε την κατανάλωση αναψυκτικών διαίτης με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου στους ανθρώπους, ενώ μια μελέτη του 2023 που δημοσιεύτηκε στο International Journal of Obesity αποκάλυψε ότι η μακροχρόνια πρόσληψη ασπαρτάμης και ζαχαρίνης συνδέεται με μεγαλύτερες ποσότητες σπλαχνικού, ενδομυϊκού και υποδόριου λίπους στους ασθενείς.

Τι να κάνουν όσοι έχουν διαβήτη

Νέα ευρήματα αποκαλύπτουν ότι τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 και ιδίως οι γυναίκες, οι οποίες επιλέγουν τακτικά το νερό αντί για αναψυκτικά διαίτης, μπορεί να αυξήσουν τις πιθανότητές τους να πετύχουν απώλεια βάρους και ύφεση του διαβήτη.

Η μελέτη παρουσιάστηκε στις 85ες Επιστημονικές Συνεδρίες της Αμερικανικής Διαβητολογικής Εταιρείας (ADA) και δεν έχει ακόμα αξιολογηθεί και δημοσιευτεί επίσημα.

Στη μελέτη αυτή, οι ερευνητές επέλεξαν 81 ενήλικες γυναίκες με διαβήτη τύπου 2 οι οποίες ήταν υπέρβαρες ή παχύσαρκες και κατανάλωναν αναψυκτικά διαιτητικά ως μέρος της καθημερινής τους διατροφής.

Οι συμμετέχουσες στη μελέτη χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες: η πρώτη ομάδα συνέχισε να πίνει αναψυκτικά διαίτης πέντε φορές την εβδομάδα μετά το γεύμα, ενώ η δεύτερη ομάδα αντικατέστησε το συνηθισμένο αναψυκτικό διαίτης με νερό. Κατά τη διάρκεια της μελέτης, οι συμμετέχουσες έλαβαν επίσης μια παρέμβαση για απώλεια βάρους διάρκειας έξι μηνών, ακολουθούμενη από πρόγραμμα διατήρησης βάρους για 12 μήνες.

Στην παρακολούθηση μετά από 18 μήνες, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχουσες στην ομάδα του νερού είχαν μεγαλύτερη μέση απώλεια βάρους σε σύγκριση με την ομάδα των αναψυκτικών διαίτης. Επιπλέον, το 90% των γυναικών στην ομάδα του νερού πέτυχαν ύφεση του διαβήτη τύπου 2, σε σύγκριση με μόνο το 45% στην ομάδα των αναψυκτικών διαίτης. Οι επιστήμονες ανέφεραν επίσης σημαντική βελτίωση σε αρκετούς δείκτες υγείας, όπως ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ), η γλυκόζη νηστείας, η αντίσταση στην ινσουλίνη, τα τριγλυκερίδια, τα επίπεδα ινσουλίνης και η γλυκόζη μετά το γεύμα.

«Αυτά τα ευρήματα αμφισβητούν τη συνηθισμένη πεποίθηση στις ΗΠΑ ότι τα διαιτητικά αναψυκτικά δεν έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη διαχείριση του βάρους και του σακχάρου», δήλωσε ο Χαμίτ Ρ. Φαρσίχι, MD, PhD, Διευθύνων Σύμβουλος της D2Type και κύριος συγγραφέας της μελέτης.

«Με το 90% των γυναικών στην ομάδα του νερού να πετυχαίνουν ύφεση του διαβήτη, η μελέτη μας αναδεικνύει τη σημασία της προώθησης του νερού, όχι μόνο των χαμηλών θερμίδων εναλλακτικών, ως μέρος της αποτελεσματικής διαχείρισης του διαβήτη και του βάρους. Πρόκειται για μια μικρή αλλαγή με σημαντικό αντίκτυπο στην υγεία μακροπρόθεσμα», πρόσθεσε ο Φαρσίχι.

Τα υποκατάστατα ζάχαρης επηρεάζουν το σώμα όπως η κανονική ζάχαρη

Το Medical News Today μίλησε με τον Μιρ Άλι, MD, πιστοποιημένο γενικό χειρουργό και ιατρικό διευθυντή του MemorialCare Surgical Weight Loss Center, ο οποίος ανέφερε ότι η μελέτη επικυρώνει τα αποτελέσματα άλλων ερευνών που δείχνουν ότι τα υποκατάστατα ζάχαρης επηρεάζουν το σώμα με παρόμοιο τρόπο με τη ζάχαρη.

«Ο διαβήτης είναι μια αυξανόμενη ιατρική ανησυχία, καθώς οι δυτικές κοινωνίες γίνονται πιο καθιστικές και καταναλώνουν περισσότερα επεξεργασμένα τρόφιμα. Οποιαδήποτε μέθοδος μείωσης του διαβήτη είναι χρήσιμη για την καταπολέμηση αυτής της ασθένειας», πρόσθεσε ο ίδιος.

Τι ισχύει για τη στέβια

Σε αντίθεση με την ασπαρτάμη, τη ζαχαρίνη και τα υπόλοιπα τεχνητά γλυκαντικά, η στέβια είναι ένα φυσικό γλυκαντικό και λειτουργεί με διαφορετικό τρόπο. Στην Ελλάδα, λοιπόν, υπάρχουν αρκετά αναψυκτικά διαίτης με στέβια τα οποία προσφέρονται ως μια πιο υγιεινή εναλλακτική. Τι ισχύει στ’ αλήθεια;

Η αλήθεια είναι ότι η στέβια θεωρείται πως είναι ελαφρώς καλύτερη επιλογή συγκριτικά με τα παραπάνω γλυκαντικά αλλά και με τη ζάχαρη.

Από την άλλη, οι ειδικοί θεωρούν ότι όπως και τα τεχνητά γλυκαντικά, έτσι και η στέβια, δε συνδέεται με χαμηλότερο βάρος ούτε και μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Οι επιστήμονες πιθανολογούν ότι αυτό ισχύει επειδή η στέβια και τα λοιπά γλυκαντικά μπορούν να προκαλέσουν ινσουλινική απόκριση, ακόμα και αν δεν ανεβάζουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα.

Όπως και να ‘χει, η στέβια θεωρείται κατά κανόνα ως μια καλύτερη επιλογή συγκριτικά με τα τεχνητά γλυκαντικά, ωστόσο σε κάθε περίπτωση, ο καλύτερος τρόπος για να ενυδατώνεστε είναι πάντα το νερό και όχι τα αναψυκτικά διαίτης.