Η μαύρη σοκολάτα είναι από τις πιο αμφιλεγόμενες τροφές στο χώρο της διατροφολογίας. Από τη μία πλευρά, παρουσιάζεται ως υπερτροφή με οφέλη για την καρδιά, τον εγκέφαλο και τη μείωση της φλεγμονής, ενώ από την άλλη πολλοί λένε ότι είναι πλούσια σε ζάχαρη και λιπαρά, οδηγώντας σε αύξηση του βάρους και της φλεγμονής.
«Η διατροφολογική έρευνα είναι από τη φύση της δύσκολη. Οι μελέτες για τη μαύρη σοκολάτα γίνονται ακόμη πιο περίπλοκες, γιατί οι διαφορές στον τρόπο ζωής, στη διατροφή και σε ατομικούς παράγοντες, όπως τα γονίδια ή κάποια προβλήματα υγείας, σημαίνουν ότι τα αποτελέσματα δεν μπορούν να γενικευτούν για όλους» εξηγεί στο Web MD η διαιτολόγος Julie Stefanski, MEd, εκπρόσωπος της Academy of Nutrition and Dietetics.
Οι ειδικοί ωστόσο συμφωνούν σε ένα βασικό σημείο: αν η μαύρη σοκολάτα έχει οφέλη για την υγεία, αυτά οφείλονται κυρίως στις φλαβονόλες (φυτικές ενώσεις που θεωρείται ότι προστατεύουν την καρδιά, βελτιώνουν τη λειτουργία των αγγείων και μειώνουν τη φλεγμονή).
Με βάση αυτή τη γνώση, οι ερευνητές επικεντρώνονται πλέον στο πώς οι φλαβονόλες μπορούν να επιβραδύνουν τη λεγόμενη «χρόνια φλεγμονή της γήρανσης», μια χαμηλού βαθμού φλεγμονή που αυξάνεται φυσιολογικά με την ηλικία και αυξάνει τους κινδύνους για την καρδιά και τα αγγεία.
«Το κρίσιμο ερώτημα είναι το 'πώς'» τονίζει ο Howard Sesso, ScD, επιδημιολόγος στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και συγγραφέας δύο πρόσφατων μελετών πάνω στο θέμα.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι απαντήσεις αρχίζουν να γίνονται πιο ξεκάθαρες και αυτό μπορεί να βοηθήσει το κοινό να καταλάβει πώς να απολαμβάνει τη σοκολάτα με πιο υγιεινό τρόπο.
Πώς οι φλαβονόλες της μαύρης σοκολάτας καταπολεμούν τη φλεγμονή
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο, άτομα που έπαιρναν καθημερινά επί δύο χρόνια συμπλήρωμα φλαβονολών κακάο εμφάνισαν χαμηλότερα επίπεδα μιας πρωτεΐνης που δείχνει την παρουσία φλεγμονής και σχετίζεται με καρδιαγγειακές παθήσεις, σε σύγκριση με όσους έπαιρναν placebo. Αυτό πιθανόν εξηγεί γιατί σε άλλη μεγάλη μελέτη όσοι λάμβαναν το ίδιο συμπλήρωμα είχαν σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρδιοπάθειες.
«Βλέπουμε ότι οι φλαβονόλες του κακάο, και γενικότερα οι φλαβονόλες που υπάρχουν και σε άλλα τρόφιμα, μπορούν να βελτιώσουν τη φλεγμονή» λέει ο Sesso.
Η βελτίωση της λειτουργίας των αγγείων φαίνεται να είναι το κλειδί. Όσο καλύτερη είναι η κυκλοφορία του αίματος, τόσο πιο εύκολα το σώμα κρατά τη φλεγμονή υπό έλεγχο και προστατεύει τα αγγεία με την ηλικία. Αν οι φλαβονόλες βοηθούν να μειωθούν ή να επιβραδυνθούν τα επίπεδα αυτής της πρωτεΐνης στον χρόνο, αυτό μπορεί να εξηγεί πώς το κακάο μειώνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Η άποψη ότι δρουν στο αγγειακό σύστημα επιβεβαιώνεται και από άλλη μελέτη του Sesso, που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο και τις συνέδεσε με μικρότερη αύξηση της πίεσης όσο περνούν τα χρόνια.
Παρά τα ενθαρρυντικά ευρήματα, υπάρχουν και περιορισμοί: τέσσερις άλλοι δείκτες φλεγμονής δεν επηρεάστηκαν. «Δεν μιλάμε για ξεκάθαρη νίκη» σχολιάζει ο Sesso, προσθέτοντας ότι πρόκειται για ένα «καμπανάκι προσοχής», αν και είναι πιθανό αυτοί οι δείκτες να ανταποκρίνονται λιγότερο στις διατροφικές αλλαγές.
Τι ισχύει τελικά
Η διατροφή επηρεάζει καθοριστικά την υγεία και τη διαδικασία της γήρανσης. Η φλεγμονή ρυθμίζεται από το ανοσοποιητικό σύστημα, περίπου το 70% του οποίου βρίσκεται στο έντερο, εξηγεί η Stefanski. «Η ποιότητα της διατροφής και η φροντίδα της υγείας του εντέρου παίζουν καθοριστικό ρόλο στη συνολική υγεία».
Στη μελέτη, οι συμμετέχοντες λάμβαναν 500 mg φλαβονολών την ημέρα. Ωστόσο, οι φλαβανόλες μπορεί να προέρχονται από ένα ρόφημα με κακάο, ή από άλλες τροφές πλούσιες σε αυτή την ουσία, όπως τα μούρα, το τσάι και τα κόκκινα σταφύλια. «Το ουσιαστικό μήνυμα» σημειώνει ο Sesso, «είναι να δίνετε προτεραιότητα σε μια ποικιλόμορφη διατροφή που βασίζεται στα λαχανικά, τα φρούτα και άλλα τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες».
Και αν αγαπάτε τη σοκολάτα, απολαύστε τη, αλλά με μέτρο. «Δεν χρειάζεται να δικαιολογούμε κάθε τι που τρώμε με βάση τα πιθανά οφέλη του» λέει η Stefanski. Το σημαντικό είναι να μην ξεπερνάτε τα 30 έως 60 γρ. την ημέρα, δηλαδή περίπου μια «σειρά» μαύρης σοκολάτας. Όσον αφορά την επιλογή της σοκολάτας, οι ειδικοί συμφωνούν: όσο μεγαλύτερη η περιεκτικότητα σε κακάο και όσο μικρότερη η περιεκτικότητα σε ζάχαρη και κορεσμένα λιπαρά, τόσο το καλύτερο.
