Τα συμπληρώματα διατροφής έχουν γίνει ιδιαίτερα δημοφιλή τα τελευταία χρόνια, καθώς το ενδιαφέρον των ανθρώπων για την ευεξία και την μακροζωία αυξάνεται ολοένα, σε παγκόσμιο επίπεδο.

Μετά από δεκαετίες «δυτικοποίησης» της διατροφής μας, έχει παρατηρηθεί μια μεταστροφή του ενδιαφέροντος, τόσο από την πλευρά της επιστημονικής κοινότητας όσο και των ασθενών. Πλέον, μεγαλύτερη έμφαση δίνεται στην πρόληψη των ασθενειών μέσω ενός υγιεινού τρόπου ζωής, παρά η εκ των υστέρων θεραπεία τους.

Καθώς, λοιπόν, τα συμπληρώματα διατροφής είναι ένας απλός και οικονομικός τρόπος για να εξασφαλίσουμε πως προσλαμβάνουμε όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειαζόμαστε, πολλοί είναι εκείνοι που καταφεύγουν σε αυτά. Στο εμπόριο κυκλοφορούν χιλιάδες τέτοια σκευάσματα, για άνδρες, γυναίκες, παιδιά, για ενέργεια και καλό ύπνο, για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και για τις αρθρώσεις, για την υγεία του δέρματος, των μαλλιών και των νυχιών κ.ο.κ. Ο καθένας μπορεί να προμηθευτεί αυτά τα προϊόντα από το φαρμακείο, το σούπερ μάρκετ ή μέσω διαδικτύου, χωρίς ιατρική συνταγή.

Μάλιστα, με βάση τις τελευταίες έρευνες, το 30 – 60% περίπου των ενηλίκων στην Ελλάδα λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής, συστηματικά ή σποραδικά.

Ένας βασικός προβληματισμός αφορά την ποιότητα των ίδιων των σκευασμάτων. Αξίζει να τονίσουμε πως στην Ελλάδα, τα συμπληρώματα διατροφής δεν υπόκεινται σε έγκριση, δηλαδή προηγούμενη αξιολόγηση και αδειοδότηση, αλλά σε γνωστοποίηση και κατασταλτικό έλεγχο. Αυτό σημαίνει ότι οι ρυθμίσεις σχετικά με τα συμπληρώματα από επίσημους φορείς είναι πολύ λιγότερες από αυτές στις οποίες υπόκεινται τα συνταγογραφούμενα φάρμακα.

Ωστόσο, σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ του Guardian, ένας ακόμα κίνδυνος προκαλεί πολύ μεγαλύτερη ανησυχία, καθώς η λήψη κάποιων συμπληρωμάτων διατροφής, σε ορισμένες περιπτώσεις συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου και καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Τι πρέπει να κάνετε πριν λάβετε οποιοδήποτε συμπλήρωμα διατροφής

Σχετική ανάλυση πολλαπλών μελετών που πραγματοποίησε το πανεπιστήμιο του Κολοράντο το 2015, αποκάλυψε πως η λήψη ορισμένων συμπληρωμάτων διατροφής σε δόση μεγαλύτερη της προτεινόμενης ημερήσιας είχε σημαντικές επιπτώσεις στον οργανισμό.

Συγκεκριμένα, η λήψη μεγαλύτερης της ημερήσιας προτεινόμενης δόσης της Β – Καροτίνης (προβιταμίνη της βιταμίνης Α) η οποία συχνά περιέχεται σε συμπληρώματα για υγιή μαλλιά και δέρμα καθώς και σε συμπληρώματα ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος, είχαν κατά 20% αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου στους πνεύμονες και καρδιαγγειακών νοσημάτων, σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.

Η ανάλυση αυτή επίσης διαπίστωσε ότι η λήψη συμπληρωμάτων φυλλικού οξέος σε άτομα που δεν το είχαν ανάγκη αύξησε τον αριθμό προκαρκινικών πολυπόδων σε σχέση με όσους έλαβαν εικονικό φάρμακο (placebo).

«Στο παρελθόν, όταν τα συμπληρώματα διατροφής είχαν δοκιμαστεί σε ζώα, ήταν πολλά υποσχόμενα. Αλλά μετά από μακροχρόνιες μελέτες σε ανθρώπους βλέπουμε ότι δεν υπάρχουν τα ίδια αποτελέσματα. Για όσους λαμβάνουν τη σωστή δόση δεν υπάρχει κίνδυνος, αν και φυσικά συστήνεται στους ασθενείς να προσπαθούν να εκπληρώσουν τις διατροφικές τους ανάγκες μέσω της διατροφής και όχι μέσω των συμπληρωμάτων. Αλλά τα άτομα που έπαιρναν μεγαλύτερες ποσότητες της ημερήσιας συνιστάμενης δόσης μέσω των συμπληρωμάτων διατροφής διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο», εξήγησε στον Guardian ο δρ. Tim Byers, επικεφαλής της ανάλυσης και υποδιευθυντής του καρκινικού κέντρου του πανεπιστημίου του Κολοράντο.

Στο σημείο αυτό, αξίζει να τονίσουμε ότι πολλά από τα δημοφιλή συμπληρώματα διατροφής του εμπορίου περιέχουν τεράστιες δόσεις των βιταμινών και των μετάλλων που διαφημίζουν, οι οποίες ξεπερνούν κατά πολύ τα συνιστώμενα όρια. Αυτό σημαίνει ότι πολλά από τα σκευάσματα αυτά είναι ακατάλληλα για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

Από την άλλη, ένα εξίσου μεγάλο πρόβλημα είναι πως πολλοί λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής χωρίς να έχουν ανεπάρκεια ή έλλειψη στα θρεπτικά συστατικά που περιέχουν τα συμπληρώματα αυτά. Για κάποιον που δεν έχει ανεπάρκεια, η λήψη μεγάλων ποσοτήτων οποιουδήποτε θρεπτικού συστατικού πιθανότατα θα κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.

Αυτό που θα πρέπει, λοιπόν, να κάνει κάποιος προτού ξεκινήσει να λαμβάνει οποιοδήποτε συμπλήρωμα διατροφής θα είναι να συμβουλευτεί τον γιατρό του, ο οποίος θα κρίνει κατά πόσο κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο και θα εκτιμήσει εάν χρειάζεται να γίνουν σε πρώτη φάση αιματολογικές εξετάσεις προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσο υπάρχει κάποια έλλειψη. Ειδικά όσοι πάσχουν από κάποιο νόσημα για το οποίο λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, θα πρέπει οπωσδήποτε να μιλήσουν στον γιατρό τους πριν πάρουν οποιοδήποτε συμπλήρωμα, καθώς υπάρχουν αλληλεπιδράσεις μεταξύ ορισμένων φαρμάκων και συμπληρωμάτων διατροφής.