Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι ο εντερικός μικροβιόκοσμος μπορεί να παίζει ρόλο στις καταθλιπτικές διαταραχές και ότι τα επίπεδα καταθλιπτικών συμπτωμάτων διαφέρουν μεταξύ των εθνοτικών ομάδων. Ερευνητές από το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Κάτω Χώρες απέδειξαν ότι 13 τύποι βακτηρίων που βρίσκονται στο έντερο σχετίζονται με τα συμπτώματα κατάθλιψης.
Η νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Nature Communications, δείχνει πώς τα βακτήρια του εντέρου μπορεί να παίζουν ρόλο στην κατάθλιψη μέσω της παραγωγής νευροδιαβιβαστών, όπως η σεροτονίνη και το γλουταμικό. Η κατάθλιψη είναι ένα χρόνιο αίσθημα θλίψης, κενού ή αδυναμίας να νιώσει κανείς ευχαρίστηση. Τα αίτια της κατάθλιψης δεν έχουν ακόμη κατανοηθεί πλήρως, ωστόσο είναι πιθανό να εμπλέκονται διάφοροι παράγοντες, όπως Γενετική, αλλαγές στα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο, περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η έκθεση σε τραύμα ψυχολογικοί και κοινωνικοί παράγοντες.
Τι διαπίστωσε η μελέτη;
Στη μελέτη αυτή, ερευνητές του Oxford Population Health, σε συνεργασία με συναδέλφους τους στην Ολλανδία, διερεύνησαν τη σχέση μεταξύ της σύνθεσης και της ποικιλομορφίας του εντερικού μικροβιόκοσμου με τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Εξέτασαν δεδομένα από 1.133 συμμετέχοντες στη μελέτη του Ρότερνταμ. Στο πλαίσιο της ανάλυσής τους, φρόντισαν να ελέγξουν τους παράγοντες του τρόπου ζωής και τη χρήση φαρμάκων.
Για παράδειγμα, συμπεριέλαβαν μόνο άτομα που δεν έπαιρναν αντικαταθλιπτικά. Αυτό έγινε για να αποφευχθεί η μέτρηση αλλαγών στον εντερικό μικροβιόκοσμο που είναι συνέπεια της κατάθλιψης - ή της φαρμακευτικής αγωγής - και όχι αιτία. Διάφορα βακτήρια που εντοπίστηκαν έδειξαν πιθανή συμμετοχή στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι παράγουν νευροδιαβιβαστές, ιδιαίτερα αυτούς που συνδέονται με την κατάθλιψη, όπως το γλουταμικό. Στη συνέχεια, οι ερευνητές αναπαρήγαγαν και επικύρωσαν αυτά τα ευρήματα χρησιμοποιώντας δεδομένα από μια άλλη μελέτη παρατήρησης, που ονομάζεται μελέτη HELIUS. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας μπορεί μια μέρα να οδηγήσουν στην ανάπτυξη νέων θεραπειών για παθήσεις όπως η κατάθλιψη.
Ο ρόλος των βακτηρίων
Η Dr. Najaf Amin, συγγραφέας της μελέτης και ανώτερη ερευνητικός συνεργάτης στο Oxford Population Health, τόνισε τα βασικά ευρήματα στο Medical News Today, λέγοντας ότι η ερευνητική ομάδα «εντόπισε 13 τύπους βακτηρίων (12 γένη και μία οικογένεια) που σχετίζονται με την κατάθλιψη. Αυτά τα βακτήρια είναι γνωστό ότι εμπλέκονται στον μεταβολισμό ορισμένων βασικών μορίων, συμπεριλαμβανομένων του γλουταμινικού και του βουτυρικού, μέσω των οποίων τα βακτήρια αυτά μπορούν να επηρεάσουν την κατάθλιψη».
Ποιες είναι οι κλινικές επιπτώσεις;
Η Dr. Amin δήλωσε ότι «λείπουν μεγάλες και προσεκτικά διεξαχθείσες μελέτες σχετικά με τη συσχέτιση του μικροβιώματος του εντέρου με την κατάθλιψη». Σύμφωνα με την ίδια, «συγκεκριμένες μελέτες αποτελούν το πρώτο βήμα για την κατανόηση της παθογένειας, την παροχή βιοδεικτών και θεραπευτικών στόχων για τη νόσο. Δεδομένου ότι το μικροβίωμα του εντέρου καθορίζεται κυρίως από τους παράγοντες του τρόπου ζωής, ιδίως τη διατροφή, μόλις διαπιστωθεί η αιτιώδης συνάφεια, η θεραπεία θα είναι τόσο απλή όσο η τροποποίηση της διατροφής ή η χρήση προβιοτικών».
«Επιπλέον, η κατάθλιψη είναι μια υποδιαγνωσμένη όσο και μια υπερδιαγνωσμένη ασθένεια. Ένας βιοδείκτης θα επιτρέψει μια αντικειμενική μέτρηση για την κατάθλιψη, η οποία επί του παρόντος απουσιάζει, βελτιώνοντας έτσι τη διάγνωση», εξήγησε η Δρ Αμίν.
Ο γιατρός αντιγήρανσης και αναγεννητικής ιατρικής με έδρα τη Νέα Υόρκη, Dr. Neil Paulvin, που δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε πως «γνωρίζουμε ότι το μικροβίωμα επηρεάζει τη διάθεσή μας».
«Το μικροβίωμα παράγει νευροδιαβιβαστές όπως η nanaTrusted Source, η σεροτονίνη και η νορεπινεφρίνη. Αυτό αποτελεί μέρος του μέλλοντος της ψυχικής υγείας», πρόσθεσε.
«Πρέπει να βρούμε τον συγκεκριμένο συνδυασμό βακτηρίων του εντέρου που είναι καλός και κακός για το άγχος. Για παράδειγμα, ποια βακτήρια μπορούν να ενεργοποιήσουν το GABA (γ-αμινοβουτυρικό οξύ, ένας νευροδιαβιβαστής) για να βοηθήσουν το άγχος, ποια μπορούν να επηρεάσουν τη σεροτονίνη για να βοηθήσουν στην κατάθλιψη και αν η μεταμόσχευση κοπράνων μικροβιόκοσμου θα είναι μια απάντηση για την κατάθλιψη και το άγχος» κατέληξε.
Ο Δρ Paulvin τόνισε ότι «υπάρχουν χάπια ψυχοβιοτικά [προβιοτικά που επηρεάζουν τη διάθεση] που βρίσκονται υπό ανάπτυξη. Αναλύουμε τώρα τις πληροφορίες για να αναπτύξουμε προγράμματα στο μέλλον», δήλωσε ο Δρ Paulvin.
Μετάδοση γλουταμινικού στον εγκέφαλο
Ο Δρ James Giordano, καθηγητής της Νευρολογίας και Βιοχημείας στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Georgetown, ο οποίος επίσης δεν συμμετείχε στην έρευνα αυτή, σχολίασε ότι «πρόκειται για μια πολύ καλά εκτελεσμένη μελέτη που έλεγξε αρκετές δυνητικά παρεμβατικές μεταβλητές και με τον τρόπο αυτό κατέδειξε τον ρόλο ορισμένων ειδών μικροβίων του εντέρου στην παροχή χημικών ρυθμιστών που είναι γνωστό ότι έχουν τόσο άμεση όσο και έμμεση επίδραση στη χημεία του εγκεφάλου που εμπλέκεται στη γνωστική και συναισθηματική λειτουργία».
«Συγκεκριμένα, αυτά τα είδη του εντέρου, Eggerthella και Eubacterium ventriosum, έχει αποδειχθεί ότι παράγουν βουτυρικό οξύ - ένα σημαντικό πρόδρομο μόριο του GABA, μιας χημικής ουσίας του εγκεφάλου που λειτουργεί στον ρυθμιστικό έλεγχο του γλουταμικού», εξήγησε. «Επιπλέον, αυτά τα είδη αποδείχθηκε ότι παράγουν σεροτονίνη, η οποία έχει άμεσες επιδράσεις στο εντερικό νευρικό σύστημα, στον άξονα έντερο-εγκέφαλος, και με αυτούς τους τρόπους, μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα και τη δραστηριότητα της σεροτονίνης στον εγκέφαλο, τα οποία με τη σειρά τους είναι σημαντικά για πτυχές της γνωστικής, συναισθηματικής και συμπεριφορικής λειτουργίας».
Η υπερδραστηριότητα της μετάδοσης του γλουταμινικού στον εγκέφαλο έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει σε διάφορα χαρακτηριστικά των καταθλιπτικών και αγχωδών διαταραχών και, επομένως, η συμβολή του μικροβιώματος του εντέρου στον έλεγχο της δραστηριότητας του γλουταμινικού στον εγκέφαλο με τη μεσολάβηση GABA και σεροτονίνης (κυρίως μέσω της διαμόρφωσης του πνευμονογαστρικού νεύρου) μπορεί να είναι ένας σημαντικός μηχανισμός για τη διατήρηση της ψυχικής υγείας».
«Η μελέτη αποκάλυψε επίσης ότι ορισμένα άλλα είδη βακτηρίων του εντέρου μπορούν να ασκήσουν διαταραγμένες επιδράσεις στο μικροπεριβάλλον του εντέρου, στο εντερικό νευρικό σύστημα, στον άξονα έντερο-εγκέφαλος, στην εγκεφαλική χημεία και στην έκφραση σημείων και συμπτωμάτων καταθλιπτικών και αγχωδών διαταραχών. Έτσι, η υπερανάπτυξη αυτών των ειδών και η υποανάπτυξη ή η υπολειτουργία των ωφέλιμων ειδών μπορεί να προκαλέσει τοπικές και συστηματικές φλεγμονώδεις καταστάσεις, οι οποίες μπορούν να διαταράξουν τη βιοχημική και φυσιολογική σταθερότητα του εγκεφάλου και να συμβάλουν στην ανάπτυξη και την επιδείνωση των νευροψυχιατρικών καταστάσεων», εξήγησε ο Δρ Τζιορντάνο.
Μπορούμε να αλλάξουμε τον εντερικό μικροβιόκοσμο;
Η Δρ Αμίν σημείωσε ότι «είναι δυνατόν να αλλάξουμε τη σύνθεση αυτών των πληθυσμών των βακτηρίων. Αυτό είναι δυνατό μέσω της χρήσης πρεβιοτικών και προβιοτικών.
Για παράδειγμα, τα βακτήρια που παράγουν βουτυρικό οξύ μπορούν να μεταβληθούν με την κατανάλωση δίαιτας υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, π.χ. φρέσκα φρούτα, δημητριακά ολικής αλέσεως και λαχανικά». Ο Dr. Giordano συμφώνησε, λέγοντας στο MNT ότι «ένα σημαντικό μήνυμα που παρέχεται από τα ευρήματα αυτής της μελέτης είναι ότι η υγεία του εντέρου μέσω [της] σταθερότητας του μικροβιώματος του εντέρου είναι σημαντική για τη διατήρηση των εγκεφαλικών λειτουργιών που εμπλέκονται στη σκέψη, τη διάθεση και τη συμπεριφορά. Η αυξανόμενη γνώση σχετικά με το μικροβίωμα του εντέρου και τον άξονα έντερο-εγκέφαλος ενισχύει ότι η συνετή χρήση προ- και προβιοτικών μπορεί να έχει αξία για τη διατήρηση τόσο της υγείας του εντέρου όσο και του εγκεφάλου», δήλωσε.
