Το ζήτημα της επίτευξης της… αθανασίας με τη βοήθεια των μεταμοσχεύσεων οργάνων συζήτησε σήμερα ο πρόεδρος της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, κατά τη διάρκεια στρατιωτικής παρέλασης στο Πεκίνο πριν από λίγες ημέρες.
Σύμφωνα με το BBC, μεταφραστής που μιλούσε στα μανδαρινικά εκ μέρους του Πούτιν είπε στον Σι ότι τα ανθρώπινα όργανα μπορούν να μεταμοσχεύονται ξανά και ξανά «ώστε κάποιος να γίνεται όλο και πιο νέος» παρά την ηλικία του, και ότι ίσως να μπορεί έτσι να καθυστερεί το γήρας «επ’ αόριστον».
«Υπολογίζεται ότι μέσα σε αυτόν τον αιώνα μπορεί να είναι εφικτό να ζει κανείς μέχρι τα 150 χρόνια», πρόσθεσε ο μεταφραστής.
«Τα χαμόγελα και τα γέλια τους έδειχναν πως μάλλον το έλεγαν χαριτολογώντας. Όμως θα μπορούσε να υπάρχει μια δόση αλήθειας;», γράφει το BBC.
Τι ισχύει για τη μεταμόσχευση οργάνων σήμερα
Οι μεταμοσχεύσεις αναμφίβολα σώζουν ζωές και η εξέλιξη της τεχνολογίας στον τομέα της ιατρικής έχει οδηγήσει σε σημαντική βελτίωση της διάρκειας των μοσχευμάτων. Πλέον, υπάρχουν ασθενείς που ζουν με μοσχεύματα που λειτουργούν για πάνω από 50 χρόνια.
Η διάρκεια ζωής ενός οργάνου εξαρτάται από την υγεία τόσο του δότη όσο και του λήπτη, αλλά και από το πώς φροντίζει ο τελευταίος το μόσχευμα. Για παράδειγμα, αν λάβετε νεφρό από ζωντανό δότη η διάρκεια υπολογίζεται στα 20 με 25 χρόνια, ενώ το ίδιο μόσχευμα από έναν δότη που έχει αποβιώσει έχει διάρκεια γύρω στα 15 με 20 χρόνια.
Το είδος του οργάνου έχει επίσης σημασία: το ήπαρ μπορεί να διαρκέσει περίπου 20 χρόνια, η καρδιά γύρω στα 15 και οι πνεύμονες σχεδόν 10.
«Ίσως οι δύο ηγέτες να εννοούσαν την ιδέα να γίνονται πολλές και επαναλαμβανόμενες μεταμοσχεύσεις. Όμως η κάθε επέμβαση είναι μια σοβαρή διαδικασία με σημαντικούς κινδύνους. Κάθε φορά που μπαίνετε στο χειρουργείο παίζετε ένα στοίχημα με την τύχη σας. Επιπλέον, όσοι λαμβάνουν μόσχευμα πρέπει να παίρνουν ισχυρά ανοσοκατασταλτικά φάρμακα εφ’ όρου ζωής. Αυτά μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, και να αυξήσουν τον κίνδυνο λοιμώξεων. Και ακόμη κι έτσι, η απόρριψη του μοσχεύματος μπορεί να συμβεί», αναφέρει το BBC.
Όργανα κατά παραγγελία, ξενομεταμόσχευση και βλαστοκύτταρα
Από την άλλη, τα τελευταία χρόνια υπάρχουν επιστήμονες που στοχεύουν να δημιουργήσουν όργανα τα οποία δε θα απορρίπτονται , χρησιμοποιώντας γενετικά τροποποιημένους χοίρους ως δότες. Με την τεχνική CRISPR αφαιρούνται ορισμένα γονίδια των ζώων και προστίθενται ανθρώπινα, ώστε τα μοσχεύματα να είναι πιο συμβατά.
Αν και η έρευνα βρίσκεται σε πολύ αρχικά στάδια, οι ειδικοί θεωρούν ιδανική αυτή τη λύση, καθώς τα όργανα των χοίρων έχουν παρόμοιο μέγεθος με τα ανθρώπινα.
Ήδη έχει πραγματοποιηθεί μια μεταμόσχευση καρδιάς και μια νεφρού από χοίρο σε άνθρωπο και, μολονότι οι δύο ασθενείς που δέχθηκαν να υποβληθούν στις επεμβάσεις δεν ζουν πλέον, συνέβαλαν σημαντικά στην πρόοδο της ξενομεταμόσχευσης (της μεταφοράς ζωντανών κυττάρων, ιστών ή οργάνων από ένα είδος σε άλλο).
Ένα άλλο πεδίο έρευνας είναι τα βλαστοκύτταρα, ανθρώπινα κύτταρα τα οποία έχουν τη δυνατότητα να εξελιχθούν σε οποιοδήποτε είδος κυττάρου ή ιστού του σώματος, με σκοπό τη δημιουργία οργάνων. Μέχρι στιγμής δεν έχουν δημιουργηθεί πλήρως λειτουργικά, μεταμοσχεύσιμα ανθρώπινα όργανα, αλλά η επιστήμη φαίνεται να πλησιάζει ολοένα.
Για παράδειγμα, το Δεκέμβριο του 2020, Βρετανοί ερευνητές του UCL και του Francis Crick Institute αναδημιούργησαν θύμο αδένα (βασικό όργανο του ανοσοποιητικού) χρησιμοποιώντας ανθρώπινα βλαστοκύτταρα και βιοτεχνητό στέλεχος. Όταν μεταμοσχεύτηκε σε ποντίκια, φάνηκε να λειτουργεί.
Επιπλέον, επιστήμονες από το Great Ormond Street Hospital στο Λονδίνο ανακοίνωσαν πρόσφατα ότι καλλιέργησαν ανθρώπινα εντερικά μοσχεύματα από ιστό ασθενών. Στο μέλλον, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξατομικευμένες μεταμοσχεύσεις για παιδιά με εντερική ανεπάρκεια.
Αξίζει, όμως, να σημειωθεί, ότι σε καθένα από τα παραπάνω παραδείγματα, οι εξελίξεις αφορούν τη θεραπεία ασθενειών και όχι την αύξηση του προσδόκιμου ζωής μέχρι τα 150.
Ποιο είναι το ανώτατο όριο ζωής του ανθρώπου
Ο καθηγητής Νιλ Μαμπότ, ειδικός στην ανοσοπαθολογία στο Roslin Institute του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, θεωρεί ότι το ανώτατο όριο ίσως να είναι τα 125 χρόνια. «Ο πιο ηλικιωμένος άνθρωπος που έχει καταγραφεί ήταν η Γαλλίδα Ζαν Καλμάν, που έζησε 122 χρόνια, από το 1875 ως το 1997», είπε στο BBC News.
Από την άλλη, ο δρ Τζούλιαν Μουτς από το King’s College London επισημαίνει ότι πέρα από τις μεταμοσχεύσεις, μελετώνται μέθοδοι όπως η αντικατάσταση πλάσματος, αλλά παραμένουν πειραματικές. «Το κατά πόσο τέτοιες στρατηγικές θα επηρεάσουν ουσιαστικά τη διάρκεια ζωής, ιδιαίτερα το ανώτατο όριο, παραμένει αβέβαιο, αν και αποτελεί αντικείμενο έντονης επιστημονικής έρευνας».
Και ενώ όργανα που έχουν υποστεί βλάβη μπορούν να αντικατασταθούν, το ανθρώπινο σώμα με την ηλικία γίνεται πιο εύθραυστο και λιγότερο ικανό να αντέχει στις καταπονήσεις. «Αντιδρούμε όλο και πιο αδύναμα στις λοιμώξεις, το σώμα γίνεται πιο επιρρεπές σε τραυματισμούς και δυσκολεύεται να επουλωθεί. Το στρες και η καταπόνηση της μεταμόσχευσης, σε συνδυασμό με τη συνεχή λήψη ανοσοκατασταλτικών, θα ήταν υπερβολικά βαριά για έναν ασθενή πολύ προχωρημένης ηλικίας», τονίζει ο ίδιος.
Ο καθηγητής καταλήγει ότι ο στόχος δεν πρέπει να είναι απλώς η παράταση της ζωής, αλλά τα υγιή χρόνια ζωής: «Το να ζει κανείς πολύ περισσότερο αλλά να υποφέρει από τις πολλές ασθένειες που συνοδεύουν το γήρας, μπαίνοντας και βγαίνοντας στο νοσοκομείο για ακόμη μια μεταμόσχευση, δεν είναι καθόλου ελκυστικός τρόπος να περάσει κάποιος τα γηρατειά του».
