Τον τελευταίο καιρό, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κυκλοφορεί η άποψη ότι τα γαλακτοκομικά προϊόντα προκαλούν φλεγμονή και μπορεί να βλάψουν την υγεία σας. Ισχύει όμως κάτι τέτοιο;

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η σχέση ανάμεσα στα γαλακτοκομικά και τη φλεγμονή είναι αρκετά περίπλοκη, καθώς ο αντίκτυπος της κατανάλωσής τους εξαρτάται από άτομο σε άτομο.

Για παράδειγμα, άτομα με ευαισθησία ή αλλεργία στα γαλακτοκομικά μπορεί πράγματι να εμφανίσουν φλεγμονώδη αντίδραση όταν τα καταναλώνουν, κάτι που ενισχύει την εντύπωση ότι όλοι πρέπει να τα αποφεύγουν. «Οι προσωπικές εμπειρίες μπορεί να οδηγήσουν ορισμένους να πιστεύουν πως τα γαλακτοκομικά είναι φλεγμονώδη για όλους, όμως οι μεγάλες ανασκοπήσεις δείχνουν σταθερά ότι δεν προκαλούν φλεγμονή στους περισσότερους ανθρώπους», εξήγησε στο Everyday Health η Julie Pace, κλινική διαιτολόγος-διατροφολόγος.

Γαλακτοκομικά και φλεγμονή: Yπάρχει σχέση;

Ένας ακόμη λόγος που τα γαλακτοκομικά συχνά συνδέονται με τη φλεγμονή είναι ότι ορισμένα, όπως το πλήρες γάλα και τα τυριά, περιέχουν κορεσμένα λιπαρά. «Έρευνες δείχνουν ότι η αυξημένη πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον εντερικό φραγμό, οδηγώντας σε αυξημένη διαπερατότητα του εντέρου και φλεγμονή», ανέφερε η Dahlia Marin, κλινική διαιτολόγος-διατροφολόγος με έδρα την Καλιφόρνια.

Ο εντερικός φραγμός λειτουργεί ως φίλτρο που απορροφά επιλεκτικά τα θρεπτικά συστατικά και προστατεύει τον οργανισμό από βλαβερά στοιχεία, όπως μικρόβια και αντιγόνα. Όταν η διαπερατότητα του εντέρου αλλάζει, μπορεί να επηρεαστεί το ανοσοποιητικό σύστημα, προκαλώντας φλεγμονή που επηρεάζει συνολικά την υγεία.
Αν και κάποια γαλακτοκομικά περιέχουν κορεσμένα λιπαρά, οι μελέτες δείχνουν ότι δεν προκαλούν φλεγμονή με τον ίδιο τρόπο που το κάνουν άλλες πηγές κορεσμένων λιπαρών.

Τι δείχνει η διεθνής βιβλιογραφία

Σε αντίθεση με τη διαδεδομένη αντίληψη, πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι τα γαλακτοκομικά δεν συνδέονται με φλεγμονή σε υγιή άτομα. Μάλιστα, χάρη στη διατροφική τους αξία (που περιλαμβάνει βιταμίνη D, ασβέστιο, πρωτεΐνη, βιοδραστικά πεπτίδια και, στα ζυμωμένα γαλακτοκομικά, προβιοτικά) μπορεί να συμβάλλουν στη μείωση της φλεγμονής και στον περιορισμό του κινδύνου χρόνιων παθήσεων.

«Η σχέση των γαλακτοκομικών με τη φλεγμονή έχει μελετηθεί εκτενώς σε έρευνες υψηλής ποιότητας, όπως συστηματικές ανασκοπήσεις και τυχαιοποιημένες δοκιμές», ανέφερε η Pace. «Για τους περισσότερους ανθρώπους, τα γαλακτοκομικά δεν προκαλούν φλεγμονή και ενδέχεται να έχουν ουδέτερη ή ακόμη και ήπια αντιφλεγμονώδη δράση».

Αυτό μπορεί να φαίνεται παράξενο, αν σκεφτεί κανείς τη γνωστή σχέση ανάμεσα στις δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά και τη φλεγμονή. Ωστόσο, τα λιπαρά των γαλακτοκομικών δεν δρουν όπως εκείνα του κόκκινου κρέατος ή των τηγανητών τροφών. «Οι έρευνες δείχνουν ότι το λίπος των γαλακτοκομικών δεν επηρεάζει σημαντικά τους δείκτες φλεγμονής», εξήγησε η Pace.

Ιδιαίτερα ωφέλιμα φαίνεται να είναι τα ζυμωμένα γαλακτοκομικά, όπως το στραγγιστό γιαούρτι και το κεφίρ. «Τα ζυμωμένα γαλακτοκομικά είναι πλούσια σε ωφέλιμα βακτήρια που στηρίζουν την υγεία του εντέρου, κάτι που μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή», ανέφερε η Supriya Rao, γαστρεντερολόγος στο Integrated Gastroenterology Associates στη Μασαχουσέτη. Αυτό μπορεί να προσφέρει προστασία απέναντι στη χρόνια χαμηλού βαθμού φλεγμονή που συνδέεται με καρδιοπάθειες, διαβήτη τύπου 2 και μεταβολικό σύνδρομο, ένα σύνολο παραγόντων που αυξάνουν τον κίνδυνο αυτών των παθήσεων.

Μπορεί η ευαισθησία στα γαλακτοκομικά να προκαλέσει φλεγμονή;

Άτομα που παρουσιάζουν ευαισθησία στα γαλακτοκομικά (ένας όρος που περιλαμβάνει διάφορες μορφές δυσανεξίας στη χώνευσή τους) μπορεί να είναι πιο επιρρεπή σε φλεγμονώδεις αντιδράσεις μετά την κατανάλωσή τους.

Αν έχετε φούσκωμα ή στομαχικές ενοχλήσεις μετά την κατανάλωση γαλακτοκομικών, είναι πιθανό να έχετε κάποια ευαισθησία, σύμφωνα με την Pace. Αυτό μπορεί να ισχύει σε περιπτώσεις όπως:

• Πρωτοπαθής δυσανεξία στη λακτόζη (όταν ο οργανισμός δεν μπορεί να διασπάσει τη ζάχαρη του γάλακτος)
• Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS)
• Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (IBD)
• Κοιλιοκάκη (αυτοάνοση πάθηση που προκαλεί πεπτικά προβλήματα όταν καταναλώνεται γλουτένη)

Ακόμη κι έτσι, αρκετοί άνθρωποι με δυσανεξία στη λακτόζη μπορούν να καταναλώνουν ορισμένα γαλακτοκομικά χωρίς προβλήματα. «Πολλοί ασθενείς με δυσανεξία στα γαλακτοκομικά ανέχονται το στραγγιστό γιαούρτι, πιθανώς λόγω της χαμηλότερης περιεκτικότητάς του σε λακτόζη και της παρουσίας προβιοτικών», ανέφερε η Pace.

Από την άλλη, αξίζει να σημειωθεί ότι η λακτόζη στο γιαούρτι φαίνεται να χωνεύεται πιο εύκολα, χάρη στα προβιοτικά που βοηθούν στη διάσπαση των σακχάρων του γάλακτος. Αντίθετα, όσοι έχουν αλλεργία στις πρωτεΐνες του αγελαδινού γάλακτος πρέπει να αποφεύγουν εντελώς τα γαλακτοκομικά και να επιλέγουν εναλλακτικά προϊόντα ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες τους σε ασβέστιο και βιταμίνη D.

Σε κάθε περίπτωση, τα υγιή άτομα χωρίς αλλεργία ή δυσανεξία, τα γαλακτοκομικά δεν αποτελούν πρόβλημα και μπορούν να αποτελούν μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής.