Η συζήτηση για το πότε και αν θα παρουσιαστεί μια νέα πανδημία έχει επανέλθει στο προσκήνιο με αφορμή την πρόσφατη παρέμβαση του καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα σε εκδήλωση του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).
Στο πλαίσιο αυτής της δημόσιας συζήτησης, ο κορυφαίος λοιμωξιολόγος δεν άφησε καμία αμφιβολία ότι μια νέα παγκόσμια υγειονομική κρίση δεν είναι απλώς πιθανή, αλλά σχεδόν βέβαιη στο μέλλον.
Ο κ. Τσιόδρας, χωρίς να εστιάζει σε συγκεκριμένο παθογόνο, τόνισε ότι οι συνθήκες που δημιούργησε η πρόσφατη πανδημία της COVID-19 μάς διδάσκουν πως η άφιξη μιας νέας πανδημίας είναι θέμα «πότε» και όχι «αν» θα συμβεί. Όπως εξήγησε, η εντεινόμενη επαφή ανάμεσα σε ανθρώπους και άλλα είδη, σε ένα περιβαλλοντικό πλαίσιο που αλλάζει διαρκώς λόγω της κλιματικής κρίσης, αυξάνει την πιθανότητα νέων ιών να μεταπηδήσουν από τα ζώα στον άνθρωπο.
Με μαθηματική ακρίβεια
Η φράση που επανέλαβε ο καθηγητής, ότι δηλαδή η εμφάνιση μίας νέας πανδημίας είναι σχεδόν βέβαιη «με μαθηματική ακρίβεια», καταδεικνύει την επιστημονική εκτίμηση ότι η επόμενη κρίση δεν αποτελεί απλή υπόθεση φαντασίας ή ακραίας πρόβλεψης, αλλά ένα ενδεχόμενο που βασίζεται σε συγκεκριμένα επιδημιολογικά και περιβαλλοντικά δεδομένα.
Ο ίδιος ο κ.Τσιόδρας υπενθύμισε ότι οι συζητήσεις για πιθανές πανδημίες ξεκίνησαν πολύ πριν την COVID-19, όπως στην περίπτωση της γρίπης του 2009 (H1N1), που η επιδημιολογική της επίπτωση υπήρξε συγκριτικά πιο ήπια. Αυτό δείχνει ότι οι ειδικοί παρακολουθούν διαρκώς την πιθανότητα εμφάνισης νέων παθογόνων και την εξέλιξη υποδειγμάτων μετάδοσης.
Προετοιμασία και ετοιμότητα
Ένα βασικό μέρος της ομιλίας του κ.Τσιόδρα αναφέρθηκε στη σημασία της προετοιμασίας και της πρόληψης. Υπογράμμισε τον ρόλο των διεθνών οργανισμών όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), που διατηρεί ενημερωμένη τη λίστα «Παθογόνων Προτεραιότητας» και χρησιμεύει ως οδηγός για την έρευνα και την ανάπτυξη νέων εμβολίων και θεραπευτικών μέσων. Παράλληλα, τόνισε ότι οργανισμοί όπως ο ΕΟΔΥ πρέπει να ενισχύουν τη λειτουργία των εργαστηρίων τους, τους δείκτες επιτήρησης και τις διεθνείς συνεργασίες για να εντοπίζουν νωρίς επικίνδυνους ιούς.
Περισσότερα από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα
Παράλληλες δηλώσεις επιστημόνων του εξωτερικού δείχνουν και άλλες πιθανές αιτίες μελλοντικών πανδημιών, όπως η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά και η μικροβιακή αντοχή, που επισημαίνει ο καθηγητής Ηλίας Μόσιαλος ως πιθανό επόμενο μεγάλο πρόβλημα δημόσιας υγείας.
Επιπλέον, άλλες αναλύσεις επιστημόνων περιλαμβάνουν την παρακολούθηση της γρίπης των πτηνών, η οποία βρίσκεται υπό στενή παρακολούθηση λόγω του δυναμικού της να εξελιχθεί και να μεταδοθεί πιο εύκολα στον άνθρωπο.
Τελικές σκέψεις
Αν και δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί με ακρίβεια ποιος ιός ή πότε θα πυροδοτήσει την επόμενη πανδημία, οι κορυφαίοι ειδικοί συμφωνούν ότι οι συνθήκες για μια τέτοια εξέλιξη είναι διαμορφωμένες. Η αντιμετώπιση αυτής της πιθανότητας απαιτεί διεθνή συνεργασία, συνεχόμενη επιτήρηση και επιστημονική ετοιμότητα – προκλήσεις που η ανθρωπότητα καλείται να αντιμετωπίσει πριν η επόμενη κρίση υγείας χτυπήσει την πόρτα.
