Η φλεγμονή είναι ένα φυσικό και απαραίτητο μέρος της ανοσολογικής απόκρισης του οργανισμού, προστατεύοντας το σώμα από τραυματισμούς και λοιμώξεις. Η οξεία φλεγμονή εμφανίζεται με ερυθρότητα, θερμότητα και πρήξιμο γύρω από τους ιστούς και τις αρθρώσεις, σημάδια ότι το σώμα επουλώνεται και επιδιορθώνεται. Όταν η βλάβη επουλωθεί, η φλεγμονή απενεργοποιείται. Ωστόσο, δεν συμβαίνει πάντα το ίδιο με τη χρόνια φλεγμονή, η οποία μπορεί να επιμείνει για μήνες ή και χρόνια, προκαλώντας βλάβες στους ιστούς και αυξάνοντας τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών όπως ο διαβήτης τύπου 2, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ορισμένοι τύποι καρκίνου.
Η χρόνια φλεγμονή συχνά εξελίσσεται αθόρυβα και δύσκολα εντοπίζεται χωρίς εξετάσεις. Μπορεί να προκληθεί από την έκθεση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, τη συνεχιζόμενη λοίμωξη, την παχυσαρκία, τη μη υγιεινή διατροφή, το κάπνισμα, την έλλειψη ύπνου και τα υψηλά επίπεδα στρες. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν επίμονη κόπωση, δυσκολία στον ύπνο, πόνους στις αρθρώσεις ή στους μύες, ψυχικές διαταραχές όπως άγχος ή κατάθλιψη, προβλήματα στο πεπτικό σύστημα, καθώς και αυξομειώσεις στο βάρος. Οι εξετάσεις αίματος, όπως η μέτρηση της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης και της ταχύτητας καθίζησης ερυθροκυττάρων, μπορούν να αποκαλύψουν τη φλεγμονή, αν και δεν καθορίζουν πάντα την αιτία της.
Η επίμονη φλεγμονή σχετίζεται με σοβαρές επιπλοκές για την υγεία. Στην καρδιά, μπορεί να βλάψει τα αγγεία, να αυξήσει τη συσσώρευση πλάκας και να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου. Στο διαβήτη τύπου 2, η φλεγμονή σε συνδυασμό με το υπερβολικό σωματικό λίπος δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο που δυσχεραίνει την ρύθμιση του σακχάρου και επιβαρύνει το σώμα με κυτοκίνες που αυξάνουν τη φλεγμονή. Η χρόνια φλεγμονή έχει επίσης συσχετιστεί με την ανάπτυξη ορισμένων τύπων καρκίνου, όπως στον παχύ έντερο και στο ήπαρ, ενώ η ανισορροπία του μικροβιώματος του εντέρου μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω φλεγμονή και να επηρεάσει τη συνολική υγεία.
Η διατροφή και ένας υγιεινός τρόπος ζωής μπορούν να περιορίσουν ή να επιδεινώσουν τη φλεγμονή. Η κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής αλέσεως, οσπρίων, μπαχαρικών όπως κουρκουμά και τζίντζερ, καθώς και ζυμωμένων τροφών με ζωντανά μικρόβια, βοηθά στη μείωση της φλεγμονής. Η πρόσληψη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων από ψάρια και ξηρούς καρπούς βοηθάει σημαντικά. Σύμφωνα με την Mayo Clinic, η μείωση του κόκκινου κρέατος, της ζάχαρης και των επεξεργασμένων τροφών περιορίζει τους παράγοντες, που δημιουργούν φλεγμονές.
Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης η καθημερινή άσκηση, η σωστή διαχείριση του στρες, η επαρκής ξεκούραση και η αποφυγή καπνίσματος. Ακόμη και μικρές αλλαγές στη διατροφή και στον τρόπο ζωής μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντική μείωση της χρόνιας φλεγμονής και σε καλύτερη ποιότητα ζωής. Το μυστικό είναι η συνέπεια και η κατανόηση ότι η φλεγμονή δεν είναι πάντα ορατή, αλλά επηρεάζει σε βάθος την υγεία σας.
