Ο ιός που προκαλεί τον κορωνοϊό θα μπορούσε να οδηγήσει σε συσσώρευση πρωτεϊνών - παρόμοια με αυτή που παρατηρείται σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ - όχι μόνο στον εγκέφαλο, αλλά και στα μάτια.
Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε μία νέα μελέτη. Αυτό το εύρημα των επιστημόνων μπορεί να εξηγήσει γιατί η «ομίχλη του εγκεφάλου», ένας γενικός όρος για προβλήματα μνήμης ή γνωστικής λειτουργίας, αναφέρεται συχνά ως σύμπτωμα της COVID-19.
Στη νέα μελέτη με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο Yale, οι ερευνητές προσπάθησαν να φωτίσουν εμφανείς ομοιότητες μεταξύ της ομίχλης εγκεφάλου της COVID και της νόσου Αλτσχάιμερ, διερευνώντας εάν ο SARS-CoV-2 μπορεί να οδηγήσει σε πλάκες παρόμοιες με τη νόσο Αλτσχάιμερ που θα μπορούσαν να εξηγήσουν την ομίχλη εγκεφάλου μετά από τη μόλυνση.
«Υπάρχουν αυξανόμενα στοιχεία που συνδέουν την COVID-19 με την ομίχλη του εγκεφάλου, ένα συχνά αναφερόμενο σύμπτωμα μετά από λοίμωξη», λέει ο επικεφαλής συγγραφέας Brian Hafler, οφθαλμίατρος στην Ιατρική Σχολή του Yale.
«Αν και οι μηχανισμοί της ομίχλης του εγκεφάλου μετά την COVID-19 δεν είναι πλήρως κατανοητοί, οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι ο SARS-CoV-2 μπορεί να προκαλέσει συσσώρευση αμυλοειδούς βήτα στο κεντρικό νευρικό σύστημα», προσθέτει.
Ο ρόλος της αμυλοειδούς βήτα στο Αλτσχάιμερ
Οι αμφιβληστροειδείς αποτελούν μέρος του κεντρικού νευρικού συστήματος και, ως δύο από τα πιο κλινικά προσβάσιμα μέρη του νευρικού συστήματος, μπορούν να προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες. Προηγούμενη έρευνα έχει δείξει ότι η αμυλοειδής βήτα συσσωρεύεται στους αμφιβληστροειδείς καθώς και στον εγκέφαλο ασθενών με Αλτσχάιμερ, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο έλεγχος του αμφιβληστροειδούς μπορεί να προσφέρει μια πρακτική μέθοδο για τη διάγνωση και την παρακολούθηση της νόσου Αλτσχάιμερ σε μεγάλη κλίμακα.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μεταθανάτιο ανθρώπινο ιστό αμφιβληστροειδούς και καλλιέργησαν οργανοειδή αμφιβληστροειδούς - μικρά, τρισδιάστατα μοντέλα αμφιβληστροειδούς που προέρχονται από ανθρώπινα βλαστοκύτταρα. Ανέλυσαν διάφορους τύπους κυττάρων που βρίσκονται στον ιστό του αμφιβληστροειδούς, μετρώντας το RNA εντός των πυρήνων των κυττάρων για να προσδιορίσουν την παραγωγή πρωτεϊνών διαφορετικών κυττάρων.
Οι δύο πρωτεΐνες - «στόχοι»
Επικεντρώθηκαν σε δύο πρωτεΐνες - τη νευροπιλίνη-1 (NRP1) και το μετατρεπτικό ένζυμο αγγειοτενσίνης 2 (ACE2) - που προηγουμένως είχαν αναγνωριστεί ως πιθανοί στόχοι που εκμεταλλεύεται ο SARS-CoV-2 για να διεισδύσει σε νευρώνες.
Η πρωτεΐνη NRP1 εμφανίστηκε σε νευρώνες και νευρογλοιακά κύτταρα από τον ιστό του αμφιβληστροειδούς ατόμων που είχαν COVID, υποδεικνύοντας ένα πιθανό σημείο εισόδου ιών στα ανθρώπινα μάτια. Άτομα χωρίς ιστορικό άνοιας εξακολουθούσαν να εμφανίζουν αυξημένη συσσώρευση βήτα αμυλοειδούς εάν είχαν ιστορικό COVID, συχνά αποδίδοντας ιστό αμφιβληστροειδούς παρόμοιο με αυτό της νόσου Αλτσχάιμερ.
Τα επίπεδα βήτα αμυλοειδούς αυξήθηκαν επίσης στα οργανοειδή του αμφιβληστροειδούς μετά την έκθεση στην πρωτεΐνη-ακίδα του SARS-CoV-2, η οποία βοηθά τον ιό να εισέλθει στα κύτταρα ξενιστή.
Όταν οι ερευνητές πρόσθεσαν έναν αναστολέα NRP1 στο μείγμα, ωστόσο, κατάφεραν να αντισταθμίσουν την αύξηση της βήτα αμυλοειδούς που διαφορετικά συνέβαινε στον ιστό του αμφιβληστροειδούς που εκτέθηκε στην πρωτεΐνη ακίδας του κορωνοϊού. Αυτό υποδηλώνει την πιθανότητα στόχευσης της NRP1 για την καταπολέμηση νευρολογικών επιπλοκών της COVID, όπως αυτές που συνήθως ονομάζονται «ομίχλη του εγκεφάλου».
«Η εμπλοκή της NRP1 στη συσσωμάτωση βήτα αμυλοειδούς δίνει έναν συγκεκριμένο μοριακό στόχο για μελλοντική έρευνα», λέει ο Hafler. «Η μελέτη μας έδειξε ότι η έκθεση στον SARS-CoV-2, και ιδιαίτερα στην πρωτεΐνη ακίδας, μπορεί να οδηγήσει στον σχηματισμό συσσωματωμάτων βήτα αμυλοειδούς τόσο στον ανθρώπινο ιστό του αμφιβληστροειδούς όσο και στα οργανοειδή του αμφιβληστροειδούς», καταλήγει.
