Επειδή δεν μπορείτε να δείτε τα οστά ή τον σκελετό σας, συχνά τα σκέφτεστε μόνο όταν κάτι πάει στραβά, για παράδειγμα όταν συμβεί ένα κάταγμα ή όταν ο γιατρός σας ενημερώσει ότι έχετε χαμηλή οστική πυκνότητα. Κι όμως, η έγκαιρη φροντίδα της υγείας των οστών αποδεικνύεται ιδιαίτερα σημαντική σε βάθος χρόνου, καθώς μπορεί να σας βοηθήσει να προλάβετε κατάγματα που σχετίζονται με την οστεοπόρωση.

Η άσκηση αποτελεί βασικό πυλώνα της φροντίδας των οστών. Όταν γυμνάζεστε, οι μύες ασκούν δυνάμεις έλξης στα οστά και ο οργανισμός, με την πάροδο του χρόνου, ανταποκρίνεται ενισχύοντάς τα. Αντίστοιχα, δραστηριότητες υψηλής πρόσκρουσης, όπως το τρέξιμο ή τα άλματα, προκαλούν επαναλαμβανόμενη φόρτιση, η οποία ωθεί το σώμα να ενδυναμώσει τα οστά που δέχονται τη μεγαλύτερη καταπόνηση.

Πριν όμως ξεκινήσετε ένα πρόγραμμα άσκησης με στόχο την ενδυνάμωση των οστών, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που χρειάζονται προσοχή, σύμφωνα με το πανεπιστήμιο του Harvard.

Τραυματισμοί ή προβλήματα υγείας

Είναι σημαντικό να μιλήσετε με τον γιατρό σας πριν αρχίσετε να ασκείστε, ειδικά αν δεν ήσασταν σωματικά δραστήριοι το τελευταίο διάστημα ή αν αντιμετωπίζετε τραυματισμούς ή κάποιο χρόνιο ή ασταθές πρόβλημα υγείας, όπως:

• καρδιοπάθεια ή πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση ή υψηλή χοληστερίνη

• αναπνευστική πάθηση, όπως άσθμα

• παθήσεις των αρθρώσεων ή των οστών, όπως αρθρίτιδα ή οστεοπόρωση

• ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου ή νευρολογική νόσο

• διαβήτη

• μυοσκελετικά προβλήματα, όπως πόνο στη μέση, στο γόνατο ή στον ώμο

• προβλήματα ισορροπίας ή λήψη φαρμάκων που μπορεί να προκαλούν ζάλη ή αίσθημα αστάθειας

• πρόσφατη χειρουργική επέμβαση

Οι παραπάνω καταστάσεις δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι δεν μπορείτε να γυμναστείτε. Ωστόσο, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει επιπλέον προφυλάξεις, να προσαρμόσει ορισμένες ασκήσεις ή να προτείνει εναλλακτικές κινήσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται να κρίνει σκόπιμο να συνεργαστείτε με το γιατρό σας, φυσικοθεραπευτή.

Παράγοντες κινδύνου για χαμηλή οστική πυκνότητα

Αν έχετε παράγοντες κινδύνου για χαμηλή οστική πυκνότητα, είναι σκόπιμο να συζητήσετε με τον γιατρό σας ή με άλλον επαγγελματία υγείας το ενδεχόμενο μέτρησης οστικής πυκνότητας πριν ξεκινήσετε έντονη άσκηση υψηλής πρόσκρουσης ή πριν εκτελέσετε οποιαδήποτε από τις ασκήσεις αυτών των προγραμμάτων. Ο κίνδυνος για χαμηλή οστική πυκνότητα αυξάνεται αν ισχύει κάποιο από τα παρακάτω:

• ηλικία άνω των 65 ετών

• κάταγμα μετά την ηλικία των 50 ετών

• οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης ή καταγμάτων μετά τα 50

• κάπνισμα

• χαμηλό σωματικό βάρος σε σχέση με το ύψος

• μη σταθερή ή ανεπαρκής πρόσληψη ασβεστίου, περίπου 1.000 έως 1.200 mg ημερησίως

• κατανάλωση περισσότερων από δύο αλκοολούχα ποτά την ημέρα, αρκετές φορές την εβδομάδα

• έλλειψη σωματικής δραστηριότητας

Στις γυναίκες, ο κίνδυνος αυξάνεται επιπλέον όταν ισχύει κάποιο από τα παρακάτω:

• έναρξη της εμμηνόπαυσης πριν από την ηλικία των 45 ετών

• περίοδος 12 μηνών ή περισσότερο χωρίς έμμηνο ρύση σε οποιαδήποτε φάση της ζωής, εκτός εγκυμοσύνης ή εμμηνόπαυσης

Ιατρικές παθήσεις που επηρεάζουν την υγεία των οστών

Ορισμένες ιατρικές καταστάσεις μπορούν να επηρεάσουν την υγεία των οστών, σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα σε σημαντικό βαθμό. Για παράδειγμα, αρκετές συγγενείς παθήσεις, όπως το σύνδρομο Marfan, το σύνδρομο Ehlers Danlos και η ατελής οστεογένεση, επηρεάζουν τα οστά σε όλη τη διάρκεια της ζωής και αυξάνουν τον κίνδυνο οστεοπόρωσης. Άλλες παθήσεις που μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στα οστά είναι:

• κοιλιοκάκη

• σύνδρομο Cushing

• υπερπαραθυρεοειδισμός

• υπερθυρεοειδισμός

• φλεγμονώδης νόσος του εντέρου

• ηπατική ή νεφρική νόσος

• σκλήρυνση κατά πλάκας

• ρευματοειδής αρθρίτιδα

• έλλειψη βιταμίνης D

Φάρμακα

Ορισμένα φάρμακα μπορούν επίσης να συμβάλουν στην απώλεια οστικής μάζας. Τα πιο σημαντικά είναι τα κορτικοστεροειδή, όπως η πρεδνιζόνη, οι αναστολείς αρωματάσης που χορηγούνται για την πρόληψη υποτροπής του καρκίνου του μαστού, όπως η αναστροζόλη, η εξεμεστάνη και η λετροζόλη, καθώς και τα φάρμακα καταστολής ανδρογόνων που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη, όπως η απαλουταμίδη, η ενζαλουταμίδη και η αμπιρατερόνη.