«SuperAgers»! Είναι ο όρος που επινόησαν ερευνητές του Πανεπιστημίου Northwestern για να χαρακτηρίσουν τα ηλικιωμένα άτομα που έχουν «κοφτερό» μυαλό παρά την προχωρημένη ηλικία τους.
Αυτά τα άτομα έγιναν αντικείμενο μελέτης από το Πανεπιστήμιο του Northwestern, στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «SuperAging», το οποίο «τρέχει» από το 2000. Στο πρόγραμμα αυτό συμμετείχαν σχεδόν 300 ηλικιωμένα άτομα.
Κατά τη διάρκεια των 25 ετών αυτού του προγράμματος, διαπιστώθηκε ότι οι υπερήλικες που συμμετείχαν έχουν όγκους φλοιού στον εγκέφαλό τους, που δεν διαφέρουν από εκείνους νεότερων ενηλίκων (ακόμα και 20 έως 30 χρόνια μικρότερης ηλικίας) σε αντίθεση με τους νευροτυπικούς συνομηλίκους τους, οι οποίοι εμφανίζουν συρρίκνωση που σχετίζεται με την ηλικία.
Έχουν επίσης μια περιοχή στην έλικα του προσαγωγίου που είναι παχύτερη από εκείνη των νεότερων νευροτυπικών ενηλίκων. Όσον αφορά την κυτταρική βιολογία, οι υπερηλικιωμένοι έχουν λιγότερες αλλαγές στον εγκέφαλο που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ, μεγαλύτερο μέγεθος ενδορινικών νευρώνων, λιγότερη φλεγμονώδη μικρογλοία στη λευκή ουσία, καλύτερα διατηρημένη χολινεργική νεύρωση και μεγαλύτερη πυκνότητα εξελικτικά προοδευτικών νευρώνων von Economo
Πώς προέκυψε ο όρος «SuperAgers»
Ο νευρολόγος M. Marsel Mesulam, ο οποίος ίδρυσε το Κέντρο Mesulam για τη Γνωστική Νευρολογία και τη Νόσο Αλτσχάιμερ στην Ιατρική Σχολή Feinberg του Πανεπιστημίου Northwestern στα τέλη της δεκαετίας του 1990, χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τον όρο «SuperAger».
Οι ερευνητές του Κέντρου Mesulam ανέλυσαν μια μελέτη για τους SuperAgers, η οποία δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο Alzheimer’s & Dementia: The Journal of the Alzheimer’s Association.
Η Tamar Gefen, μία από τους συγγραφείς της ανάλυσης και αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχιατρικής και επιστημών συμπεριφοράς στη Σχολή Φάινμπεργκ μαζί με συναδέλφους της στο Κέντρο Mesulam έκαναν νεκροψία σε σχεδόν 80 εγκεφάλους «SuperAgers» και στη συνέχεια προχώρησαν σε σύγκριση με εκείνους των «νευροτυπικών» συνομηλίκων τους.
Υπό διερεύνηση δύο δείκτες της νόσου Αλτσχάιμερ
Εστίασαν σε δύο δείκτες της νόσου Αλτσχάιμερ: συσσωρεύσεις πρωτεϊνών στον εγκέφαλο που ονομάζονται πλάκες αμυλοειδούς και συσσωματώματα tau. «Αυτό που βρήκαμε στα κέντρα μνήμης του εγκεφάλου των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα SuperAging είναι ότι υπάρχουν πολύ λιγότερα συσσωματώματα tau», είπε η Gefen.
«Αλλά ενδιαφέρον είναι ότι η παθολογία του αμυλοειδούς ή της πλάκας δεν διαφέρει πραγματικά πολύ», πρόσθεσε. Επειδή ορισμένες θεραπείες για τη νόσο Αλτσχάιμερ ξεχωρίζουν τις πλάκες αμυλοειδούς, οι SuperAgers θέτουν υπό διερεύνηση τέτοιες μεθόδους θεραπείας. Πιο συγκεκριμένα, η Gefen σχολίασε: «Στοχεύουμε πραγματικά στον σωστό στόχο εάν οι SuperAgers και οι συνομήλικοί τους έχουν παρόμοιες ποσότητες αμυλοειδούς;».
Άλλα ευρήματα περιλαμβάνουν ότι οι SuperAgers τείνουν να έχουν μεγαλύτερους ενδορινικούς νευρώνες, οι οποίοι είναι νευρικά κύτταρα που είναι κλειδιά για τη μνήμη, και περισσότερους νευρώνες von Economo, οι οποίοι είναι νευρικά κύτταρα κρίσιμα για την κοινωνική συμπεριφορά.
«Υποθέτουμε ότι οι SuperAgers πιθανότατα γεννιούνται έτσι», ξεκαθάρισε η Gefen. «Αλλά τώρα προσπαθούμε να εμβαθύνουμε περισσότερο στους μοριακούς μηχανισμούς του κυττάρου προκειμένου να καταλάβουμε τι κρατάει αυτό το κύτταρο ισχυρό», κατέληξε.
Ο Δρ. Timothy Chang, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα SuperAging, εργάζεται στο αντίθετο άκρο. Ο Chang, είναι επίκουρος καθηγητής νευρολογίας στο Κέντρο Έρευνας και Φροντίδας Αλτσχάιμερ Mary S. Easton στο UCLA, και μελετά ασθενείς που πάσχουν από άνοια.
«Η ανάλυση «εξαιρετικών πληθυσμών» όπως οι SuperAgers είναι πολύτιμη για τον ιατρικό τομέα», είπε. «Αυτές οι περιπτώσεις είναι πραγματικά ενδιαφέρουσες», σημείωσε. «Μπορούν να μας διδάξουν πολλά για το πώς, ενδεχομένως, αυτοί οι άνθρωποι, με βάση τη γενετική ή άλλους παράγοντες του τρόπου ζωής, κατάφεραν να αποφύγουν την ασθένεια», υπογράμμισε.
