Άτομα που ακολουθούν διατροφή χωρίς γλουτένη με την ελπίδα ότι θα ανακουφιστούν από το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS), μπορεί στην πραγματικότητα να αντέχουν την κατανάλωση της πρωτεΐνης, η οποία βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη.
Ορισμένοι άνθρωποι που πιστεύουν ότι η γλουτένη επιδεινώνει τα συμπτώματα του IBS, δεν παρουσιάζουν μεγαλύτερη δυσφορία όταν καταναλώνουν την πρωτεΐνη που περιλαμβάνεται σε αυτά τα τρόφιμα.
Το IBS προκαλεί συχνά κοιλιακό πόνο, φούσκωμα, διάρροια και δυσκοιλιότητα. Αν και ο μηχανισμός δεν είναι γνωστός, πολλοί πάσχοντες θεωρούν ότι η γλουτένη ή το σιτάρι, επιδεινώνουν τα συμπτώματά τους. Για να διερευνήσουν εάν αυτοί οι παράγοντες είναι πραγματικά κοινοί «εκκινητές» των συμπτωμάτων, ο Premysl Bercik του Πανεπιστημίου McMaster στον Καναδά και οι συνεργάτες του στρατολόγησαν 28 άτομα με IBS, τα οποία ανέφεραν ότι είχαν βελτίωση με διατροφή χωρίς γλουτένη.
Οι ερευνητές ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να ακολουθήσουν διατροφή χωρίς γλουτένη για τρεις εβδομάδες και στη συνέχεια να βαθμολογήσουν τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων τους σε μια κλίμακα από 0 έως 500, με μέσο όρο τις 183 μονάδες.
Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν τυχαία ώστε να καταναλώνουν καθημερινά ένα από τρία είδη δημητριακών μπαρών, που είχαν παρόμοια εμφάνιση και γεύση. Μία μπάρα περιείχε σιτάρι, η δεύτερη περιείχε γλουτένη αλλά όχι άλλα συστατικά του σιταριού, και η τρίτη δεν περιείχε τίποτα από τα δύο. Οι δύο πρώτες μπάρες περιείχαν ποσότητες γλουτένης αντίστοιχες με τέσσερις φέτες ψωμί, σύμφωνα με τον Bercik. Οι συμμετέχοντες είχαν ενημερωθεί ότι οι μπάρες μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματά τους, χωρίς όμως να ξέρουν τι περιέχει η κάθε μία.
Μια εβδομάδα αργότερα, βαθμολόγησαν ξανά τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων τους και ακολούθησαν ξανά διατροφή χωρίς γλουτένη για δύο εβδομάδες ώστε να αντιστραφούν τυχόν επιδράσεις. Το πείραμα επαναλήφθηκε δύο ακόμα φορές, ώστε όλοι οι συμμετέχοντες να καταναλώσουν και τα τρία είδη μπαρών.
Μετά τις «ψεύτικες» μπάρες (χωρίς γλουτένη και σιτάρι), οκτώ συμμετέχοντες ανέφεραν επιδείνωση των συμπτωμάτων τους κατά 50 μονάδες, ένα επίπεδο αλλαγής που θεωρείται σημαντικό από τους γιατρούς, σύμφωνα με τον Bercik. Το ίδιο συνέβη σε 10 άτομα με τις μπάρες που περιείχαν μόνο γλουτένη και σε 11 άτομα με τις μπάρες που περιείχαν σιτάρι.
«Και οι τρεις τύποι μπαρών προκάλεσαν συμπτώματα σε παρόμοιο ποσοστό συμμετεχόντων», όπως ανέφεραν οι ερευνητές της μελέτης.
Ενώ η γλουτένη και το σιτάρι είναι πιθανόν ερεθιστικοί παράγοντες για ορισμένα άτομα με IBS, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι για άλλους το πρόβλημα είναι το φαινόμενο nocebo, όταν δηλαδή η προσδοκία επιδείνωσης των συμπτωμάτων προκαλεί στην πραγματικότητα την εμφάνισή τους.
Το γεγονός πως οι συμμετέχοντες είχαν προειδοποιηθεί ότι οποιαδήποτε από τις μπάρες θα μπορούσε να προκαλέσει συμπτώματα, ίσως ενίσχυσε το φαινόμενο «nocebo» σε σύγκριση με πραγματικές συνθήκες.
Δείγματα κοπράνων από τους συμμετέχοντες έδειξαν επίσης ότι ορισμένοι δεν έφαγαν τις μπάρες όπως τους ζητήθηκε. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να μην κατανάλωσαν αρκετή γλουτένη ή σιτάρι ώστε να προκληθεί επίδραση στα συμπτώματά τους.
Οι ερευνητές εξετάζουν τώρα με ποιους μηχανισμούς η γλουτένη και το σιτάρι ενδέχεται να προκαλούν συμπτώματα IBS σε κάποιους ανθρώπους, για παράδειγμα, μέσω της αλλοίωσης του μικροβιώματος του εντέρου.
