Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η υψηλή κατανάλωση αμυγδάλων μπορεί να βοηθήσει στην προστασία των κυττάρων από την οξειδωτική βλάβη, ενισχύοντας παράλληλα τα φυσικά αμυντικά συστήματα του οργανισμού, ωστόσο τα οφέλη εξαρτώνται από τη δόση και τον τρόπο προετοιμασίας των καρπών.
Σε πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση, οι ερευνητές συγκέντρωσαν, συνέθεσαν και πραγματοποίησαν μετα-ανάλυση των αποτελεσμάτων οκτώ κλινικών δοκιμών για να επιβεβαιώσουν και να διευκρινίσουν τις επιδράσεις της συμπληρωματικής κατανάλωσης αμυγδάλων σε ενήλικες.
Τα ευρήματα της ανασκόπησης αποκαλύπτουν μια σχέση που εξαρτάται από τη δόση: η κατανάλωση άνω των 60 γραμμαρίων αμυγδάλων ημερησίως συνδέθηκε με σημαντική μείωση ορισμένων δεικτών κυτταρικής βλάβης (ιδίως MDA και 8-OHdG) και, σε ορισμένες αναλύσεις, με βελτίωση των αντιοξειδωτικών ενζύμων του οργανισμού.
Τα αποτελέσματα αυτά υποστηρίζουν τον ρόλο των αμυγδάλων ως πιθανού λειτουργικού τροφίμου για τη διαχείριση του οξειδωτικού στρες.
Ωστόσο, οι συγγραφείς τονίζουν ότι απαιτούνται περισσότερες τυποποιημένες κλινικές δοκιμές πριν εξεταστεί το ενδεχόμενο υιοθέτησης σχετικών συστάσεων σε επίπεδο δημόσιας υγείας, ιδιαίτερα λόγω της υψηλής μεταβλητότητας των αποτελεσμάτων και της επίδρασης παραγόντων όπως ο τρόπος προετοιμασίας των αμυγδάλων, το αρχικό επίπεδο οξειδωτικού στρες και τα χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων.
Τα κύτταρα βρίσκονται σε συνεχή επίθεση από τις αντιδραστικές μορφές οξυγόνου (ROS), ασταθή μόρια γνωστά για τη ζημιά που προκαλούν σε λιπίδια, πρωτεΐνες και ακόμη και στο DNA, με αποτέλεσμα μεταλλάξεις και συναφείς ασθένειες. Το οξειδωτικό στρες είναι μια ανισορροπία ανάμεσα σε αυτές τις επιβλαβείς ελεύθερες ρίζες και τις αντιοξειδωτικές άμυνες του οργανισμού, που επιδεινώνεται από τη ρύπανση του περιβάλλοντος και ανθυγιεινές συμπεριφορές (π.χ. κακή διατροφή και κάπνισμα).
Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η βλάβη που προκαλείται από τις ROS συσσωρεύεται και έχει αναγνωριστεί ως κύρια αιτία χρόνιων παθήσεων, όπως οι καρδιαγγειακές νόσοι (CVD), ο διαβήτης, οι καρκίνοι και οι νευροεκφυλιστικές διαταραχές.
Αμύγδαλα - Πλούσια σε προστατευτικές αντιοξειδωτικές ενώσεις
Οι τρέχουσες έρευνες για το οξειδωτικό στρες βασίζονται στην εκτίμηση βιοδεικτών όπως η μαλονδιαλδεΰδη (MDA) για τη βλάβη των λιπιδίων, η 8-υδροξυ-2’-δεοξυγουανοσίνη (8-OHdG) για τη βλάβη του DNA, και ένζυμα με αντιοξειδωτική δράση όπως η υπεροξειδική δισμουτάση (SOD) ως ενδείξεις της αντιοξειδωτικής λειτουργίας του οργανισμού. Παρά την ύπαρξη αυτών των τεχνικών παρακολούθησης και διάγνωσης, το παγκόσμιο φορτίο του οξειδωτικού στρες συνεχίζει να αυξάνεται.
Τα αμύγδαλα (ιδίως οι καρποί των δέντρων Prunus amygdalus ή Prunus dulcis) είναι πλούσια σε προστατευτικές αντιοξειδωτικές ενώσεις, συμπεριλαμβανομένης της βιταμίνης Ε, των πολυφαινολών και των υγιεινών μονοακόρεστων λιπαρών, γεγονός που τα καθιστά πολλά υποσχόμενο διατροφικό εργαλείο για την καταπολέμηση του οξειδωτικού στρες.
Η κατανάλωση αμυγδάλων οδήγησε επίσης σε μικρή αλλά σημαντική μείωση των επιπέδων ουρικού οξέος (WMD = -0,64, p = 0,009), κάτι που οι συγγραφείς αποδίδουν πιθανόν στην αναστολή της δράσης της ξανθινοξειδάσης, μιας βασικής πηγής ουρικού οξέος και αντιδραστικών μορφών οξυγόνου. Η επίδραση στα επίπεδα της γλουταθειόνης υπεροξειδάσης (GPx) δεν ήταν στατιστικά σημαντική.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η αξιολόγηση της ετερογένειας έδειξε υψηλό βαθμό μεταβλητότητας στα αποτελέσματα των μελετών (I² > 90%), γεγονός που υποδηλώνει ότι διαφορές στον σχεδιασμό των μελετών, στον τρόπο παρασκευής των αμυγδάλων (ωμά έναντι ψημένων, με ή χωρίς φλούδα), στην απώλεια πολυφαινολών λόγω αφαίρεσης της φλούδας, πιθανή γενετική διαφοροποίηση στις αντιδράσεις των αντιοξειδωτικών ενζύμων, καθώς και αλληλεπιδράσεις μεταξύ φυτικών ινών των αμυγδάλων και πολυφαινολών που επηρεάζουν το μικροβίωμα του εντέρου και το συστηματικό οξειδωτικό στρες, πιθανότατα συνέβαλαν στα ασυνεπή αποτελέσματα.
Η συστηματική αυτή ανασκόπηση και μετα-ανάλυση παρέχει στοιχεία ότι η κατανάλωση αμυγδάλων μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση του οξειδωτικού στρες, ιδίως σε σχέση με ορισμένους βιοδείκτες, και ότι τα οφέλη για την MDA ενδέχεται να είναι πιο εμφανή σε δόσεις άνω των 60 γραμμαρίων ημερησίως. Δεν ανταποκρίθηκαν όλοι οι βιοδείκτες με τρόπο εξαρτώμενο από τη δόση, και οι βελτιώσεις στη SOD παρατηρήθηκαν συνολικά αλλά όχι σημαντικά στην υποομάδα υψηλής δόσης.
Τα ευρήματα αυτά στηρίζουν την κατάταξη των αμυγδάλων ως πιθανού λειτουργικού τροφίμου. Ωστόσο, η υψηλή μεταβλητότητα μεταξύ των μελετών υπογραμμίζει την κρίσιμη ανάγκη για μελλοντικές έρευνες.
