Η δημόσια υγεία και το ΕΣΥ στην Ελλάδα του 2025 δείχνει να λειτουργεί με δύο ταχύτητες. Από τη μία, υπάρχουν πολίτες που δεν λαμβάνουν την υγειονομική φροντίδα που θα έπρεπε και δεν έχουν πρόσβαση σε αυτή. Από την άλλη, οικονομικοί, γεωγραφικοί ή και άλλοι παράγοντες ανοίγουν την ψαλίδα σε αυτές τις ανισότητες.
Σε αυτό το πλαίσιο δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι το ΕΣΥ μετράει συνεχώς παραιτήσεις και συνταξιοδοτήσεις, την ώρα που οι προσλήψεις είναι λιγότερες.
Ανεκπλήρωτες ανάγκες
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, περισσότεροι από 1 στους 5 πολίτες δεν έλαβαν την περίθαλψη που χρειάζονταν λόγω κόστους, λίστας αναμονής ή απόστασης. Το ποσοστό αυτό -το υψηλότερο στην Ε.Ε.- αποτυπώνει τις έντονες κοινωνικές και γεωγραφικές ανισότητες που διαπερνούν το ΕΣΥ.
Με 21,9% των πολιτών να μένουν χωρίς την αναγκαία φροντίδα, η Ελλάδα ξεχωρίζει αρνητικά σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 3,6%. Η υγειονομική φτώχεια δεν είναι οριζόντια: πλήττει κυρίως τα πιο ευάλωτα στρώματα και όσους ζουν μακριά από μεγάλα αστικά κέντρα.
Οι κοινωνικές ανισότητες
Μελέτες δείχνουν μια «ψαλίδα» σχεδόν 13 ποσοστιαίων μονάδων ανάμεσα σε φτωχούς και μη φτωχούς. Άνεργοι, χαμηλόμισθοι και συνταξιούχοι δηλώνουν συχνότερα ότι αναβάλουν ή ακυρώνουν θεραπείες. Το 9% του συνολικού πληθυσμού δηλώνει ότι δεν μπόρεσε να λάβει περίθαλψη λόγω κόστους ή απόστασης.
Οι γεωγραφικές ανισότητες
Στη Βόρεια Ελλάδα, οι λίστες αναμονής για χειρουργεία ξεπερνούν τους 12 μήνες, ενώ το 53% όσων περιμένουν πάνω από έναν χρόνο ζει εκεί. Στην Ανατολική Μακεδονία, τη Θράκη και πολλά νησιά, οι αποστάσεις από γιατρούς και νοσοκομεία σημαίνουν καθυστερήσεις ακόμα και για απλά περιστατικά. Το προσδόκιμο ζωής παραμένει χαμηλότερο σε αυτές τις περιοχές.
Η πολιτική διάσταση
Η κυβέρνηση επικαλείται απογευματινά χειρουργεία και συνεργασίες με ιδιωτικές κλινικές για να μειώσει τις λίστες, τονίζοντας ότι το ΕΣΥ «εκσυγχρονίζεται». Στη ΔΕΘ μάλιστα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξήρε το έργο του Άδωνη Γεωργιάδη, κάνοντας λόγο για ένα ΕΣΥ που «άλλαξε». Ο ίδιος ο υπουργός Υγείας χαρακτηρίζει όποιον αμφισβητεί την κυβερνητική επιτυχία ως «μίζερο» και «εχθρό του ΕΣΥ». Η αντιπολίτευση, αντίθετα, κάνει λόγο για «μπαλώματα» που δεν αντιμετωπίζουν τις χρόνιες ελλείψεις σε προσωπικό και υποδομές. Στα νοσοκομεία, εργαζόμενοι (οι πρωταγωνιστές του σύγχρονου δράματος στο ΕΣΥ) μιλούν για «σύστημα στα όρια της κατάρρευσης».
Το ΕΣΥ στην Ελλάδα του 2025 δεν προσφέρει την ίδια φροντίδα σε όλους. Ανάλογα με το πορτοφόλι και τον τόπο κατοικίας, η πρόσβαση στην υγεία αλλάζει δραματικά. Και όσο οι αριθμοί δείχνουν ότι η χώρα παραμένει ουραγός της Ευρώπης, το ζήτημα μετατρέπεται σε πεδίο σκληρής πολιτικής αντιπαράθεσης αλλά και σε καθημερινό αγώνα επιβίωσης για χιλιάδες πολίτες.
