Ερευνητές προειδοποιούν ότι η τραμαδόλη, ένα ευρέως συνταγογραφούμενο παυσίπονο πιθανόν αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών, συμπεριλαμβανομένων καρδιαγγειακών παθήσεων, και ότι οι δυνητικοί κίνδυνοι από τη χρήση του μάλλον υπερτερούν των ωφελειών του.
Μεγάλη ανασκόπηση υφιστάμενων μελετών δείχνει ότι η τραμαδόλη, ένα ισχυρό οπιοειδές που συνταγογραφείται συχνά για τον χρόνιο πόνο, προσφέρει μόνο περιορισμένη ανακούφιση για τις παθήσεις στις οποίες χρησιμοποιείται συνήθως. Τα ευρήματα προέρχονται από συνδυαστική ανάλυση διαθέσιμων ερευνών που δημοσιεύθηκε διαδικτυακά στο BMJ Evidence-Based Medicine.
Η ανάλυση καταδεικνύει επίσης αυξημένη πιθανότητα σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών, μεταξύ των οποίων και καρδιαγγειακά προβλήματα. Με βάση τα αποτελέσματα αυτά, οι ερευνητές καταλήγουν ότι οι κίνδυνοι που συνδέονται με την τραμαδόλη είναι πιθανό να υπερβαίνουν τα οφέλη της και συστήνουν τον περιορισμό της χρήσης της.
Τι είναι η τραμαδόλη
Η τραμαδόλη είναι ένα οπιοειδές διπλής δράσης που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση μέτριου έως σοβαρού πόνου, τόσο οξέος όσο και χρόνιου. Για τον λόγο αυτό περιλαμβάνεται σε αρκετές κλινικές κατευθυντήριες οδηγίες ως θεραπευτική επιλογή για τη διαχείριση του πόνου, όπως επισημαίνουν οι ερευνητές.
Η συνταγογράφηση της τραμαδόλης έχει αυξηθεί απότομα τα τελευταία χρόνια, καθιστώντας την ένα από τα συχνότερα χρησιμοποιούμενα οπιοειδή στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η αύξηση αυτή ενδέχεται να αντικατοπτρίζει τη διαδεδομένη αντίληψη ότι η τραμαδόλη προκαλεί λιγότερες παρενέργειες και είναι λιγότερο εθιστική σε σύγκριση με άλλα οπιοειδή βραχείας δράσης.
Παρότι η τραμαδόλη έχει εξεταστεί σε προηγούμενες συστηματικές ανασκοπήσεις, οι ερευνητές σημειώνουν ότι καμία έως σήμερα ανάλυση δεν είχε αξιολογήσει πλήρως, και σε ευρύ φάσμα χρόνιων επώδυνων καταστάσεων, τόσο την αποτελεσματικότητα όσο και την ασφάλειά της.
Οι ερευνητές ανέτρεξαν σε βάσεις δεδομένων αναζητώντας τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές που είχαν δημοσιευθεί έως τον Φεβρουάριο του 2025 και συνέκριναν την τραμαδόλη με εικονικό φάρμακο (placebo) σε ασθενείς με χρόνιο πόνο, συμπεριλαμβανομένου και του καρκινικού πόνου. Δεκαεννέα κλινικές δοκιμές, στις οποίες συμμετείχαν συνολικά 6.506 άτομα με χρόνιο πόνο, πληρούσαν τα κριτήρια ένταξης στην ανάλυση. Πέντε μελέτες αφορούσαν τον νευροπαθητικό πόνο, εννέα την οστεοαρθρίτιδα, τέσσερις τον χρόνιο οσφυϊκό πόνο και μία τη ινομυαλγία.
Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων ήταν τα 58 έτη, με εύρος από 47 έως 69 έτη. Η κύρια μορφή χορήγησης ήταν τα δισκία, ενώ μόνο μία μελέτη περιλάμβανε τοπική κρέμα. Η διάρκεια της θεραπείας κυμαινόταν από 2 έως 16 εβδομάδες, ενώ η περίοδος παρακολούθησης από 3 έως 15 εβδομάδες.
Η συνδυαστική ανάλυση των δεδομένων έδειξε ότι, αν και η τραμαδόλη μείωνε τον πόνο, το μέγεθος του αποτελέσματος ήταν μικρό και χαμηλότερο από αυτό που θα θεωρούνταν κλινικά ουσιαστικό.
Αυξημένος κίνδυνος βλάβης
Οκτώ από τις δοκιμές ανέφεραν το ποσοστό σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών που εμφανίστηκαν μετά τη θεραπεία, κατά περιόδους παρακολούθησης από 7 έως 16 εβδομάδες. Η στατιστική ανάλυση αυτών των δεδομένων έδειξε διπλασιασμό του κινδύνου εμφάνισης βλαβών που σχετίζονται με την τραμαδόλη σε σύγκριση με το placebo, αποτέλεσμα που αποδόθηκε κυρίως σε υψηλότερο ποσοστό «καρδιακών προβλημάτων», όπως θωρακικό άλγος, στεφανιαία νόσο και συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια.
Η χρήση της τραμαδόλης συσχετίστηκε επίσης με αυξημένο κίνδυνο ορισμένων μορφών καρκίνου, ωστόσο η σύντομη διάρκεια παρακολούθησης καθιστά το εύρημα αυτό «αμφισβητήσιμο», όπως σημειώνουν οι ερευνητές.
Η συνολική ανάλυση όλων των δοκιμών έδειξε ακόμη ότι η θεραπεία με τραμαδόλη συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο αρκετών ηπιότερων ανεπιθύμητων ενεργειών, όπως ναυτία, ζάλη, δυσκοιλιότητα και υπνηλία.
Όπως επισημαίνουν ερευνητές: «Περίπου 60 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως βιώνουν τις εθιστικές επιδράσεις των οπιοειδών. Το 2019, η χρήση ναρκωτικών ευθυνόταν για περίπου 600.000 θανάτους, με σχεδόν το 80% αυτών να συνδέεται με τα οπιοειδή και περίπου το 25% να οφείλεται σε υπερδοσολογία οπιοειδών.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο αριθμός των θανάτων από υπερδοσολογία οπιοειδών αυξήθηκε από 49.860 το 2019 σε 81.806 το 2022. Υπό το πρίσμα αυτών των τάσεων και των παρόντων ευρημάτων, η χρήση της τραμαδόλης και άλλων οπιοειδών θα πρέπει να περιορίζεται στο μέγιστο δυνατό βαθμό.
