Η συστηματική άσκηση ενισχύει την άμυνα του οργανισμού, κάνοντας τα κύτταρα του ανοσοποιητικού πιο αποδοτικά, πιο προσαρμοστικά και λιγότερο φλεγμονώδη. Με άλλα λόγια, φαίνεται πως «εκπαιδεύει» το σώμα να ελέγχει τη φλεγμονή και να καθυστερεί τη γήρανση των κυττάρων.

Η τακτική σωματική δραστηριότητα δεν βελτιώνει μόνο τη μυϊκή δύναμη και την καρδιοαγγειακή υγεία, αλλά ενισχύει και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτό έδειξε μελέτη σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας με μακρά ιστορία προπόνησης αντοχής, όπως τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων, ποδηλασία, κολύμβηση, κωπηλασία ή περπάτημα.

Ερευνητική ομάδα από διάφορες χώρες εξέτασε τα ανοσοκύτταρα αυτών των ατόμων και διαπίστωσε ότι τα λεγόμενα «φυσικά φονικά» κύτταρα ήταν λιγότερο επιρρεπή στη φλεγμονή και χρησιμοποιούσαν την ενέργεια πιο αποδοτικά. Τα κύτταρα αυτά είναι ένας τύπος λευκών αιμοσφαιρίων και αποτελούν βασικό κομμάτι της πρώτης γραμμής άμυνας του οργανισμού, αφού ανιχνεύουν και εξουδετερώνουν τους παθογόνους μικροοργανισμούς. Ειδικότερα, στοχεύουν μολυσμένα ή κατεστραμμένα κύτταρα, συμπεριλαμβανομένων των καρκινικών.

Για τη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Scientific Reports, οι επιστήμονες ανέλυσαν δείγματα από εννέα συμμετέχοντες, με μέση ηλικία 64 ετών, χωρίζοντάς τους σε δύο ομάδες: μία χωρίς προηγούμενη εκπαίδευση και μία που αποτελούνταν από άτομα με χρόνια ενασχόληση με την άσκηση αντοχής.

«Σε προηγούμενη μελέτη είχαμε δει ότι η παχυσαρκία και ο καθιστικός τρόπος ζωής μπορεί να προκαλέσουν πρόωρη γήρανση των κυττάρων του ανοσοποιητικού. Έτσι, θελήσαμε να εξετάσουμε την αντίθετη περίπτωση: εάν δηλαδή ένας άνθρωπος μεγαλύτερης ηλικίας που προπονείται συστηματικά για περισσότερα από 20 χρόνια έχει πιο ‘εκπαιδευμένο’ ανοσοποιητικό σύστημα. Και πράγματι, αυτό ακριβώς διαπιστώσαμε. Στους αθλητές αντοχής, τα φονικά κύτταρα ανταποκρίνονταν καλύτερα στη φλεγμονή και διαχειρίζονταν την ενέργεια πιο αποτελεσματικά. Είναι σαν η άσκηση να εκπαιδεύει και το ανοσοποιητικό σύστημα», εξήγησε η Luciele Minuzzi, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Justus Liebig του Giessen στη Γερμανία.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η συστηματική προπόνηση αντοχής βοηθά στη ρύθμιση της φλεγμονής μακροπρόθεσμα. «Όταν συγκρίναμε τα κύτταρα των εκπαιδευμένων ηλικιωμένων με εκείνα συνομηλίκων που δεν ασκούνταν, είδαμε ότι οι πρώτοι είχαν λιγότερους φλεγμονώδεις δείκτες και περισσότερους αντιφλεγμονώδεις. Με απλά λόγια, είχαν πολύ καλύτερο έλεγχο της φλεγμονής», ανέφερε ο καθηγητής Fábio Lira από τη Σχολή Επιστημών και Τεχνολογίας του UNESP και συντονιστής της έρευνας.

Ο ίδιος τόνισε ότι το ανοσοποιητικό σύστημα επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως ο ύπνος, η διατροφή, τα εμβόλια, το στρες, η αδράνεια και η χρήση ορισμένων φαρμάκων που καταστέλλουν τη λειτουργία του. «Η άσκηση είναι ένας από τους παράγοντες που μπορούν να το ενισχύσουν, και με αυτή τη μελέτη προσπαθούμε να κατανοήσουμε πώς μπορεί να ρυθμίζει την ανοσολογική απόκριση με την πάροδο του χρόνου», πρόσθεσε.

Τι αλλάζει στα κύτταρα

Οι ερευνητές μελέτησαν επίσης πώς λειτουργούν τα NK κύτταρα και πώς μεταβολίζουν την ενέργεια σε συνθήκες φλεγμονής. Για τον σκοπό αυτό, τα κύτταρα από τις δύο ομάδες εκτέθηκαν σε φαρμακολογικούς παράγοντες, όπως η προπρανολόλη και η ραπαμυκίνη.

«Οι ηλικιωμένοι που ασκούνται συστηματικά εμφανίζουν πιο αποτελεσματική και προσαρμοστική ανοσία, με καλύτερο μεταβολικό έλεγχο και μικρότερη τάση για κυτταρική κόπωση. Η τακτική άσκηση φαίνεται να βελτιώνει την ευαισθησία στην αδρενεργική διέγερση και τους κυτταρικούς μηχανισμούς που ρυθμίζουν την ενέργεια, οδηγώντας σε μια πιο ισορροπημένη και λιγότερο φλεγμονώδη αντίδραση στα εξωτερικά ερεθίσματα», ανέφερε η Minuzzi.

«Ακόμη και όταν μπλοκάραμε αυτές τις οδούς, τα φονικά κύτταρα των γυμνασμένων ηλικιωμένων διατήρησαν τη λειτουργικότητά τους, σε αντίθεση με τα κύτταρα των μη ασκούμενων, τα οποία εμφάνισαν εξάντληση ή μειωμένη ανταπόκριση στη φλεγμονή. Αυτό δείχνει ότι η μακροχρόνια προπόνηση αντοχής συνδέεται με προστατευτικές ‘ανοσομεταβολικές’ προσαρμογές στα φονικά κύτταρα των ηλικιωμένων. Με απλά λόγια, τα κύτταρα γίνονται πιο ώριμα, πιο αποτελεσματικά και μεταβολικά καλύτερα προετοιμασμένα να ανταποκριθούν σε φλεγμονώδεις ή φαρμακολογικούς παράγοντες», εξήγησε η ερευνήτρια.