Τα νεογέννητα μωρά και οι ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ μοιράζονται ένα παράδοξο βιολογικό χαρακτηριστικό: αυξημένα επίπεδα ενός γνωστού βιοδείκτη για τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Αυτό προκύπτει από μία μελέτη με επικεφαλής ερευνητές του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ, η οποία δημοσιεύτηκε στο Brain Communications.

Ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης Fernando Gonzalez-Ortiz και ο κύριος συγγραφέας καθηγητής Kaj Blennow ανέφεραν πρόσφατα ότι τόσο τα νεογέννητα όσο και οι ασθενείς με Αλτσχάιμερ έχουν αυξημένα επίπεδα στο αίμα μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται «φωσφορυλιωμένο tau». Συγκεκριμένα, πρόκειται για μια μορφή που ονομάζεται p-tau217.

Αυτή η πρωτεΐνη έχει χρησιμοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό ως διαγνωστικό τεστ για τη νόσο Αλτσχάιμερ, στην οποία η αύξηση των επιπέδων p-tau217 στο αίμα φαίνεται να οφείλεται σε μια άλλη διαδικασία, δηλαδή στη συσσωμάτωση της πρωτεΐνης β-αμυλοειδούς σε αμυλοειδείς πλάκες.

Τα νεογέννητα (για προφανείς λόγους) δεν έχουν αυτό το είδος παθολογικής αλλαγής, οπότε ενδιαφέρον είναι ότι σε αυτά η αυξημένη p-tau217 στο πλάσμα φαίνεται να αντανακλά έναν εντελώς διαφορετικό - και εντελώς υγιή - μηχανισμό.

Η διεθνής μελέτη στην οποία συμμετείχαν ερευνητές από τη Σουηδία, την Ισπανία και την Αυστραλία ανέλυσε δείγματα αίματος από περισσότερα από 400 άτομα, συμπεριλαμβανομένων υγιών νεογνών, πρόωρων βρεφών, νεαρών ενηλίκων, ηλικιωμένων ενηλίκων και ατόμων που έχουν διαγνωστεί με νόσο Αλτσχάιμερ.

Διαπιστώθηκε ότι τα νεογέννητα μωρά είχαν τα υψηλότερα επίπεδα p-tau217 - ακόμη υψηλότερα από αυτά που βρέθηκαν σε άτομα με Αλτσχάιμερ. Αυτά τα επίπεδα ήταν ιδιαίτερα αυξημένα σε πρόωρα βρέφη και άρχισαν να μειώνονται κατά τους πρώτους μήνες ζωής, τελικά καταλήγοντας σε επίπεδα ενηλίκων.

Προηγούμενη έρευνα, βασισμένη σε μεγάλο βαθμό σε ζωικά μοντέλα, είχε υποδείξει τον ρόλο του «φωσφορυλιωμένου tau» στην πρώιμη ανάπτυξη του εγκεφάλου. Ωστόσο, αυτή είναι η πρώτη φορά που οι επιστήμονες έχουν μετρήσει άμεσα τις συγκεντρώσεις της p-tau217 στο αίμα νεογέννητων μωρών, ανοίγοντας το δρόμο σε μια πολύ πιο σαφή κατανόηση του αναπτυξιακού της ρόλου.

Το συναρπαστικό είναι ότι, στη νόσο Αλτσχάιμερ η p-tau217 σχετίζεται με τη συσσώρευση της πρωτεΐνης tau σε επιβλαβείς συστάδες που ονομάζονται «μπερδέματα», οι οποίες πιστεύεται ότι προκαλούν τη διάσπαση των εγκεφαλικών κυττάρων και την επακόλουθη γνωστική παρακμή.

Αντίθετα, στα νεογνά αυτή η αύξηση της πρωτεΐνης tau φαίνεται να υποστηρίζει την υγιή ανάπτυξη του εγκεφάλου, βοηθώντας τους νευρώνες να αναπτυχθούν και να σχηματίσουν νέες συνδέσεις με άλλους νευρώνες, διαμορφώνοντας έτσι τη δομή του νεαρού εγκεφάλου.

Η μελέτη αποκάλυψε επίσης ότι τόσο σε υγιή όσο και σε πρόωρα μωρά, τα επίπεδα της p-tau217 συνδέονταν στενά με το πόσο νωρίς γεννήθηκαν. Όσο νωρίτερα ήταν η γέννηση, τόσο υψηλότερα ήταν τα επίπεδα αυτής της πρωτεΐνης, υποδηλώνοντας έναν ρόλο στην υποστήριξη της ταχείας ανάπτυξης του εγκεφάλου υπό δύσκολες αναπτυξιακές συνθήκες.

Αυτή η ανακάλυψη των επιστημόνων θα μπορούσε να οδηγήσει ενδεχομένως σε νέες θεραπείες για το Αλτσχάιμερ.