«Το χρόνιο στρες δεν είναι απλώς ψυχική επιβάρυνση – είναι μια βαθιά βιολογική διεργασία που επηρεάζει τη σωματική υγεία, τον φαινότυπο, ακόμα και τα γονίδιά μας», υπογράμμισε ο καθηγητής Γιώργος Χρούσος, Πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ και Διευθυντής του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Μητρικής και Παιδικής Υγείας και Ιατρικής Ακριβείας του ΕΚΠΑ, μιλώντας στο 2ο ΣΦΕΕ Summit που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Ο κ. Χρούσος ξεκίνησε την παρέμβασή του με αναφορές στους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, που πρώτοι κατανόησαν τη σημασία της ισορροπίας στην ψυχή και στο σώμα: από την αρμονία του Πυθαγόρα, στον «νόμο της μεσότητας» του Αριστοτέλη και την έννοια της ευστάθειας στον Επίκουρο. Όπως είπε χαρακτηριστικά, αυτές οι αρχές είναι η βάση των σημερινών ιατρικών προσεγγίσεων.
«Το χρόνιο στρες προκαλεί σειρά νοσημάτων – από υπερβαρία και καρδιαγγειακά, μέχρι οστεοπόρωση και κατάθλιψη», τόνισε. Αναφέρθηκε ιδιαίτερα στο κοιλιακό λίπος ως αποτέλεσμα του στρες και στον ρόλο της μυϊκής μάζας στην προστασία της υγείας και τη μακροβιότητα. «Τα τελευταία 50 χρόνια αλλάξαμε φαινότυπο – γίναμε παχείς», είπε, προσθέτοντας ότι «βρισκόμαστε από νωρίς σε ένα δίλημμα: υγεία ή νόσος».
Ειδική αναφορά έκανε στη βιολογική βάση της αντίδρασης στο στρες – τα θηλαστικά, όπως εξήγησε, ενεργοποιούν ένα ενσωματωμένο «πρόγραμμα πάλης, φυγής ή παγώματος», το οποίο όμως σχεδιάστηκε για σύντομες κρίσεις. Όταν το στρες χρονίσει, η επίδρασή του γίνεται καταστροφική, εξήγησε.
Επεσήμανε, δε, ότι η ψηφιακή τεχνολογία λειτουργεί ως στρεσογόνος παράγοντας, ιδιαίτερα στα παιδιά, οδηγώντας σε νέες μορφές κατάθλιψης. Μίλησε ακόμη για την επιγενετική κληρονομιά του στρες, τονίζοντας ότι «το στρες των γονέων περνάει στα παιδιά, ακόμα και στο έμβρυο». Εάν αυτές οι επιδράσεις συνεχιστούν επί τρεις ή τέσσερις γενιές, «τα επιγενετικά hot spots διαμορφώνουν αυτό που είμαστε».
Απαντώντας στο ερώτημα γιατί ζούμε περισσότερο παρότι ζούμε υπό πίεση, εξήγησε ότι τα φάρμακα της εποχής μας εξουδετερώνουν πολλούς παράγοντες κινδύνου. Ωστόσο, η αληθινή ανθεκτικότητα «χτίζεται» με σωστή διατροφή, μέτρια άσκηση, καλό ύπνο, οργάνωση της ημέρας και διαχείριση του στρες.
Κλείνοντας, επανέλαβε την ανάγκη για νόημα στη ζωή. «Οι άνθρωποι που βρίσκουν σκοπό πέρα από τον εαυτό τους είναι και οι ευτυχέστεροι», είπε χαρακτηριστικά, παρουσιάζοντας και συγκεκριμένες πρακτικές για την αντιμετώπιση του στρες – από την εμπειρία του «flow», μέχρι τη σταθερότητα στις βιολογικές ρυθμίσεις και την πνευματική υπέρβαση.
Τη συζήτηση συντόνισε η Βίκυ Φλέσσα, Φιλόλογος Κλασικών Σπουδών και Δημοσιογράφος στην ΕΡΤ και τη Βουλή των Ελλήνων.
