Καθώς μεγαλώνουμε, τα όργανα και τα συστήματα του σώματος αρχίζουν να γίνονται λιγότερο αποτελεσματικά, και η καρδιά δεν αποτελεί εξαίρεση.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς μιας νέας μελέτης, το εξωκυτταρικό υλικό (ECM) μπορεί να παίζει καθοριστικό ρόλο στη μείωση της καρδιολογικής λειτουργίας που παρατηρείται με την ηλικία.
Η ομάδα των επιστημόνων, που δημοσίευσε τα ευρήματά της στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Materials» ελπίζει ότι η έρευνά τους, η οποία αξιοποιεί ένα καινοτόμο νέο υλικό, θα μπορούσε κάποια μέρα να βοηθήσει στην επιβράδυνση αυτής της διαδικασίας.
Τι είναι το εξωκυτταρικό υλικό που παίζει ρόλο στην υγεία της καρδιάς
Το εξωκυτταρικό υλικό (ECM) είναι ένα δίκτυο μορίων και ανόργανων ουσιών που βρίσκεται ανάμεσα στα κύτταρα. Συχνά αναφέρεται ως το «σκελετικό» του κυττάρου και παίζει πολλούς ζωτικούς ρόλους. Ανάλογα με την περιοχή του σώματος, το ECM παρέχει δομική στήριξη, εμποδίζει διάφορους ιστούς να κολλήσουν μεταξύ τους, ενισχύει την επικοινωνία των κυττάρων και βοηθά στην επούλωση τραυμάτων.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, «είναι ευρέως γνωστό ότι η μηχανική, η οργάνωση και η σύνθεση του ECM μεταβάλλονται με την ηλικία».
Εξηγούν ότι αυτές οι αλλαγές στο ECM μπορεί να συμβάλλουν στην αυστηροποίηση του καρδιολογικού μυός καθώς μεγαλώνουμε. Οι ηλικιακές αλλαγές ενεργοποιούν τα λεγόμενα καρδιολογικά ινοβλάστες, οι οποίοι μπορεί να οδηγήσουν σε ίνωση: Συσσώρευση συνδετικού ιστού, όπως συμβαίνει με τις ουλές.
Αν και η ίνωση αποτελεί μια σημαντική λειτουργία και βοηθά στην αποκατάσταση του καρδιακού ιστού μετά από βλάβη, όταν δεν ελέγχεται, οδηγεί σε ένα πιο σφιχτό, λιγότερο ευέλικτο ECM. Στην περίπτωση της καρδιάς, αυτό την καθιστά λιγότερο αποτελεσματική στην άντληση του αίματος.
«Οι περισσότερες έρευνες για τη γήρανση επικεντρώνονται στο πώς αλλάζουν τα κύτταρα με την πάροδο του χρόνου», εξηγεί η Jennifer Young, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και βοηθός καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Μηχανικής Βιολογίας του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης. «Η μελέτη μας, αντίθετα, εξετάζει το ECM και το πώς οι αλλαγές σε αυτό το περιβάλλον επηρεάζουν τη γήρανση της καρδιάς».
Για να κατανοήσουν καλύτερα τον ρόλο του ECM στην υγεία της καρδιάς, η ομάδα σχεδίασε ένα νέο, προηγμένο μοντέλο, το οποίο ονομάζεται DECellularized In Situ Polyacrylamide Hydrogel-ECM hybrid (DECIPHER).
Αυτό το μοντέλο δημιουργήθηκε χρησιμοποιώντας ιστό καρδιάς από αρουραίο και ένα gel που παρασκευάστηκε στο εργαστήριο και μοιράζεται φυσικές ιδιότητες με το ECM.
Όπως εξηγούν οι συγγραφείς, προηγουμένως δεν ήταν σαφές αν οι αλλαγές στη σήμανση των κυττάρων ή οι αλλαγές στη σφριγηλότητα του ιστού ήταν οι πιο υπεύθυνες για την πτώση της καρδιολογικής λειτουργίας που σχετίζεται με την ηλικία.
«Η πλατφόρμα DECIPHER λύνει αυτό το πρόβλημα», εξηγεί ο Avery Rui Sun, πρώτος συγγραφέας της μελέτης, σε σχετικό δελτίο Τύπου. Εξηγεί πώς επιτρέπει στους «ερευνητές να ελέγχουν ανεξάρτητα τη σφριγηλότητα και τα βιοχημικά σήματα που παρουσιάζονται στα κύτταρα - κάτι που κανένα προηγούμενο σύστημα που χρησιμοποιεί φυσικό ιστό δεν είχε καταφέρει».
Με άλλα λόγια, μπόρεσαν να προσαρμόσουν το μοντέλο και να δουν τι συμβαίνει όταν η σήμανση των κυττάρων πραγματοποιείται όπως σε μια νεαρή καρδιά, αλλά με ένα παλαιότερο, σφιχτότερο ECM. Αντίθετα, μπορούσαν να μιμηθούν τα βιοχημικά σήματα μιας γηρασμένης καρδιάς με ένα νέο, ευέλικτο ECM.
Βρήκαν ότι η σήμανση των «νεαρών» κυττάρων ξεπερνούσε τις αρνητικές επιπτώσεις του σφιχτότερου ECM. Αντίθετα, τα νεαρά κύτταρα που τοποθετήθηκαν πάνω σε «γηρασμένο» ECM εμφάνισαν σημάδια δυσλειτουργίας.
Αυτό υποδεικνύει ότι «το βιοχημικό περιβάλλον γύρω από τα γηρασμένα καρδιολογικά κύτταρα έχει μεγαλύτερη σημασία από τη σφριγηλότητα», εξηγεί η Young.
Τι σημαίνουν όλα αυτά;
Το Medical News Today επικοινώνησε με την Nishant Kalra, MD, επεμβατικό καρδιολόγο και επικεφαλής ιατρική σύμβουλο στην VitalSolution, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη.
«Τα μόρια επιφάνειας (ligands) που βρίσκονται σε νεαρό ιστό καρδιάς μπορούν να αποτρέψουν την ενεργοποίηση των κυττάρων που προάγουν την ίνωση, ακόμα και όταν ο ιστός είναι το ίδιο σφιχτός με τον ιστό καρδιάς ενός ηλικιωμένου, γεγονός που οδηγεί σε νέους τρόπους στόχευσης του εξωκυτταρικού περιβάλλοντος για να επιβραδύνουμε τη γήρανση της καρδιάς», είπε.
Αν και τα αποτελέσματα είναι ενδιαφέροντα, θα απαιτηθούν αμέτρητες μελέτες και πολλά χρόνια πριν αυτά τα ευρήματα οδηγήσουν σε νέες θεραπείες. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές αλλαγές στον τρόπο ζωής που υποστηρίζονται από την επιστήμη και που μπορούν να βοηθήσουν την καρδιά σας καθώς γερνάτε.
Πώς να προστατεύσετε την καρδιά σας όσο γερνάτε
«Αυτές οι συμπεριφορές, είναι σταθερά συνδεδεμένες με μειωμένη βιολογική και καρδιοαγγειακή γήρανση, όπως δείχνουν μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες και υποστηρίζεται από την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία», σύμφωνα με την δρ. Kalra.
- Τακτική αερόβια άσκηση: Τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας έντασης ή 75 λεπτά έντονης αερόβιας άσκησης την εβδομάδα.
- Υγιεινή διατροφή: Επικεντρωθείτε σε φρούτα, λαχανικά, ολικής άλεσης δημητριακά και άπαχες πρωτεΐνες, περιορίζοντας τα κορεσμένα και τα trans λιπαρά, τη χοληστερίνη και το νάτριο, όπως για παράδειγμα με τη Μεσογειακή ή τη διατροφή DASH.
- Διακοπή του καπνίσματος: Το κάπνισμα βλάπτει τα αιμοφόρα αγγεία και αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιοπάθειες.
- Επαρκής ύπνος: Στόχος για 7-9 ώρες ποιοτικού ύπνου κάθε βράδυ. Η έλλειψη ύπνου μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία της καρδιάς.
- Διαχείριση βάρους: Η παχυσαρκία είναι σημαντικός παράγοντας κινδύνου για καρδιοπάθειες.
- Μείωση του άγχους: Βρείτε υγιείς τρόπους για να διαχειριστείτε το άγχος, όπως είναι η άσκηση, ο διαλογισμός ή ο χρόνος στη φύση.
