Ο διαβήτης, μια κατάσταση κατά την οποία το σώμα αδυνατεί να ελέγξει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, αποτελεί μία από τις κυριότερες αιτίες θανάτου και αναπηρίας παγκοσμίως.

Το 2021, 529 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως είχαν διαβήτη και ο αριθμός αυτός αναμένεται να φτάσει τα 1,31 δισεκατομμύρια έως το 2050. Από αυτούς, περίπου το 96% πάσχει από διαβήτη τύπου 2, μια μορφή της νόσου που συνδέεται συχνά με παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως η κακή διατροφή, το υπερβολικό βάρος, η παχυσαρκία και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας.

Μια νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό The Journal of Diabetes & Metabolic Disorders, έδειξε ότι αν κάποιος ελέγξει τον προδιαβήτη μέσα στα πρώτα 2 χρόνια από τη διάγνωση, έχει αυξημένες πιθανότητες να αποτρέψει την εξέλιξή του σε διαβήτη τύπου 2.

Ο Jack Ogden, γενικός ιατρός με ειδίκευση στον διαβήτη από την κλινική The Lagom Clinic στο Μπρίστολ του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος δεν συμμετείχε στη συγκεκριμένη έρευνα, σχολίασε στο Medical News Today:

«Η μελέτη στηρίζεται σε μια καλά σχεδιασμένη αναδρομική ανάλυση με δεδομένα από 10 χρόνια ηλεκτρονικών ιατρικών αρχείων ενός αστικού πληθυσμού. Η μεθοδολογία είναι ισχυρή και τα αποτελέσματα ευθυγραμμίζονται με άλλες μελέτες. Ωστόσο, υπάρχουν και περιορισμοί, όπως η εξάρτηση από ευκαιριακές εξετάσεις, η πιθανότητα μεροληψίας επιλογής και το γεγονός ότι τα ευρήματα προέρχονται από έναν συγκεκριμένο πληθυσμό με ιδιαίτερες διατροφικές συνήθειες, κάτι που δυσκολεύει τη γενίκευση των συμπερασμάτων».

Ποια είναι τα σημάδια του προδιαβήτη

Οι περισσότεροι άνθρωποι με προδιαβήτη δεν εμφανίζουν καθόλου συμπτώματα.

Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις η διάγνωση γίνεται λόγω συμπτωμάτων όπως:

• αυξημένη όρεξη
• ανεξήγητη απώλεια ή αύξηση βάρους
• υψηλός δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ)
• αδυναμία ή κόπωση
• εφίδρωση
• θολή όραση
• αργή επούλωση πληγών ή μωλώπων
• επαναλαμβανόμενες δερματικές λοιμώξεις ή αιμορραγία των ούλων.

Επειδή ο προδιαβήτης συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα, ο Ogden τόνισε ότι «είναι κρίσιμο να δίνετε προσοχή στους παράγοντες κινδύνου, όπως το υπερβολικό βάρος, το οικογενειακό ιστορικό διαβήτη ή η ύπαρξη υπέρτασης».

«Οι εξετάσεις συνιστώνται γενικά από την ηλικία των 35 ετών, ή νωρίτερα για όσους έχουν παράγοντες κινδύνου. Σε πληθυσμούς υψηλότερου κινδύνου, όπως οι Νοτιοασιάτες, είναι σκόπιμο να ξεκινούν από τα 25», εξήγησε.

Στους περισσότερους, ο προδιαβήτης ανιχνεύεται με αιματολογική εξέταση που μετρά τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c). Η εξέταση αυτή δείχνει τον μέσο όρο των επιπέδων σακχάρου των τελευταίων 3 μηνών και τα αποτελέσματα εκφράζονται ως ποσοστό:

• φυσιολογικά επίπεδα: κάτω από 5,7%
• προδιαβήτης: μεταξύ 5,7% και 6,4%
• διαβήτης τύπου 2: πάνω από 6,4%.

Ο έλεγχος του σακχάρου είναι καθοριστικός

Ο διαβήτης τύπου 2 εμφανίζεται πολύ πιο συχνά σε άτομα με προδιαβήτη, επομένως οι αλλαγές στον τρόπο ζωής που μπορούν να τον αναστρέψουν είναι ζωτικής σημασίας.

«Η πρόληψη της εξέλιξης σε διαβήτη τύπου 2 απαιτεί άμεσες αλλαγές. Η απώλεια 5-10% του σωματικού βάρους, η σωματική δραστηριότητα τουλάχιστον 150 λεπτών την εβδομάδα και μια διατροφή πλούσια σε δημητριακά ολικής άλεσης, λαχανικά και άπαχες πρωτεΐνες μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Εξίσου σημαντικοί είναι ο ποιοτικός ύπνος, η διαχείριση του στρες και η διακοπή του καπνίσματος», εξήγησε ο Jack Ogden

Έρευνες έχουν δείξει ότι αρκετές παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής μπορούν να αναστρέψουν τον προδιαβήτη, όπως:

• Απώλεια βάρους: διατήρηση φυσιολογικού ΔΜΣ (κάτω από 25) ή, αν υπάρχει υπερβολικό βάρος, απώλεια 5-7% του σωματικού βάρους.
• Άσκηση: μόλις 150 λεπτά την εβδομάδα αρκούν για να επανέλθουν τα επίπεδα σακχάρου σε φυσιολογικά επίπεδα.
• Υγιεινή διατροφή: η μεσογειακή ή η DASH διατροφή, που βασίζεται σε τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες και υγιή λιπαρά, περιορίζοντας τη ζάχαρη, τα επεξεργασμένα τρόφιμα και τα κορεσμένα λίπη.
• Επαρκής ύπνος.

Η Barbara Eichorst, αντιπρόεδρος προγραμμάτων υγείας της Αμερικανικής Εταιρείας Διαβήτη, που επίσης δεν συμμετείχε στη μελέτη, ανέφερε:

«Η ισορροπημένη διατροφή, η κίνηση και η προσεκτική φροντίδα του τρόπου ζωής δεν είναι απλώς τάσεις ευεξίας, αλλά αποδεδειγμένα αποτελεσματικές παρεμβάσεις».

Αν οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δεν αρκούν, φάρμακα όπως οι αγωνιστές GLP-1, οι αναστολείς AGI, οι διγουανίδες όπως η μετφορμίνη, οι αναστολείς λιπάσης και η φαινοφιβράτη μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην αναστροφή του προδιαβήτη.

Επιβεβαίωση ευρημάτων από άλλες μελέτες

Η συγκεκριμένη μελέτη επιβεβαιώνει όσα έχουν δείξει και προηγούμενες έρευνες, όπως εξήγησε η Eichorst:

«Τα αποτελέσματα του προγράμματος Diabetes Prevention Program έδειξαν ότι άτομα υψηλού κινδύνου για διαβήτη τύπου 2 που συμμετείχαν σε οργανωμένο πρόγραμμα αλλαγής τρόπου ζωής, με μέτρια απώλεια βάρους γύρω στο 7% και περίπου 150 λεπτά φυσικής δραστηριότητας την εβδομάδα, μείωσαν τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη κατά 58% σε διάστημα 3 ετών σε σχέση με όσους δεν έκαναν αλλαγές».

«Ακόμη πιο σημαντικό», πρόσθεσε, «είναι ότι τα οφέλη αυτά διατηρούνται. Η μακροχρόνια παρακολούθηση έδειξε ότι οι αλλαγές καθυστέρησαν την εμφάνιση διαβήτη και μείωσαν τη συχνότητά του για 10 έως 15 χρόνια».

«Αυτά τα δεδομένα δείχνουν καθαρά ότι μέσα από συνειδητές, σταθερές επιλογές στη διατροφή, τη φυσική δραστηριότητα και τη ρύθμιση του βάρους, πολλοί άνθρωποι με προδιαβήτη μπορούν να καθυστερήσουν σημαντικά ή και να αποτρέψουν την εξέλιξη της νόσου», τόνισε η Eichorst.

Δράστε έγκαιρα για να αποφύγετε τον διαβήτη τύπου 2

Όσο περισσότερο διαρκεί ο προδιαβήτης, τόσο πιο δύσκολα αναστρέφεται. Ο Ogden υπογράμμισε ότι η άμεση δράση μετά τη διάγνωση είναι καθοριστική.

«Η μελέτη δείχνει ότι τα πρώτα 2-3 χρόνια μετά τη διάγνωση είναι το πιο αποτελεσματικό διάστημα για την αναστροφή του προδιαβήτη», ανέφερε.

«Επισημαίνει επίσης ότι, παρότι υπάρχει πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, περίπου το 30% των ατόμων με προδιαβήτη θα αναπτύξει διαβήτη μέσα σε 10 χρόνια, ενώ έως και το 60% μπορεί να επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα στα πρώτα στάδια. Αυτό αποδεικνύει πως οι στοχευμένες, έγκαιρες παρεμβάσεις μπορούν να έχουν ουσιαστικά αποτελέσματα», πρόσθεσε.