Η λαχτάρα για κάτι γλυκό μετά το φαγητό είναι μια πολύ συνηθισμένη εμπειρία και οι λόγοι πίσω από αυτή πολλές φορές ποικίλουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που δεν σχετίζεται απλώς με τη γεύση, αλλά και με τους μηχανισμούς του σώματος, την ψυχολογία και τις συνήθειες που διαμορφώνονται στην καθημερινότητα.
Δείτε παρακάτω τους πιο συχνούς παράγοντες που οδηγούν στη λιγούρα για γλυκό, καθώς και τη λύση που προτείνουν οι ειδικοί.
Ακολουθείτε μια πολύ αυστηρή διατροφή
Όταν περιορίζετε πολύ ένα συγκεκριμένο τρόφιμο ή τη ζάχαρη, μπορεί να εμφανιστεί το φαινόμενο της «αντιληπτής στέρησης». Ο εγκέφαλος νιώθει ότι στερείται κάτι, ακόμη κι αν δεν υπάρχει πραγματική διατροφική ανεπάρκεια, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η επιθυμία για το συγκεκριμένο τρόφιμο.
«Οι λιγούρες είναι μια μαθημένη αντίδραση», αναφέρει στο Very Well Health η Anne VanBeber, καθηγήτρια στο Τμήμα Διατροφικών Επιστημών του Texas Christian University.
Οι διαφημίσεις και τα social media πυροδοτούν λιγούρες
Τα εξωτερικά ερεθίσματα είναι παντού γύρω μας και αποτελούν βασικό παράγοντα που πυροδοτεί τις λιγούρες. Διαφημίσεις, social media, φυλλάδια σούπερ μάρκετ και συσκευασίες τροφίμων δημιουργούν έντονη επιθυμία.
Σύμφωνα με τη VanBeber, αυτά τα ερεθίσματα προκαλούν αντιδράσεις στον οργανισμό, όπως αυξημένη σιελόρροια, ταχύτερους παλμούς, έκκριση ενζύμων και ορμονών, καθώς και ενεργοποίηση του εγκεφάλου που σχετίζεται με την ανταμοιβή.
Η ζάχαρη ενεργοποιεί το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου
Η ζάχαρη μάς φαίνεται τόσο ευχάριστη, επειδή ενεργοποιεί κυκλώματα ανταμοιβής στον εγκέφαλο και αυξάνει την παραγωγή σεροτονίνης και ντοπαμίνης, που προκαλούν αίσθημα ευφορίας.
Αυτός είναι και ο λόγος που το συναισθηματικό φαγητό ή το φαγητό από άγχος είναι τόσο συχνό. Σε πολλές περιπτώσεις, η κακή διάθεση οδηγεί στην κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε υδατάνθρακες και λιπαρά, τα οποία διεγείρουν την απελευθέρωση ενδορφινών.
«Η κατανάλωση γλυκού στο τέλος ενός γεύματος φέρνει κυριολεκτικά ευτυχία», σημειώνει η VanBeber.
Ωστόσο, η επιστήμη δείχνει ότι αυτή η αίσθηση είναι προσωρινή. Μακροπρόθεσμα, η υψηλή κατανάλωση ζάχαρης μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερα βασικά επίπεδα ντοπαμίνης.
Μπορεί να έχετε ανισορροπία στο σάκχαρο του αίματος
Ένα μη ισορροπημένο γεύμα μπορεί να προκαλέσει απότομη αύξηση του σακχάρου, η οποία συχνά οδηγεί σε επιθυμία για γλυκό.
Αυτό συμβαίνει κυρίως όταν τρώτε γεύματα πλούσια σε υδατάνθρακες χωρίς πρωτεΐνη, φυτικές ίνες και υγιεινά λιπαρά. Ο οργανισμός εκκρίνει ινσουλίνη, αλλά αν αυτή υπερπαραχθεί, το σάκχαρο μπορεί να πέσει πολύ χαμηλά, με αποτέλεσμα έντονη λαχτάρα για ζάχαρη. Έτσι μπαίνετε σε έναν φαύλο κύκλο.
Η καλύτερη λύση είναι τα ισορροπημένα γεύματα που περιλαμβάνουν όλες τις βασικές ομάδες τροφών.
Οι γευστικοί κάλυκες θέλουν κάτι καινούργιο
Το φαινόμενο της «αισθητηριακής κορεσμού» σημαίνει ότι, αφού καταναλώσετε αρκετή ποσότητα από μια συγκεκριμένη γεύση, η ευχαρίστηση που προσφέρει μειώνεται.
Μετά το γεύμα, οι αλμυρές γεύσεις παύουν να είναι ελκυστικές και οι γευστικοί κάλυκες αναζητούν κάτι διαφορετικό, συνήθως γλυκό.
«Μπορούμε να μειώσουμε αυτό το φαινόμενο αν εντάξουμε γλυκές γεύσεις μαζί με ξινές, πικρές, αλμυρές και ουμάμι στο κυρίως γεύμα. Με αυτόν τον τρόπο καταναλώνετε λιγότερες θερμίδες και αισθάνεστε κορεσμό νωρίτερα», εξηγεί η VanBeber.
Οι λιγούρες κορυφώνονται το βράδυ
Έρευνες δείχνουν ότι η επιθυμία για γλυκά και αλμυρά σνακ αυξάνεται μέσα στη μέρα και κορυφώνεται το βράδυ, σύμφωνα με την Joan Salge Blake, RDN, διαιτολόγο και καθηγήτρια διατροφής στο Boston University.
«Η λαχτάρα για συγκεκριμένα τρόφιμα μπορεί να γίνει συνήθεια, ενώ όσο περνά η μέρα, η πνευματική κόπωση μειώνει τον αυτοέλεγχο», αναφέρει η Blake.
Μελέτες δείχνουν ότι η πείνα για γεύματα εμφανίζεται κυρίως το μεσημέρι και το βράδυ, ενώ οι λιγούρες για σνακ και γλυκά αυξάνονται ανεξάρτητα από το αν πεινάτε. Επιπλέον, ο κιρκάδιος ρυθμός του οργανισμού φαίνεται ότι ενισχύει την επιθυμία για γλυκά, αμυλούχα και αλμυρά τρόφιμα το βράδυ.
Πώς να ικανοποιήσετε τις λιγούρες σας με πιο υγιεινό τρόπο
Δεν υπάρχει πρόβλημα να φάτε πού και πού κάτι γλυκό, αρκεί να έχετε επίγνωση της ποσότητας ζάχαρης που καταναλώνετε, ειδικά το βράδυ.
Αν λαχταράτε κάτι γλυκό αλλά θέλετε να κάνετε πιο υγιεινή επιλογή, η VanBeber προτείνει ένα φρούτο.
Άλλες επιλογές, σύμφωνα με την Blake, είναι:
- Τσάι με γεύση σοκολάτας ή βανίλιας
- Ζεστή σοκολάτα με άπαχο γάλα (δείτε αναλυτικά ΕΔΩ τα οφέλη του κακάο)
- Σορμπέ από κατεψυγμένα μούρα με ή χωρίς κακάο (δείτε εδώ την πιο εύκολη συνταγή για υγιεινό παγωτό)
- Σπιτικό frozen yogurt
