Τα σπορέλαια προέρχονται από σπόρους φυτών, όπως το ηλιέλαιο, το σησαμέλαιο και το καμβέλαιο (λάδι κανόλα). Σύμφωνα με το Very Well Health, κατανάλωσή τους μπορεί να προσφέρει σημαντικά οφέλη για την υγεία, όπως είναι η προστασία της καρδιάς και η μείωση της φλεγμονής.

Διατροφική αξία των σπορέλαιων

Αξίζει να λάβετε υπόψη σας τα εξής για τα σπορέλαια:

• Είναι σχεδόν αποκλειστικά λίπος. Σε σχέση με το βούτυρο και τα τροπικά έλαια, περιέχουν λιγότερα κορεσμένα και περισσότερα ακόρεστα λιπαρά.
• Είναι πλούσια σε ωμέγα-6 λινελαϊκό οξύ, ενώ περιέχουν και μονοακόρεστα λιπαρά.
• Περιλαμβάνουν πολυφαινόλες και φυτοστερόλες, που έχουν θετική επίδραση στη χοληστερίνη και την υγεία. Ωστόσο, η επεξεργασία που υφίστανται μειώνει τα επίπεδα των ουσιών αυτών.

Τα οφέλη των σπορέλαιων

1. Υγεία της καρδιάς

Η αντικατάσταση των κορεσμένων λιπαρών με πολυακόρεστα, όπως το λινελαϊκό οξύ που υπάρχει στα σπορέλαια, συμβάλλει στη μείωση της LDL («κακής») χοληστερίνης. Αυτό μπορεί να μειώσει συνολικά τη χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια, περιορίζοντας τον κίνδυνο καρδιοπαθειών.

2. Λιγότερη φλεγμονή

Τα μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά των σπορέλαιων φαίνεται να περιορίζουν τη φλεγμονή. Μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση ωμέγα-6 λινελαϊκού οξέος δεν οδηγεί απαραίτητα σε αύξηση της φλεγμονής, όπως συχνά πιστεύεται.

3. Καλύτερος έλεγχος βάρους

Ορισμένα σπορέλαια περιέχουν ωμέγα-3 και ωμέγα-6 λιπαρά οξέα. Τα ωμέγα-3 βοηθούν στη ρύθμιση της αποθήκευσης και του μεταβολισμού του λίπους, ενώ τα ωμέγα-6 συμβάλλουν στη διάσπαση του λίπους.

Υπάρχουν μάλιστα έρευνες που συνδέουν το καμβέλαιο και το σησαμέλαιο με απώλεια βάρους, αν και απαιτούνται περισσότερα δεδομένα για ασφαλή συμπεράσματα.

4. Ρύθμιση του σακχάρου

Οι πολυφαινόλες των σπορελαίων μπορούν να βελτιώσουν τον μεταβολισμό των σακχάρων και την ευαισθησία στην ινσουλίνη. Το έλαιο από λιναρόσπορο έχει φανεί ότι μειώνει τη φλεγμονή και βοηθά στη διαχείριση του διαβήτη, ενώ το σησαμέλαιο μπορεί να μειώσει την τιμή A1c και το σάκχαρο νηστείας.

5. Αντιοξειδωτικά

Τα σπορέλαια περιέχουν τοκοφερόλες, ουσίες με δράση παρόμοια με της βιταμίνης Ε, που λειτουργούν ως αντιοξειδωτικά και μειώνουν το οξειδωτικό στρες. Οι πολυφαινόλες και οι φυτοστερόλες τους βοηθούν επίσης στην προστασία των κυττάρων από βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες.

6. Ενίσχυση της εγκεφαλικής λειτουργίας

Τα λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα για τη γνωστική λειτουργία. Ορισμένα σπορέλαια περιέχουν μικρές ποσότητες ωμέγα-3, ενώ το αραχιδονικό οξύ που προέρχεται από τα ωμέγα-6 παίζει ρόλο στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και τη λειτουργία της μνήμης.

7. Στήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος

Τα ωμέγα-6 λιπαρά οξέα συμμετέχουν σε μηχανισμούς του ανοσοποιητικού που σχετίζονται με τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις, ενισχύοντας τις μεμβράνες των ανοσοκυττάρων. Παράλληλα, οι φυτοστερόλες των σπορελαίων φαίνεται να δρουν ενισχυτικά στη λειτουργία του ανοσοποιητικού.

Είναι τα σπορέλαια βλαβερά για την υγεία;

Σε γενικές γραμμές, όχι. Τα σπορέλαια δεν θεωρούνται βλαβερά, εκτός αν έχετε αλλεργία σε αυτά. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που πρέπει να λάβετε υπόψη:

• Γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες: Πολλά φυτικά έλαια προέρχονται από καλαμπόκι, σόγια ή κανόλα που έχουν τροποποιηθεί γενετικά. Αν και έχουν εγκριθεί από τον FDA και ενδέχεται να μειώνουν τη χρήση φυτοφαρμάκων, υπάρχουν ανησυχίες για απώλεια βιοποικιλότητας, μεταφορά γονιδίων σε άλλα φυτά και αυξημένη χρήση ζιζανιοκτόνων.
• Επαναχρησιμοποίηση στο τηγάνισμα: Αν και τα φυτικά έλαια έχουν υψηλό σημείο καπνού, η επαναλαμβανόμενη χρήση τους στο τηγάνισμα μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία επιβλαβών ουσιών.
• Ο ρόλος των ωμέγα-6: Το λινελαϊκό οξύ μπορεί να μετατραπεί σε αραχιδονικό οξύ, το οποίο δίνει ουσίες με προ- ή αντιφλεγμονώδη δράση. Υπάρχουν αντικρουόμενα δεδομένα για το αν η υψηλή κατανάλωση ωμέγα-6 αυξάνει τη φλεγμονή.
• Ισορροπία λιπαρών: Τα ωμέγα-6 και τα ωμέγα-3 ανταγωνίζονται για τα ίδια ένζυμα. Αν υπάρχει ανισορροπία, μπορεί να επηρεαστεί η φλεγμονή. Παρ’ όλα αυτά, η έρευνα δεν είναι ξεκάθαρη.
• Επαρκής πρόσληψη ωμέγα-3: Αντί να περιορίσετε τα ωμέγα-6, προτιμήστε να αυξήσετε τα ωμέγα-3, κυρίως μέσω λιπαρών ψαριών και του ελαιόλαδου. Οι ειδικοί συστήνουν δύο μερίδες την εβδομάδα.

Ποιο είναι το πιο υγιεινό λάδι

Σε κάθε περίπτωση, αξίζει να σημειωθεί ότι οι επιστήμονες συμφωνούν ότι παρόλο που και τα σπορέλαια μπορούν να έχουν μια θέση στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής, το ελαιόλαδο παραμένει στην κορυφή.

Σύμφωνα με το Australian Heart Foundation, «εάν προτιμάτε μια λιγότερο επεξεργασμένη επιλογή, το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο είναι ιδανικό. Υφίσταται ελάχιστη επεξεργασία και είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά που προστατεύουν την καρδιά».

Ο συγκεκριμένος οργανισμός προτείνει να προτιμήσετε τα εξής έλαια:

• Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο
• Έλαιο κανόλα
• Ηλιέλαιο
• Αραχιδέλαιο (φυστικέλαιο)
• Λάδι αβοκάντο

Από την άλλη, συνιστά να αποφύγετε τις παρακάτω επιλογές:

• Λάδι καρύδας
• Φοινικέλαιο
• Βούτυρο