Ένας στους εννέα ενήλικες παγκοσμίως έχει διαβήτη και το 90% αυτών των περιπτώσεων είναι διαβήτης τύπου 2, σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη. Προς το παρόν δεν υπάρχει θεραπεία για τον διαβήτη τύπου 2. Ωστόσο, οι ασθενείς μπορούν να διαχειριστούν την πάθηση μέσω υγιεινών επιλογών στον τρόπο ζωής τους, όπως η άσκηση και φυσικά μέσω φαρμακευτικής αγωγής.
Ένα τέτοιο φάρμακο είναι η μετφορμίνη, η οποία θεωρείται εδώ και χρόνια θεραπεία πρώτης γραμμής για τον διαβήτη τύπου 2 και χρησιμοποιείται εδώ και δεκαετίες από τότε που εγκρίθηκε από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) το 1994.
Αν και τόσο η μετφορμίνη όσο και η άσκηση προσφέρουν οφέλη για την υγεία σε άτομα με διαβήτη τύπου 2, όπως αυξημένη ευαισθησία στην ινσουλίνη, ο Steven Malin, PhD, καθηγητής στο Τμήμα Κινησιολογίας και Υγείας στη Σχολή Τεχνών και Επιστημών στο Rutgers, στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Νιου Τζέρσεϊ, δήλωσε ότι δεν είναι σαφές ότι αυτές οι θεραπευτικές προσεγγίσεις λειτουργούν καλά μαζί.
«Η μετφορμίνη είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο φάρμακο μείωσης της γλυκόζης που χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο», εξήγησε ο Malin στο Medical News Today. «Η κατανόηση των επιπτώσεών της μέσω της άσκησης είναι σημαντική, καθώς οι γιατροί συμβουλεύουν τους ανθρώπους να λαμβάνουν μετφορμίνη και να ασκούνται», πρόσθεσε.
Ο Malin είναι ο κύριος συγγραφέας μιας νέας μελέτης που δημοσιεύτηκε στο The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, η οποία βρήκε στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η μετφορμίνη μπορεί να αποδυναμώσει τις σημαντικές βελτιώσεις στη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων και στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα, που συνήθως συνοδεύουν την τακτική άσκηση.
Γιατί είναι σημαντική η μελέτη της επίδρασης της μετφορμίνης στην άσκηση
Για τη συγκεκριμένη μελέτη, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν 72 ενήλικες με υψηλό κίνδυνο για μεταβολικό σύνδρομο — μια ομάδα παθήσεων, όπως το υπερβολικό κοιλιακό σπλαχνικό λίπος, η υψηλή αρτηριακή πίεση και τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, που είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο για μια σειρά παθήσεων, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη τύπου 2.
Οι συμμετέχοντες στη μελέτη χωρίστηκαν σε τέσσερις διαφορετικές ομάδες. Δύο από τις ομάδες συμμετείχαν σε άσκηση υψηλής έντασης, ενώ έπαιρναν μετφορμίνη ή εικονικό φάρμακο, ενώ οι άλλες δύο ομάδες συμμετείχαν σε άσκηση χαμηλής έντασης, ενώ έπαιρναν μετφορμίνη ή εικονικό φάρμακο και παρακολουθήθηκαν για 16 εβδομάδες.
«Πριν από περίπου 25 χρόνια, το Πρόγραμμα Πρόληψης του Διαβήτη των ΗΠΑ (US Diabetes Prevention Program Trusted Source) έδειξε ότι ο τρόπος ζωής (απώλεια βάρους 7% μέσω διατροφής και άσκησης) ήταν ανώτερος από τη μετφορμίνη στη μείωση της εξέλιξης από τον προδιαβήτη στον διαβήτη τύπου 2», είπε ο Malin.
«Η διαφορά στα αποτελέσματα πρόληψης ώθησε σκέψεις ότι ίσως ο συνδυασμός τους μαζί θα είχε καλύτερα αποτελέσματα. Η σκέψη ήταν ότι η διαφορά στην αποτελεσματικότητα θα μπορούσε να βασίζεται σε μηχανισμούς δράσης, οι οποίοι αν συνδυαστούν θα μπορούσαμε να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα.
«Επίσης, αναρωτηθήκαμε, με βάση τις επιδράσεις της ινσουλίνης και τις επιδράσεις στην αρτηριακή πίεση, αν θα μπορούσε η ινσουλίνη να δράσει διαφορετικά στα αιμοφόρα αγγεία όταν η μετφορμίνη συνδυαστεί με άσκηση χαμηλής ή υψηλής έντασης. Η σκέψη μας ήταν ότι η λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων είναι κρίσιμη για την παροχή οξυγόνου, ορμονών και θρεπτικών συστατικών σε ιστούς όπως οι μύες για τον ενεργειακό μεταβολισμό», πρόσθεσε.
Η μετφορμίνη αμβλύνει τα οφέλη της άσκησης που σχετίζονται με τον διαβήτη
Στο συμπέρασμα της μελέτης, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, ενώ η άσκηση από μόνη της βελτίωσε την ευαισθησία των αγγείων στην ινσουλίνη, όταν προστέθηκε μετφορμίνη, αυτές οι βελτιώσεις μειώθηκαν.
«Η βελτιωμένη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων είναι το κλειδί για την παροχή θρεπτικών συστατικών στους ιστούς, όπως η ζάχαρη ή η γλυκόζη», εξήγησε ο Malin. «Εάν η ζάχαρη δεν μπορεί να παραδοθεί στον ιστό, αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί οι μύες δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη ζάχαρη για ενέργεια σε απόκριση στην ινσουλίνη. Καθημερινά, όταν τρώμε γεύματα, η ινσουλίνη συνήθως αυξάνεται για να κάνει αυτήν ακριβώς τη δουλειά - να απομακρύνει τη γλυκόζη στους ιστούς για ενεργειακό μεταβολισμό ή αποθήκευση για μεταγενέστερη χρήση ενέργειας.
Εάν υπάρχουν προβλήματα με την παροχή ζάχαρης, αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα χειρίζεται το σάκχαρο του αίματος. Η κακή υγεία των αγγείων σχετίζεται με υψηλά σάκχαρα στο αίμα και εξέλιξη σε διαβήτη τύπου 2. Τέλος, η κακή λειτουργία των αγγείων σχετίζεται με την υπέρταση. Αυτό είναι προβληματικό και μπορεί να προάγει καρδιακές παθήσεις και άλλα προβλήματα αγγειακών παθήσεων», συνέχισε.
Επιπλέον, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι συμμετέχοντες στη μελέτη που έλαβαν μετφορμίνη είχαν επίσης μικρότερα οφέλη στην αερόβια φυσική κατάσταση και μειωμένες θετικές επιδράσεις στη φλεγμονή και τη γλυκόζη νηστείας μετά την άσκηση.
«Τα άτομα που είναι υπέρβαρα/παχύσαρκα συχνά έχουν αυξημένη φλεγμονή», ξεκαθάρισε ο Malin. «Αυτή η φλεγμονή συνδέεται με την κακή λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων και τη μειωμένη ικανότητα της ινσουλίνης να απομακρύνει τη ζάχαρη από τα σωματικά κύτταρα. Ιδανικά, δεν θέλουμε η φλεγμονή να είναι συνεχώς αυξημένη, όπως παρατηρείται συνήθως σε άτομα με υπερβολικό βάρος.
Εδώ, η διατήρηση της φλεγμονής υποδηλώνει ότι αυτός ο παράγοντας μπορεί να συμβάλει στην κακή ευαισθησία των αγγείων στην ινσουλίνη και σε προβλήματα με τον έλεγχο της γλυκόζης στο αίμα», εξήγησε ο ίδιος.
«Η αμβλυμένη φυσική κατάσταση είναι επίσης κλινικά σημαντική», συνέχισε ο ερευνητής. «Η χαμηλή φυσική κατάσταση σχετίζεται με την ευθραυστότητα και τη μειωμένη ποιότητα ζωής. Με την πάροδο του χρόνου, η χαμηλή φυσική κατάσταση σχετίζεται επίσης με αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας από κάθε αιτία και καρδιαγγειακών παθήσεων. Εδώ, βλέπουμε ότι η μετφορμίνη περιορίζει την αύξηση της φυσικής κατάστασης στους ανθρώπους και αυτό συνάδει με προηγούμενες μελέτες.
Έχουμε δει, επίσης, σε προηγούμενες εργασίες ότι τα άτομα που ασκούνται με μετφορμίνη δείχνουν ότι η άσκηση είναι πιο δύσκολη. Προς το παρόν προσπαθούμε να αναλύσουμε παρόμοια αποτελέσματα ανθρώπων από αυτή τη δοκιμή», κατέληξε.
