Τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα βρίσκονται όλο και πιο συχνά στο μικροσκόπιο της επιστημονικής έρευνας. Ειδικότερα, μελέτες δείχνουν ότι οι τροφές αυτές μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο πρώιμης εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου και να συμβάλλουν σε μια ευρύτερη κρίση δημόσιας υγείας, με υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας, διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακών νοσημάτων, κατάθλιψης και αυξημένη «θνησιμότητα από κάθε αιτία». Μια νέα μελέτη έρχεται τώρα να δώσει στους ηλικιωμένους έναν ακόμη σοβαρό λόγο να τα περιορίσουν.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Clinical Nutrition, οι ενήλικες ηλικίας 65 ετών και άνω φαίνεται να ωφελούνται σημαντικά όταν περιορίζουν τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα. Η αποφυγή τους συνδέθηκε με χαμηλότερη συνολική πρόσληψη θερμίδων, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε λιγότερο κοιλιακό λίπος, καλύτερη απορρόφηση θρεπτικών συστατικών και μειωμένη φλεγμονή.

«Το να εστιάζουμε μόνο στα θρεπτικά συστατικά δεν αρκεί», εξήγησε ο Moul Dey, καθηγητής επιστημών υγείας και διατροφής. «Ο βαθμός επεξεργασίας επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα αξιοποιεί αυτά τα ίδια θρεπτικά συστατικά. Η ποιότητα της διατροφής δεν εξαρτάται μόνο από το τι περιέχει ένα τρόφιμο, αλλά και από τα συστατικά του και το πόσο επεξεργασμένο είναι».

Οι ερευνητές τόνισαν ότι, παρότι οι επίσημες Διατροφικές Οδηγίες δίνουν έμφαση στη μετριοπάθεια, δεν γίνεται καμία συγκεκριμένη αναφορά στα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα. Η μελέτη τους έδειξε ότι όταν η διατροφή καλύπτει τους διατροφικούς στόχους των οδηγιών και τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα περιορίζονται, «η πρόσληψη θερμίδων μειώνεται και η μεταβολική υγεία βελτιώνεται».

Τα ευρήματα της μελέτης

Για τις ανάγκες της μελέτης, οι ερευνητές σχεδίασαν γεύματα που παρασκευάστηκαν από επαγγελματία σεφ και παραδόθηκαν στο σπίτι των συμμετεχόντων, ώστε να αντικατοπτρίζουν ρεαλιστικές διατροφικές συνήθειες. Αντί να συγκρίνουν ακραία σενάρια, δηλαδή δίαιτες χωρίς καθόλου υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα με δίαιτες που βασίζονταν αποκλειστικά σε αυτά, μείωσαν τη συμμετοχή τους από περίπου το 50% των ημερήσιων θερμίδων, σε περίπου 15%.

Οι συμμετέχοντες ακολούθησαν δύο διαφορετικά διατροφικά πρότυπα, ένα με βάση το κρέας, άπαχο χοιρινό, και ένα φυτικό, με βάση τις φακές. Κάθε διατροφή εφαρμόστηκε για 8 εβδομάδες, με μεσοδιάστημα 2 εβδομάδων, και συνολικά σε διάστημα 18 εβδομάδων προετοιμάστηκαν και καταναλώθηκαν 12.000 προκαθορισμένα γεύματα.

Όπως ανέφερε η Saba Vaezi, υποψήφια διδάκτορας και πρώτη συγγραφέας της μελέτης, «οι συμμετέχοντες δεν μέτρησαν θερμίδες ούτε ακολούθησαν πολύπλοκες οδηγίες απώλειας βάρους».

Παρόλα αυτά, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες «μείωσαν αυθόρμητα την πρόσληψη θερμίδων». Κατά μέσο όρο, παρουσίασαν περίπου 10% μείωση στο συνολικό σωματικό λίπος και 13% μείωση στο κοιλιακό λίπος και στις δύο φάσεις της μελέτης, καθώς και 23% βελτίωση στην ευαισθησία στην ινσουλίνη. Επιπλέον, καταγράφηκαν ευνοϊκές αλλαγές σε δείκτες φλεγμονής και σε ορμόνες που σχετίζονται με την ανίχνευση θρεπτικών συστατικών. Συνολικά, η ημερήσια πρόσληψη ενέργειας μειώθηκε κατά περίπου 400 θερμίδες, χωρίς καμία σχετική οδηγία.

«Η μελέτη αυτή ξεφεύγει από τη συνηθισμένη αντιπαράθεση για το αν οι φυτικές ή οι ζωικές δίαιτες είναι καλύτερες», ανέφερε ο Dey. «Και οι δύο μπορούν να είναι ωφέλιμες για την υγεία, όταν τα τρόφιμα είναι απλά παρασκευασμένα και διατροφικά ισορροπημένα».